Morgunblaðið - 25.04.2002, Blaðsíða 56

www.bmvalla.is
Þú færð heildarlausnir
fyrir framkvæmdirnar í söludeild
BM•Vallá í Fornalundi
Söludeild í Fornalundi
Breiðhöfða 3 • Sími: 585 5050 • Fax: 585 5051
sala@bmvalla.is
HÚS GARÐUR FRÁVEITUR
UMRÆÐAN
56 FIMMTUDAGUR 25. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Í FRÉTTUM Ríkissjónvarpsins
hinn 31. janúar sl. flutti Ólafur Sig-
urðsson landsmönnum frétt af
stækkun ESB en samningaviðræður
standa nú yfir á milli 15 ríkja ESB
og 12 ríkja í Mið- og Austur-Evrópu.
Inntak fréttarinnar var á þá lund að
framkvæmdastjórn ESB hefði
ákveðið að falla frá reglunni um
jafnræði og veita væntanlegum að-
ildarríkjum einungis 25% af land-
búnaðar- og byggðastyrkjum sam-
bandsins. Ekki var annað að skilja á
fréttinni en að þessi ákvörðun fram-
kvæmdastjórnarinnar væri til fram-
búðar – svo er þó ekki. Fréttamað-
urinn hafði tal af Tómasi Inga
Olrich, þingmanni og formanni utan-
ríkismálanefndar Alþingis. Tómas
sagði eitthvað á þá leið að þessi
ákvörðun hefði það í för með sér að
Íslendingar þyrftu að borga mun
meira til sambandsins, ef til aðildar
kæmi, en hingað til hafi verið talið!
Jafnframt taldi hann augljóst að
ESB hefði gefist upp á að leysa
þann mikla vanda sem sambandið
hefur verið að glíma við í landbún-
aði! Þessi fréttaflutningur er með
hreinum ólíkindum og ekki til þess
fallinn að fræða al-
menning í landinu um
gang mála varðandi
væntanlega stækkun
ESB, en reikna má með
að um 35% landsmanna
hafi fylgst með frétt-
inni.
Tillaga fram-
kvæmdastjórnarinnar,
en framkvæmdastjórn-
in leggur fram tillögur
en hefur ekki ákvörð-
unartökuvald eins og
gefið var í skyn í frétt-
inni, hljóðar upp á að
við inngöngu fái ríkin
25% af áðurnefndum
styrkjum. Hlutfallið á síðan að vaxa
stig af stigi og ná 100% innan tíu
ára. Hér er því um aðlögun að ræða
en ekki fráhvarf frá reglunni um
jafnræði.
Aðildarviðræður
Í stuttu máli má segja að ríki sem
sækja um aðild að ESB þurfi í raun
að semja við öll aðildarríkin sem nú
eru 15. Aðildarríkin tala hins vegar
einum rómi og ríkið sem fer með
forsæti í ráðherra-
ráðinu kemur fram
fyrir þeirra hönd og
stýrir vinnufundum.
Framkvæmdastjórnin
hefur miklu hlutverki
að gegna í samninga-
ferlinu. Hún vinnur
stóran hluta undirbún-
ingsvinnunnar og met-
ur stöðu ríkjanna sem
sótt hafa um aðild. Sú
undirbúningsvinna
fellst m.a. í því að
framkvæmdastjórnin
sest niður með fulltrú-
um umsóknarríkjanna
og fer yfir alla mála-
flokka sem samstarfið innan ESB
nær yfir og aðildarviðræðurnar snú-
ast um og gerir ítarlegar skýrslur
um ástandið. Framkvæmdastjórnin
leggur síðan fram tillögur um fram-
vindu mála og vinnur drög að sam-
eiginlegri afstöðu aðildarríkjanna í
viðræðunum. Aðildarviðræðurnar
snúast síðan að mestu um að finna
lausn á þeim vandamálum sem upp
kunna að koma. Framkvæmda-
stjórnin vinnur mjög náið með um-
sóknarríkjunum og sérstök stjórn-
ardeild innan hennar annast
samræmingu vinnunnar. Evrópu-
þingið fær ítarlegar upplýsingar um
framgang viðræðnanna og hefur
áhrif á framgöngu þeirra með því að
gefa út álit.
Samið er sérstaklega við hvert
umsóknarríki fyrir sig og hvert og
eitt þeirra er með mismunandi
áherslur í aðildarviðræðunum.
Framgangur viðræðnanna ræðst
síðan af því hversu vel gengur að
ljúka hverjum málaflokki fyrir sig.
Þegar aðildarsamningur liggur fyrir
þurfa öll aðildarríkin að leggja
blessun sína yfir hann ásamt Evr-
ópuþinginu. Umsóknarríkin hafa
síðan hvert sinn háttinn á við að
staðfesta aðild – eða hafna ef því er
að skipta. Aðildarsamningur hefur
sömu réttarstöðu og grundvallarlög-
gjöf sambandsins og fordæmi eru
fyrir því að aðildarsamningar feli í
sér viðbót við þau. Ný ríki koma
með ný viðhorf, nýjar áskoranir og
ný tækifæri sem óhjákvæmilega
leiða til breytinga á samstarfinu.
Aðlögun að sambandinu
Vegna sérstakra aðstæðna í
hverju ríki fyrir sig er samið um að-
lögunartímabil og sérstakar aðgerð-
ir til að tryggja átakalausa og hag-
stæða þátttöku í störfum sam-
bandsins í hverjum málaflokki fyrir
sig. Tillögur framkvæmdastjórnar-
innar um þátttöku væntanlegra að-
ildarríkja í landbúnaðar- og upp-
byggingarstefnu sambandsins snú-
ast einmitt um þetta.
Það er ljóst að ESB ríkin færast
mikið í fang í þessum aðildarviðræð-
um. Hér er um umfangsmikið og
flókið ferli að ræða og snýst um að
ná samstöðu meðal Evrópuríkja og
tryggja öryggi og vöxt í álfunni til
frambúðar. Ríkin sem nú sækjast
eftir aðild eru flest efnahagslega
veikburða og ljóst að stækkunin
mun kosta peninga. Það er hins veg-
ar yfirlýst markmið ESB að heildar-
útgjöld sambandsins, sem geta aldr-
ei farið yfir 1,27% af vergri
þjóðarframleiðslu aðildarríkjanna,
munu ekki aukast með tilkomu
nýrra ríkja.
Samt sem áður mun ESB eyða
gríðarlegum fjármunum á næstu ár-
um til uppbyggingar í Mið- og Aust-
ur-Evrópu á hinum ýmsu sviðum.
Sem dæmi þá er áætlað að verja 305
milljónum evra í að úrelda vafasöm
kjarnorkuver í Slóvakíu og í Lithá-
en.
Varðandi landbúnaðinn, en í hann
fer stærsti hluti styrkja sem ESB
veitir, eru menn að glíma við gríð-
arlegan vanda. Í Póllandi eru um
fjórar milljónir bænda og margir
hverjir lítið sem ekkert tæknivædd-
ir. Það er ljóst að ef veita ætti öllum
bændum væntanlegra aðildarríkja
fullan aðgang að styrkjakerfinu í
einni svipan myndi fjárlagarammi
sambandsins springa. Ekki nóg með
það. Ef pólskir bændur fengju sömu
beingreiðslur og starfsbræður
þeirra í Frakklandi frá fyrsta degi
aðildar myndu tekjur þeirra rjúka
upp á einni nóttu langt umfram aðr-
ar stéttir í Póllandi. Þeir yrðu eins
konar auðvaldsmenn í pólsku sam-
félagi. Það er ekki markmið styrkja-
kerfisins og þess vegna leggur fram-
kvæmdastjórnin fram áætlun um
aðlögun.
Það er alveg ljóst að tillögur fram-
kvæmdastjórnarinnar eru umdeild-
ar bæði í umsóknarríkjunum og í að-
ildarríkjunum. Það er hins vegar
mikilvægt að þeir sem tjá sig op-
inberlega um málið, fréttamenn og
þingmenn, geri það á réttum for-
sendum og fari með rétt mál. Ég
geri þá kröfu til fréttastofu Sjón-
varpsins, sem hingað til hefur verið
talin áreiðanleg, að hún vandi til
verka við fréttaflutning af Evrópu-
málum sem og öðrum málum.
Fyrir þá sem vilja fylgjast með
stækkunarferlinu bendi ég t.d. á vef
ESB, www.europa.eu.int, og vef
fastanefndar framkvæmdastjórnar-
innar fyrir Ísland og Noreg,
www.esb.is.
Furðufrétt í Ríkissjónvarpinu
Úlfar Hauksson
ESB
Tillögur framkvæmda-
stjórnarinnar, segir
Úlfar Hauksson,
eru umdeildar.
Höfundur er stundakennari við HÍ
og formaður Evrópusamtakanna.
Málarar - Múrarar - Píparar - Smiðir
Dúkarar - Rafvirkjar - Ræstitæknar
Vertu í góðum höndum!
Eitt númer - 511 1707
www.handlaginn.is
handlaginn@handlaginn.is
C vítamín 400 mg
með sólberjabragði
Bragðgóðar tuggutöflur.
Eflir varnir.
Nýtt frá Biomega
Fæst í apótekum