Morgunblaðið - 25.04.2002, Blaðsíða 58

UMRÆÐAN
58 FIMMTUDAGUR 25. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Opið hús í dag milli kl. 14 og 17
Suðurlandsbraut 20, sími 533 6050
www.hofdi.is
Í dag býðst þér og þínum að
skoða þetta fallega 117 fm ein-
býli sem er á einni hæð. Húsið
er í botnlanga. Óbyggt svæði er
við húsið. Húsið skiptist m.a. í 3
herbergi, tvær stofur, eldhús og
bað. Byggingarréttur er við hús-
ið. Húsið stendur á 746 fm lóð. Verð 16,9 millj. Sigurjón og Hrafn-
hildur taka vel á móti ykkur.
Vorum að fá í sölu gott atvinnuhúsn., 546 fm á þremur hæðum, í
bakhúsi við miðbæinn. Húsnæðið skiptist að mestu í stóra sali en
jafnframt eru skrifstofur og geymslur. Skemmtilegir franskir glugg-
ar eru að mestu í húsinu. Húsnæðið hefur verið notað undir sýn-
ingar og hentar því mjög vel fyrir listamenn og listastarfsemi enda
nátengt Nýlistasafninu. Þetta er eign sem gefur mikla möguleika
fyrir hugmyndaríkan aðila. Verð 34,5 millj.
Erum með til sölu eða leigu
þetta fjölnota hús. Húsið gæti
hentað fyrir t.d. verslun, iðnað
eða heildverslun. Eignin er
2.130 fm og er til afhendingar
strax. Húsið er að mestu á einni
hæð. Mikil góð lofthæð er í húsinu. Næg bílastæði. Hægt er að
leigja eignina í heilu lagi eða smærri einingum. Allar nánari upplýs-
ingar veitir Ásmundur á Höfða í s. 533 6050.
Hótel Askja Eskifirði til sölu eða leigu
Fossaleynir – til sölu eða leigu
Einarsnes 33
KÓPAVOGUR er
ungt bæjarfélag en
eldri borgurum fjölgar
engu að síður, fólkinu
sem byggði bæinn.
Bæjarfélagið hefur
skyldum að gegna við
þetta fólk, ekki síst
þeim sem heilsuveilir
eru. Því miður hefur
þjónustu við aldraða
farið aftur á síðari ár-
um. Við skulum skoða
þetta nánar.
Ill stefna
fyrir aldraða
Á seinni hluta 20.
aldar fór í æ ríkara
mæli að bera á forræðishyggju í
garð aldraða, bæði hér á landi og
víða erlendis. Eldra fólk var skikkað
til starfsloka miðað við aldur en ekki
getu; fólki var ýtt inn á stofnanir
þegar það gat ekki séð að fullu fyrir
sínum þörfum og við hönnun þjón-
ustuhúsnæðis var nær alltaf hannað
með þarfir þjónustunnar í huga en
ekki notendanna. Það er hins vegar
alveg ljóst að eldri borgarar 21. ald-
arinnar munu ekki sætta sig við að
ráðamenn eða ættingjar taki fyrir
þá þær ákvarðanir „sem þeim eru
fyrir bestu“, heldur munu þeir krefj-
ast fullrar þátttöku í öllum ákvörð-
unum er þá varða. Hugmyndafræðin
um að gamall maður verði eins og
barn (og þurfi því aðstoð við að
hugsa fyrir sínum þörfum) mun líða
undir lok.
Hvað gerðist í Kópavogi?
Á áttunda áratug síðustu aldar
hófst í Kópavogi þróttmikið starf
sem miðaði að því að bjóða eldri
Kópavogsbúum upp á afþreyingu og
og spennandi verkefni þegar starfs-
ævi lyki. Þetta starf varð um margt
fyrirmynd annarra bæjarfélaga og
er enn. Bærinn studdi dyggilega við
þetta starf og hafði
þannig að mörgu leyti
mótandi áhrif á hvern-
ig bæjarfélög geta búið
að heilbrigðum eldri
borgurum. Um svipað
leyti tóku einstaklingar
og félagasamtök í bæn-
um að vinna að því að
koma á fót hjúkrunar-
heimili fyrir þá eldri
bæjarbúa sem ekki
nutu góðrar heilsu til
líkama eða sálar og
þurftu af þeim sökum
stofnanavistun. Bær-
inn hinsvegar tók þá
stefnu um svipað leyti
að koma á fót sambýli
fyrir aldraða. Þar er þjónustustigið
lægra, en á móti kemur að nokkur
hluti af „heimilisbrag“ helst. Þegar
heilsa íbúanna bilar frekar þurfa
þeir aftur á móti oft að leita eftir
þjónustu hjúkrunarheimila.
Sunnuhlíð
Í dag er í Kópavogi starfrækt
hjúkrunarheimili Sunnuhlíðarsam-
takanna, hér eru tvö sambýli fyrir
aldraða auk heimahjúkrunar og
heimaþjónustu. Þá er einnig boðið
upp á dagvist fyrir aldraða í Sunnu-
hlíð. Af þessum þáttum eru sambýl-
in á hendi bæjarins með rekstrar-
styrk frá ríkinu í formi daggjalda og
einnig heimaþjónustan (áður kölluð
heimilishjálp). Bærinn kemur ekki
með neinum hætti að rekstri Sunnu-
hlíðar, og heimahjúkrun er á hendi
heilsugæslunnar, greidd af ríkinu.
Að sjálfsögðu er einnig mikið starf
er snýr að félagsstarfi aldraðra bæði
á vegum bæjarins og í samvinnu við
félagasamtök eldri borgara.
En hvernig eigum við að búa að
eldri íbúum bæjarfélagsins, þannig
að þeim líki og við getum verið stolt
af ?
Það er augljóst að upphafið að
svarinu hlýtur að vera fólgið í því að
spyrja eldri bæjarbúa sjálfa hvernig
þeir vilja hafa þjónustuna. Mér vit-
anlega hefur ekki verið gerð slík
könnun hér í Kópavogi, en slíkar
kannanir hafa verið gerðar víða er-
lendis.
Það sem oftast stendur upp úr er
að eldri borgarar vilja halda sjálf-
stæði sínu og sjálfsákvörðunarrétti.
Þeir vilja hafa aðgang að góðri heil-
brigðisþjónustu og gera sig ekki
ánægða með að bíða á biðlistum ár-
um saman. Fólk vill sjálft fá að
ákveða starfslok eða hvenær það
byrjar að minnka við sig vinnu.
Aldraðir vilja að jafnaði ekki fara
inn á stofnanir, heldur fremur fá þá
þjónustu sem þeir þurfa heim til sín
eða sækja hana sjálfir út fyrir heim-
ilið. Eldri borgarar vilja hafa val um
búsetu og geta valið á milli þess að
minnka við sig eða búa áfram á sama
stað.
Hvernig stendur Kópavogur
sig í þessum málum?
Því miður virðist margt vera að
færast til verri vegar. Biðlistar eftir
þjónustu eru óviðunandi. Heima-
þjónustan er undirmönnuð og illa
launuð. Heimahjúkrun nær ekki að
sinna þeim verkefnum sem hún er
beðin um. Dagvist aldraðra hefur
langa biðlista og pláss á sambýlum
fást seint eftir langa bið. Hjúkrunar-
heimilispláss eru einnig af skornum
skammti, þrátt fyrir nýlega stækkun
Erfitt að eldast í Kópavogi?
Ólafur Þór
Gunnarsson
Kópavogur
Eldri borgarar, segir
Ólafur Þór Gunnars-
son, vilja halda sjálf-
stæði sínu og sjálfs-
ákvörðunarrétti.
TÆKNIN býður
upp á stórkostlegustu
framfarir í lýðræð-
isþróun veraldarinnar
frá því almenningur
fékk almennan rétt til
að kjósa sér fulltrúa
til þjóðþinganna. Hún
býður upp á milliliða-
laust lýðræði og opnar
því á stóraukið íbúa-
lýðræði. Þessir mögu-
leikar hljóta að verða
beislaðir fyrr en
seinna. Á næstu árum
munum við efalítið sjá
milliliðalaust lýðræði
þróast gegnum raf-
rænar kosningar og
netkosningar. Víða um heiminn eru
æ fleiri farnir að fikra sig áfram við
þróun rafræns lýðræðis og
tækninni í þeim efnum fleygir stöð-
ugt fram.
Frakkar í fararbroddi
Framsýnt fólk hefur á undan-
förnum árum verið að fikra sig
áfram við þróun rafræns lýðræðis.
Flugvallarkosning borgarstjórnar
Reykjavíkur var í senn merkileg
tilraun í milliliðalausu lýðræði og
rafrænu lýðræði. Þar gafst borg-
arbúum kostur á að kjósa um fram-
tíð flugvallarins með beinum og
rafrænum hætti.
Reykjavíkurlistinn tók
þar ákveðið frum-
kvæði, sem nauðsyn-
legt er að skapa póli-
tíska samstöðu um að
verði þróað áfram á
sveitarstjórnarstiginu.
Frakkar hafa
löngum verið í farar-
broddi við þróun lýð-
ræðis og mannrétt-
inda. Þeir eru nú að
brjóta blað í lýðræð-
isþróuninni í kosning-
unum í vor. Þar er
kosið með rafrænum
hætti í tveimur sveit-
arfélögum og tilraunir gerðar með
tvenns konar rafræn kosningakerfi.
Frakkar sjá í þessu marga kosti,
bæði við framkvæmd, talningu og
umfang kosninganna. Það verður
spennandi að sjá hvernig Frökkum
tekst til í þessari tilraun með raf-
rænt lýðræði.
Lýðræði á Netinu
Bandarískir demókratar fram-
kvæmdu vel heppnaða tilraun með
lýðræði á Netinu í prófkjöri í Ariz-
ona í mars 2000, eins og Karl Blön-
dal, aðstoðarritstjóri Morgunblaðs-
ins, ritaði um í merkri grein í Mbl.
Þar var í fyrsta sinn gerð tilraun
með bindandi kjör í netkosningu í
Bandaríkjunum. Ásamt netatkvæð-
inu var hægt að kjósa með því að
fara á kjörstað eða senda atkvæði í
pósti. Tilraunin tókst vel og betur
en nokkur þorði að vona. Miklum
mun fleiri tóku þátt í próf kjörinu
en í fyrri prófkjörum flokksins í því
ríki. Þátttaka jókst stórum og til-
ganginum var náð.
Framkvæmd
netkosninganna
Við framkvæmd kosninganna var
skráðum kjósendum útdeilt kenni-
tölu og síðan þurftu þeir að skrá
inn upplýsingar af tvenns konar
skilríkjum til að geta greitt at-
kvæði á Netinu. Atkvæðagreiðslan
tók ríflega tvær mínútur og kjós-
endur þurftu ekki að ómaka sig á
kjörstað frekar en þeir vildu. En
þeim sem gátu ekki eða vildu ekki
kjósa á Netinu stóð til boða að
greiða atkvæði með hefðbundnum
hætti, eins og eðlilegt hlýtur að
teljast við þróun slíkra kosninga.
Framtíðin stöðvuð
Nú þegar hafa nokkrar merkar
tilraunir verið gerðar við þróun
rafræns lýðræðis. Á Alþingi virtist
meirihluti fyrir því að gera sveit-
arfélögum kleift að ráðast í til-
raunakosningar á rafrænu formi.
Það var stöðvað af Sjálfstæðis-
flokknum, sem freistaði þess þar
með að stöðva framtíðina á þessu
sviði. Það er sorglegt að Sjálfstæð-
isflokkurinn, sem fyrrum var oft
umburðarlyndur gagnvart nýjung-
um, skuli hafa haft af þjóðinni gull-
in tækifæri til að þróa rafræn kosn-
ingakerfi. En vonandi sér hann að
sér á þessu sviði.
Eina leiðin til að koma upp og
þróa rafræn kosningakerfi sem
dugað geta til að framkvæma
meiriháttar kosningar er að þróa
þau í almennum kosningum, sam-
hliða hefðbundnum kosningum með
gamla laginu. Ísland er trúlega eitt
af fáum löndum Vestur-Evrópu þar
sem ríkisstjórnarflokkur hefur
Rafrænt lýðræði
Össur
Skarphéðinsson
Lýðræði
Ég hyggst beita mér
fyrir framförum og til-
raunum, segir Össur
Skarphéðinsson, um
rafrænar kosningar.
SEINNI leiðari
Morgunblaðsins 16.
apríl sl. ber yfirskrift-
ina „Beint lýðræði á
stefnuskránni“. Þar er
vísað til ályktunar
flokksstjórnar Sam-
fylkingarinnar um að
þátttökulýðræði verði
lykilorð í lýðræðisþró-
un 21. aldar. Sam-
þykkt flokksstjórnar
Samfylkingarinnar og
leiðari Morgunblaðs-
ins bera þess vitni að
ólíkar pólitískar skoð-
anir þurfa ekki að
standa í vegi aukinnar
lýðræðisþróunar.
Ástæða er til að undirstrika þetta
og fagna. Jafnframt þykir ástæða
til að benda á að Félag Vinstri-
hreyfingarinnar – græns framboðs
í Kópavogi hefur markað sömu
stefnu; að efla sem mest beint lýð-
ræði í sveitarstjórnarmálum.
Vinstrihreyfingin – grænt fram-
boð í Kópavogi vill byggja upp
þróttmikið samfélag á grunni jafn-
aðar og velferðar í sátt við um-
hverfi sitt. Í þessu starfi verði lögð
rík áhersla á að efla þátttökulýð-
ræði með því að virkja bæjarbúa til
ábyrgrar hluttöku í stefnumörkun
um málefni bæjarins. Í stefnuskrá
VG í Kópavogi er minnt á að um-
hverfismál hljóti að samtvinnast
ýmsum öðrum málaflokkum og því
sé mikilvægt að það sé ávallt haft í
huga þegar ákvarðanir eru teknar
sem með beinum eða óbeinum
hætti hafa áhrif á umhverfið. Þeg-
ar slíkar ákvarðanir eru í undir-
búningi teljum við vinstri-grænir
rétt og skylt að íbúum verði gefinn
kostur á að hafa áhrif með beinni
þátttöku. Við viljum á nýjan leik
sjá Kópavog sem þá brjóstvörn fé-
lagshyggju sem hann var þekktur
fyrir. Við viljum sjá að þátttöku-
lýðræði verði gert raunverulegt
meðal bæjarbúa, en verði ekki lítt-
skiljanlegt og merkingarlaust hug-
tak.
Þegar þetta er skrifað eru þær
fregnir að berast frá Frakklandi að
Le Pen hafi unnið
stórsigur í fyrri um-
ferð forsetakosning-
anna og fréttamenn
keppast við að lýsa
niðurstöðunni sem
reiðarslagi fyrir lýð-
ræðið. Nú er ekki ætl-
unin að fjalla í þessu
greinarkorni um
frönsk stjórnmál,
nema til þess að
minna á að svipaðar
hneigðir og birtast í
kynþáttahyggju Le
Pens má sjá víða hér á
eyju elds og ísa. Hins
vegar er ástæða til að
undirstrika að sjálf úrslit þessarar
fyrri umferðar kosninganna í
Frakklandi eru ekki reiðarslag; af-
leiðingar þeirra gætu þó orðið það.
Þegar kemur að kynþáttahyggju,
kynferðishyggju og almennu um-
burðarleysi í garð annars fólks er
enginn eyland. Virðing fyrir öllu
fólki án tillits til pólitískra skoð-
ana, trúarbragða, kynþáttar, efna-
legrar stöðu eða kynhneigðar ætti
að vera grunnforsenda samfélags-
legra viðhorfa; hvort sem er í
starfsmannastefnu bæjarfélaga eða
fyrirtækja, hvort sem er í Kópa-
vogi eða París.
Vinstri-grænir í
Kópavogi vilja aukið
þátttökulýðræði
Þorleifur
Friðriksson
Höfundur er sagnfræðingur
og í stjórn Félags vinstri-grænna
í Kópavogi.
Kópavogur
Vinstrihreyfingin –
grænt framboð í Kópa-
vogi, segir Þorleifur
Friðriksson, vill byggja
upp þróttmikið sam-
félag á grunni jafnaðar
og velferðar í sátt við
umhverfi sitt.
Begga fína