Morgunblaðið - 25.04.2002, Blaðsíða 34

LISTIR
34 FIMMTUDAGUR 25. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Múlinn, Kaffileikhúsinu í Hlað-
varpanum Ragnheiður Gröndal
söngkona heldur tónleika kl. 21. Með
Ragnheiði spila þeir Ólafur Jónsson,
tenórsaxófón, Jón Páll Bjarnason,
gítar og Ólafur Stolzenwald á kontra-
bassa. Leiknir verða djassstandardar
úr ýmsum áttum og er þema tón-
leikanna ballöður.
MÍR, Vatnsstíg 10 Dagskrá helguð
Halldóri Laxness verður kl. 15. Frá-
sagnir flytja Halldór Jakobsson og
Árni Bergmann. Baldvin Hall-
dórsson leikari les úr verkum skálds-
ins og Tatu Kantomaa leikur á harm-
onikku lög um Halldór.
Halldór Jakobsson sat um langt
skeið í framkvæmdastjórn MÍR á
fyrstu starfsárum félagsins og kynnt-
ist þá Halldóri Laxness, en skáldið
var einn af fortöngumönnum að
stofnun MÍR og fyrstu forseti félags-
ins frá 1950–68. Segir Halldór frá fé-
lagsstarfinu í MÍR og kynnum sínum
af nafna sínum á þeim vettvangi.
Árni Bergmann var um árabil við
nám og störf í Moskvu og fylgdist
með þeirri kynningu sem verk Hall-
dórs fengu þá í Sovétríkjunum. Síðar
sat Árni í félagsstjórn MÍR og var
formaður um tíma. Spjallar Árni um
þessi efni.
Borgarneskirkja Freyjukórinn í
Borgarfirði heldur tónleika kl. 16.
Í DAG
KÓR Menntaskólans á Akur-
eyri heldur tónleika í Víðistaða-
kirkju í Hafnafirði kl. 18 á
morgun, föstudag. Á efnis-
skránni eru íslensk þjóð- og
dægurlög. Stjórnandi er Guð-
mundur Óli Gunnarsson sem
m.a. er stjórnandi Sinfóníu-
hljómsveitar Norðurlands.
Fyrir síðustu jól gaf kórinn
út geislaplötu.
Norðlenskir
tónar í Víði-
staðakirkju
STOPPLEIKHÓPURINN verður í
leikför með barnaleikritið Ævintýri
Kuggs og Málfríðar um Norðurland
vestra næstu daga. Sýningar verða
fyrir leik- og grunnskólabörn á
Siglufirði, Sauðárkróki, Hvamms-
tanga, Skagaströnd og Blönduósi.
Leikarar eru Eggert Kaaber og
Katrín Þorkelsdóttir.
Kuggur og
Málfríður á
ferðalagi
KARLAKÓRINN Hreimur úr Suð-
ur-Þingeyjarsýslu heldur í ferðalag
um Borgarfjörð og á Snæfellsnes nú
um helgina og mun halda vor-
tónleika í Reykholtskirkju annað
kvöld, föstudagskvöld, kl. 21 og í
Stykkishólmskirkju kl. 16 á laug-
ardag. Það hefur verið venja hjá
kórnum að ferðast um landið á
hverju ári og hefur hann víða farið.
Nú í lok vetrarstarfsins hófst tón-
leikahaldið með vorfagnaði í félags-
heimilinu Ýdölum í Aðaldal sem er
æfingastaður kórsins. Þar var gesta-
söngvari Ólafur Kjartan Sigurð-
arson, en á undaförnum árum hefur
mikið verið lagt í að hafa þann fagn-
að sem mestan, enda jafnan vel sótt-
ur. Efnisskráin í ferðalaginu byggist
að mestu á vorfagnaðinum og er þar
víða komið við. Þar má nefna karla-
kórslög innlend og erlend sem og
ýmis einsöngslög, svo sem lögin Lit-
fríð og ljóshærð og Vín, borg minna
drauma, sem Sigurður Ágúst Þór-
arinsson syngur. Þá syngur Baldur
Baldvinsson m.a. Rósina eftir Þing-
eyinginn Friðrik Jónsson.
Stjórnandi kórsins frá árinu 1988
er Robert Faulkner en undirleikari
er Juliet Faulkner sem spilar á píanó
og fiðlu. Aðalsteinn Ísfjörð leikur á
harmoniku, en Erlingur Berg-
vinsson spilar á gítar. Þá leikur Þór-
arinn Illugason á bassa og þau fjög-
ur mynda hljómsveit karlakórsins.
Starfsemi Hreims hefur verið líf-
leg á undanförnum árum og hafa
kórfélagar farið í sex utanlands-
ferðir og gefið út þrjár hljómplötur
og geisladiska.
Hreimur hélt tónleika í Skjól-
brekku í Mývatnssveit 17. apríl sl. og
aðra tónleika í Skúlagarði í Keldu-
hverfi sl. miðvikudag. Þá er ætlunin
að enda vortónleikana með ferð
austur á land þar sem sungið verður
í Eskifjarðarkirkju 4. maí nk. kl. 16
og í Egilsstaðakirkju kl. 21 sama
dag.
Karlakór-
inn Hreim-
ur í söngför
Karlakórinn Hreimur í Skjólbrekku.
Laxamýri. Morgunblaðið.
ÞAÐ ER ekki heiglum hent að
snúa skáldsögu af þessu tagi í
dramatískt verk. Samtölin eru
gjarnan bara stutt innskot á milli
langra lýsinga á fegurð náttúrunnar
eða ólgandi tilfinningalífi. En Bjarni
Jónsson hefur fundið lausn á vanda-
málinu.
Brugðið er á það ráð að hafa ekki
bara einn heldur tvo sögumenn. Það
eykur á dramatík í flutningi að þeir
skiptist á og ekki er verra að Guðrún
Þ. Stephensen er látin tala um og í
kringum persónu Huldu og Steindór
Hjörleifsson fyrir karlpersónurnar.
Þau skila bæði sínu hlutverki full-
komlega. Þessar gamalkunnu raddir
gæða frásögnina trega fjarlægðar-
innar – eftirsjá nútímans til þess sem
liðið er. Leikgerðin
virkar því á tveimur
tímaplönum – annars
vegar nútímanum og
hins vegar ritunartím-
anum í lok fyrra stríðs
– en upprifjunartónn
sögumannanna brúar
bilið þarna á milli og
færir frásögnina nær
hlustendum dagsins í
dag. Það hefði verið at-
hyglisverð tilraun að
úthluta Ara enn einum
sögumanninum, en sú
lausn getur ekki gengið
upp ef tillit er tekið til
leikslokanna. Ljúfar
endurminningar bóndans í Lamb-
húskoti sem Árni Tryggvason skilar
svo fallega eru af sama meiði og hafa
e.t.v. gefið Bjarna hugmyndina. Þar
er litið aftur til enn fjarlægari for-
tíðar á sama hátt í mikilvægu atriði
sem hefur úrslitaáhrif á örlög per-
sónanna.
Sögumenn og persóna kotbóndans
eru andstæða hinna ofsafengnu ung-
menna sem leikgerðin lýsir. Hinir
fyrrnefndu segja hægt og markvisst
frá, skipta aldrei skapi og horfa um
öxl án biturðar eða eft-
irsjár. Bjarni dregur úr
öfgunum í textanum
svo frásögn þeirra
verður slétt og felld og
í algjörri andstöðu við
æði æskunnar. Hann
forðast með réttu allan
hæðnistón; sögumenn
segja blátt áfram frá
með reynslu áranna á
bognum herðum.
Persóna Stefáns í
Hólum er fulltrúi skyn-
seminnar og þroskans í
verkinu. Guðmundur
Ólafsson túlkar vel for-
eldrið sem elskar barn
sitt en gerir sér um leið fulla grein
fyrir göllum þess. Leikrænum ofsa
er leyft að njóta sín í samtölum og
einræðum ungmennanna en stað-
festa sögumannanna kemur í veg
fyrir að leikgerðin einkennist af
þeirri melódramatík sem gegnsýrir
þetta bernskuverk nóbelskáldsin-
s.Tónlistin var hófstillt og þunglynd-
isleg eins og hæfir ljúfsárri upprifj-
un á átökum unglingsáranna sem
urðu undirrótin að tveimur sjálfsvíg-
um.
Björgvin Franz Gíslason skilaði
meistaralega stundarbrjálæði Ein-
ars án þess að missa sig út í skop-
stælingu. Randver Ingvars E. Sig-
urðssonar var trúverðugur og
sannur jafnt í ást sem sorgum. Stef-
án Karl Stefánsson var hæfilega
ólíkur honum sem Ari þó að hann
dansaði fullnærri brún paródíunnar.
Þórunn Erna Clausen hefur einmitt
þann óhefta trylling og æskuóþol í
röddinni sem þarf til að skila þessu
fagra og miskunnarlausa barni nátt-
úrunnar.
Í heild var leikstjórn Viðars Egg-
ertssonar mjög vel unnin, leikurinn
fínlega stilltur eftir því sem atriðin
kölluðu á, allt frá blæbrigðaríkri frá-
sögn sögumannanna yfir í óþol æsk-
unnar og á stundum tryllta örvænt-
ingu enda vandmeðfarið að missa
ekki verkið út í háðslega útmálun á
„bernskubreki“ Halldórs frá Lax-
nesi. Bjarna Jónssyni hefur þvert á
móti tekist að vera verkinu trúr,
jafnt þeirri sögu sem kom út fyrst
skáldsagna Halldórs árið 1919 og
verkinu eins og það er í huga okkar í
dag sem upphafið að miklu höfund-
arverki. Hér er kjarninn skilinn frá
hisminu og haldið upp í ljósið svo
áheyrendur geti virt hann fyrir sér í
vantrú á að svo lítið fræ ætti eftir að
bera svo ríkulegan ávöxt.
Æði æskunnarLEIKLISTÚtvarpsleikhúsið
Höfundur skáldsögunnar Barn náttúrunn-
ar: Halldór Kiljan Laxness. Höfundur leik-
gerðar: Bjarni Jónsson. Leikstjóri: Viðar
Eggertsson. Höfundur lags við ljóðið Dáið
er allt án drauma: Jón Þórarinsson. Önn-
ur tónlist, útsetningar og píanóleikur:
Gunnar Gunnarsson. Hljóðstjórn: Grétar
Ævarsson. Leikarar: Árni Tryggvason,
Björgvin Franz Gíslason, Guðmundur
Ólafsson, Guðrún Þ. Stephensen, Ingvar
E. Sigurðsson, Steindór Hjörleifsson,
Stefán Karl Stefánsson og Þórunn Erna
Clausen. Frumflutt sunnudag 21. apríl;
endurtekið að kvöldi fimmtudags 25.
apríl.
DÁIÐ ER ALLT ÁN DRAUMA
Bjarni Jónsson
Sveinn Haraldsson
RAGNHEIÐUR Gestsdóttir hlaut
Barnabókaverðlaun fræðsluráðs
fyrir bestu frumsömdu barnabók-
ina við athöfn sem fram fór í Höfða
í gær. Bókin heitir „40 vikur“ og
Mál og menning gefur út. Verðlaun
fyrir bestu þýðingu barnabókar
hlaut Friðrik Erlingsson fyrir þýð-
ingu sína á bókinni „Tsatsiki og
mútta“ eftir Moni Nilsson-
Brännström sem bókaútgáfan Ið-
unn gefur út.
„40 vikur“ fjallar um Sunnu sem
er að ljúka vorprófum í 10. bekk.
Sunna er fyrirmyndarnemandi og
stolt foreldra sinna. Framtíðin er
björt og frjáls menntaskólaárin
framundan. Til stendur að fara í
óvissuferð til að fagna próflokum
en þegar upp kemst um prófsvindl
tveggja óprúttinna skólafélaga
Sunnu, blæs skólastjórinn ferðina
af. Þetta kvöld dregur dilk á eftir
sér því Sunna verður ólétt eftir
bekkjarbróður sinn. Í umsögn dóm-
nefndar segir að bókin lýsi á nær-
færinn hátt hvernig það er fyrir
sextán ára stelpu að verða ólétt og
eignast barn. Bókin er laus við að
vera öfgakennd og lýsir sálarlífi og
aðstæðum unglings í þessari erfiðu
stöðu án þess að fordæma eða upp-
hefja það sem gerst hefur.
Um þýðingu Friðriks Erlings-
sonar segir m.a.: „Tsatsiki og
mútta“ eftir Moni Nilsson-
Brännström kemst einkar vel til
skila í þýðingu Friðriks Erlings-
sonar. Sagan sjálf er bráð-
skemmtileg en hún segir frá Tsats-
iki, 8 ára strák, sem heitir eftir
pottrétti og býr með múttu sinni.
Friðrik kemur bæði sögunni
sjálfri og stemningunni í kringum
mæðginin vel til skila. Bókin er lip-
ur aflestrar, textinn hnitmiðaður
og orðfærið dregur fram kímnina
sem jafnan er stutt í.
Þetta er í 30. sinn sem fræðslu-
yfirvöld í Reykjavík veita höf-
undum og þýðendum barna-
bókaverðlaun. Alls bárust
nefndinni 59 barna- og unglinga-
bækur sem út komu á árinu 2001;
28 frumsamdar og 31 þýdd. Í úhlut-
unarnefndin sitja Sigrún Elsa
Smáradóttir formaður, Guðrún
Pétursdóttir og Kristrún Ólafs-
dóttir.
Bókin 40
vikur
hreppir
verðlaun
Morgunblaðið/Þorkell
Barnabókaverðlaun fræðsluráðs voru afhent í gær. Með verðlaunahöfunum, Friðriki Erlingssyni og Ragnheiði
Gestsdóttur, eru Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, borgarstjóri, Guðrún Pétursdóttir og Sigrún Magnúsdóttir.