Morgunblaðið - 25.04.2002, Blaðsíða 76

FÓLK Í FRÉTTUM
76 FIMMTUDAGUR 25. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ÞAÐ hefur náttúrlega lengistaðið til að hefja Fuglinntil flugs á geislaplötu enekkert orðið úr fyrr en
núna. Núna er tíminn,“ sagði Valgeir
Guðjónsson í samtali við Morg-
unblaðið. „Maður er búinn að halda
sig til hlés í allmörg ár en þegar ég
varð fimmtugur fyrr á árinu fannst
mér viðeigandi að horfa reiður um
öxl. Þá rifjaðist upp fyrir mér þessi
ófáanlega plata sem og annað efni,
sem ég mun jafnvel búa til endur-
útgáfu seinna.“
Valgeir segist ekki ætla að láta þar
við sitja heldur ætli hann að fara á
fullt í haust, halda röð tónleika og
gefa út eldra efni sitt: „Ég hef kosið
að kalla þetta verkefni „Smellir og
skellir“ sem helgast af því að þar
verða ekki bara lög sem náðu óskor-
aðri athygli heldur einnig önnur sem
lentu milli stafs og hurðar á sínum
tíma, en gjarnan eru það einmitt lög-
in sem standa upp úr í minningunni
og manni finnst eiga mesta erindið
við hlustendur.“
Fugl dagsins, sem Penninn gaf
upphaflega út en Edda – miðlun og
útgáfa gefur nú út á geislaplötu, hef-
ur verið með öllu ófáanleg í lengri
tíma en á henni er að finna nokkur
lög sem flestir landsmenn ættu að
þekkja; lög á borð við „Uppboð (Viltu
í nefið?)“, „Vögguvísa í húsi far-
manns“ og „Systir mín góða í dali“,
sem Diddú syngur. Auk Valgeirs og
Diddúar syngur Ævar Kjartansson,
betur þekktur sem útvarpsmaður, en
hljóðfæraleikarar ásamt Valgeiri
voru Ásgeir Óskarsson, Skúli Sverr-
isson, Stefán Stefánsson, Rúnar
Georgsson og Jakob Frímann Magn-
ússon.
Tímalaus kveðskapur
Lögin við ljóð Jóhannesar úr Kötl-
um samdi Valgeir veturna 1978–81
er hann var við nám í Þrándheimi í
Noregi. Segir hann að sú mikla
vísnasöngvahefð sem ríkir í Noregi
hafi hvatt sig til að spreyta sig á
forminu og greip hann einfaldlega
eina af bókunum sem hann hafði tek-
ið með sér út, sem reyndist vera
kvæðasafn Jóhannesar úr Kötlum:
„Ég hóf lesturinn með gítar í fanginu
og rakst bara á mörg ljóð sem mér
fannst henta þessu vísnasöngva-
formi.“ Valgeir segist eiga fullt af
efni sem varð til á þessum tíma en
aldrei notað sökum þess að vísna-
tónlistin hefur aldrei náð að festa al-
mennilega rætur hér á landi, nokkuð
sem hann segist vona að eigi eftir að
breytast. „Það er bara partítónlistin
sem er gefin út og þótt ég hafi alveg
tekið þátt í að gera hana er hún ekki
að mínu skapi lengur. Vísnatónlistin
og tónlist þar sem brýn málefni eru
sett í listrænan búning, – það er eitt-
hvað sem höfðar til mín.“
Flest ljóðin sem Valgeir valdi að
semja lög við orti Jóhannes um og í
kringum miðja öldina en Valgeir seg-
ir þau samt alveg tímalaus: „Það er
ekki rangt orð í neinu þeirra. Þess
vegna þykir mér svona vænt um plöt-
una, kvæðin eru mér svo hugleikin og
mega ekki gleymast, frekar en annar
kveðskapur Jóhannesar úr Kötlum.“
Flottur karl
Valgeir telur boðskapinn í ljóðum
Jóhannesar enn eiga fullt erindi nú
þegar heimurinn sé á enn einum
vendipunktinum og óvæntir hlutir að
gerast, pólskipti eigi sér stað í póli-
tísku litrófi, fylkingar hafi stokkast
upp og ný deilumál séu komin til
skjalanna eins og umhverfismálin.
„Jóhannes var ætíð málsvari sinna
hugsjóna. Hann var mikill Íslend-
ingur, honum var sagan hjartfólgin
og landið. Síðan var hann pólitískur
og virkur sem slíkur, t.d. í andstöðu
sinni við hernámsliðið. Ég hitti Jó-
hannes aldrei en held að hann hafi
verið mjög flottur karl.“
Jóhannes á að mati Valgeirs sér-
stakt erindi við ungt fólk: „Hann var
nefnilega
málsvari viðhorfa sem einhverra
hluta vegna fylgja fólki einungis í
ákveðinn árafjölda. Er ekki alltaf
sagt að allir séu róttækir þegar þeir
eru ungir? Svo eru þeir taldir eitt-
hvað skrítnir sem halda því áfram.
En ég er á því að maður sem gerir
það eigi erindi við ungt fólk.“
Eftir að hafa verið með afkasta-
meiri tónlistarmönnum í hartnær tvo
áratugi dró Valgeir sig í hlé og fór að
semja tónlist fyrir innlendar og er-
lendar kvikmyndir, sjónvarpsþætti
og auglýsingar með góðum árangri.
„Ég hefði getað haldið áfram að búa
til Popplög í G-dúr og eflaust segja
einhverjir mig vitlausan að hafa hætt
því, en ég er óhræddur við að breyta
til – líkt og Jóhannes úr Kötlum var
reyndar líka.“ Valgeir viðurkennir þó
að það hafi ekki svalað hvöt dæg-
urtónlistarmannsins, enda jafnist
fátt á við lítið lag. Hann hefur ekki
haft sig mikið í frammi í þeim efnum
en segir endurútgáfuna á Fugli dags-
ins marka breytingu þar á: „Eins og
áður segir ætla ég að líta um öxl í
haust og hreinsa til í skúffunum. Ég
hef þó hugsað mér að láta fylgja með
gamla efninu eitthvað af nýrri og
óútgefnum smíðum. Þótt lítið fari
fyrir manni hættir maður aldrei að
semja og ég á orðið heilmikið af efni.
En ég ætla fyrst að taka til áður en
ég hugsa lengra og um útgáfu á nýju
efni. Það er nú einu sinni þannig að
maður er alltaf hrifnastur af því sem
er í smíðum hverju sinni. Það er
bensínið á vélina. Lagasmíðar eru
ástæðan fyrir því að ég er í tónlist.
Það er stóra ögrunin.“
Sumardagsins fyrsta-tónleikar
Annað sem Valgeir segir gefa
starfi tónlistarmannsins gildi er að fá
jákvæðar undirtektir við lifandi
flutningi á eigin efni. Hann fær ein-
mitt tækifæri til þess í dag þegar
hann heldur „huggulega sumardags-
ins fyrsta-tónleika“, eins og hann
kallar þá, í Kaffileikhúsinu. Með Val-
geiri kemur fram á tónleikunum Jón
Ólafsson, hinn nýdanski, en Jón
verður Valgeiri innan handar við út-
færslu „Smella og skella“-verkefnis
haustsins. Tónleikarnir í dag eru á
heldur óvenjulegum tíma, eða klukk-
an 16, og fyrir því segir Valgeir
ákveðna ástæðu: „Mér hefur alltaf
þótt sumardagurinn fyrsti spennandi
dagur, því þegar ég var barn var allt-
af farið á skemmtanir sem haldnar
voru í bænum yfir daginn, siður sem
síðan hefur því miður lagst af. Tón-
leikarnir í dag verða mitt framlag til
að hann verði tekinn upp á ný.“
Fuglinn
hefur sig til
flugs – á ný
Í dag kemur út í fyrsta sinn á geislaplötu
Fugl dagsins, plata með lögum Valgeirs Guð-
jónssonar við ljóð Jóhannesar úr Kötlum,
sem upphaflega kom út árið 1986. Skarphéð-
inn Guðmundsson ræddi af því tilefni við
Valgeir um stórskáldið, smelli og skelli. Morgunblaðið/ÞorkellValgeir Guðjónsson: „Ég hitti Jóhannes aldrei en held að hann hafi verið mjög flottur karl.“
Valgeir Guðjónsson heldur tónleika í tilefni af endurútgáfu Fugls dagsins
skarpi@mbl.is
NÚ BERAST fréttir af því að
Bondgellan í nýjustu myndinni um
njósnara hans hátignar muni bera
nafnið Jinx eins og
nýi diskurinn frá
Quarashi og er ég
illa svikin ef það
boðar ekki gott.
Biðin eftir útgáfu
disksins erlendis
hefur verið æði löng og þeir Quar-
ashi-drengir hafa líklega þurft að til-
einka sér þolinmæði Sisyfosar síð-
ustu mánuði. Bak við nýjasta
smellinn í útvarpinu liggur nefnilega
yfirleitt margra mánaða hörð mark-
aðsvinna og spottatog. En nú er búið
að plægja hinn erlenda akur og kom-
ið að því að Quarashi fái að skoppa
fyrir framan nýja áheyrendur og fá
viðbrögð þeirra við tónlist sinni.
Tvær gullplötur hefur þeim hlotn-
ast hér heima og á þessum nýja diski
er að finna 6 lög af síðustu plötu
þeirra, Xeneizes, eitt af fyrstu plöt-
unni auk smáskífanna „Baseline“ og
„Malone Lives“ þannig að íslenskir
hlustendur þekkja flest lögin þótt
reyndar sé búið að uppfæra þau
nokkuð. („Tarfur“ fær sem betur fer
að halda íslenska textanum.) Þeir
sem koma hinsvegar nýir að hljóm-
sveitinni fá í hendur afar skotheldan
pakka því lög eins og „Baseline“,
„Mr. Jinx“ og „Malone Lives“ hafa
ekkert misst af fersk-
leikanum og það hljóta að vera dauð-
ir menn sem fá ekki vítamínskammt
út úr því að heyra ægismellinn
„Stick-em Up“. Íslenskir kaupendur
geta líka notið þess að fá í hendur
nýlæstan (?), óritskoðaðan og auka-
efnishlaðinn disk, en á honum er
m.a. að finna myndbandið góða við
„Stick ’em Up“ og kynningarmynd-
band sveitarinnar sem er gott grín.
Þessi sterku lög sem hér hafa verið
nefnd skyggja nokkuð á nýju lögin
sem finna má um miðbik disksins –
hin gítardrifnu „Weirdo“ og „Copy-
cat“; það fyrrnefnda finnst mér ekki
hagnast á endurteknu viðlaginu og
hitt skortir grípandi króka og er
hálf-þunglamalegt og sama gildir
um eldra lag þarna nálægt, „Fuck
you Puto“, þannig að dampurinn
dettur nokkuð niður. „Transparent
Parents“ lofar hins vegar góðu, þar
er leikið mjög skemmtilega með
hraðskotarím á móti mjúku og mel-
ódísku viðlagi. Endaspretturinn
kemur líka mjög vel út og sýnir fín-
legri hlið á hljómsveitinni, hið ofur
viðkvæmnislega „Dive In“ sem
Höskuldur syngur eins og engill, og
ekki fæ ég leið á hinu stutta en of-
ursvala „bigbeat“-lagi „Bless“, þar
sem brot úr einhverju spænsku lagi
er skotið snilldarlega inn í dans-
taktinn og ágengt andrúmsloftið er
hlaðið rafmagni.
Hérna renna allar markalínur
saman, hiphop taktur í bland við
þéttan rokkgrunn og þung gít-
arstef, óðamála rapp og melód-
ískar sönglínur, smávegis af
„retro“ innskotum og allt sett
saman með lifandi áferð – alveg
laust við þann dauðhreinsaða
hljóm sem loðir t.d. við
bandaríska háskólarokkið.
Quarashi virðist einfaldlega
hafa ótrúlega gaman af
þessu og krafturinn kemst
til skila alla leið. Sölvi
Blöndal lumar víst á 20–
30 nýjum lögum og þeir
eru eflaust sjálfir óþreyju-
fullir eftir að prufukeyra
nýtt efni en útgáfuáætlan-
ir og allt sem þeim fylgir er
ekki endilega í sama takti
og sköpunargleðin. Þannig
að maður veit nú þegar að
biðin eftir nýju efni verður of
löng.
Tónlist
Ekkert ólán
Quarashi
Jinx
Time Bomb/Columbia Records
Quarashi skipa Sölvi Blöndal, Höskuldur
Ólafsson, Ómar Örn Hauksson og Steinar
Fjeldsted. Dj Dice sér um rispur og skrám,
Smári um gítar auk Hrannars Ingimarssonar,
Rogelio Lozano, Péturs Hallgrímssonar og Við-
ars Hákons Gíslasonar. Bassi: Gaukur Úlf-
arsson, Guðni Finnsson, Viðar Hákon Gíslason.
Samúel Jón Samúelsson básúna, Margrét
Kristjánsdóttir og Ragnhildur Pétursdóttir, fiðl-
ur, Margrét Th. Hjaltested víóla, Ólöf S. Ósk-
arsdóttir selló, Kjartan Hákonarson og Birkir
Freyr Mattíasson trompet. Upptökur og hljóð-
blöndun í höndum Sölva Blöndal, (fyrir utan lag-
ið „Stick ’em Up“).
Steinunn Haraldsdóttir
Steinunn Harald
sdótttir segir gr
einilegt hvað dre
ngirnir í Quaras
hi
hafa gaman af þv
í sem þeir eru að
gera.
Madonna
lögsækir
Boy George
MADONNA hefur höfðað mál á
hendur Boy George fyrir að gera
grín að sér í söngleik hans Taboo.
Söngleikurinn sem nú er sýndur á
West End í Lundúnum sam-
anstendur af glefsum úr ævi gömlu
Culture Club-drottningarinnar. Í
honum snýr George lítillega út úr
texta Madonnu-lagsins „Vogue“ með
orðunum: „Ginger Rogers, Fred
Astair, that Madonna, dyes her
hair.“ Vandinn er að Madonnu
finnst þetta hreint ekkert fyndið
og hefur krafist þess
að línurnar
verði fjar-
lægðar úr
söng-
leiknum.
George hélt
fyrst að popp-
drottningin væri
að grínast þegar
hún kvartaði undan
laginu og er yfir sig
hneykslaður á við-
brögðum hennar
og segir hana
klárlega ger-
sneydda öllu skop-
skyni.
Það er ekki gerandi
grín að því að þurfa
að lita á sér hárið.