Morgunblaðið - 12.07.2002, Síða 6

FRÉTTIR
6 FÖSTUDAGUR 12. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
SKATTLEYSISMÖRK hafa lækkað
mikið að raungildi síðustu 12 árin,
samkvæmt útreikningum Einars
Árnasonar, hagfræðings Félags eldri
borgara í Reykjavík. Þetta þýðir með
öðrum orðum, að sögn Einars, að
greiddir eru skattar af mun lægri
tekjum að raungildi en áður. Einar
bendir á að skattleysismörk hafi verið
53.998 árið 1990 en séu núna 67.468
kr. Á þessum sama tíma hafi skatt-
hlutfall staðgreiðslu lækkað. Það var
39,79% árið 1990 en 38,54% í janúar
2002.
„Ég held að fólk geri sér ekki grein
fyrir því að það er að greiða mun
hærra hlutfall af tekjum sínum í
tekjuskatt en áður og á þetta sérstak-
lega við um þann hóp sem hefur
lægstu tekjurnar,“ segir Einar í sam-
tali við Morgunblaðið. Niðurstöður
útreikninga Einars voru kynntar á
blaðamannafundi hjá Félagi eldri
borgara í Reykjavík í gær. Ólafur
Ólafsson, formaður Félags eldri
borgara í Reykjavík, sagði að niður-
stöðurnar þýddu að láglaunafólk, 70
ára og eldra, væri að borga hærri
skatta en áður. Tekjur þessa hóps
hefðu með öðrum orðum rýrnað á síð-
asta áratug. Minnti hann á í þessu
sambandi að samkvæmt tölum sem
félagið hefði fengið frá Ríkisskatt-
stjóra árið 2000 vegna tekna ársins
1999 kæmi fram að 40% eldri borgara
væru með heildartekjur undir 75.000
kr. á mánuði. „Það er alveg ljóst,“
sagði Ólafur, „að þessi hópur fólks
hefur misst af velferðinni.“ Ólafur vís-
aði einnig til þess að ef miðað væri við
launavísitölu árið 1995 ættu greiðslur
Tryggingastofnunar ríkisins til aldr-
aðra að vera rúmum 7.000 krónum
hærri á mánuði en þær eru í dag.
Væri hins vegar miðað við lágmarks-
laun árið 1995 ættu greiðslur TR til
aldraðra að vera rúmum 17.000 kr.
hærri á mánuði en þær eru í dag.
Breytingar voru gerðar á ellilífeyris-
greiðslum árið 1995. Fram til 1994
fylgdi ellilífeyrir lágmarkslaunum
verkafólks en frá og með desember
1995 hefur ellilífeyrir fylgt vísitölu
verðlags.
Þegar Ólafur var inntur eftir því
hvað Félag eldri borgara hygðist
gera til að bæta kjör aldraðra, sagði
hann að orð væru til alls fyrst. „En
það unir því enginn til lengdar að
svona skuli vera komið fram við stór-
an hóp af fólki.“ Benedikt Davíðsson,
formaður Landssambands eldri borg-
ara, sagði að niðurstöður Einars yrðu
m.a. kynntar í svokallaðri samráðs-
nefnd ríkisstjórnarinnar og samtaka
eldri borgara. „Þá ætlumst við til þess
að tekið verði tillit til þessara niður-
staðna við gerð fjárlaga fyrir næsta
ár.“ Benedikt sagðist ennfremur
binda vonir við ummæli Davíðs Odds-
sonar forsætisráðherra í nýlegu við-
tali við Morgunblaðið þar sem ráð-
herra sagði m.a. að fara þyrfti yfir
aðstöðu og skilyrði eldra fólksins.
Skattleysismörk hækki eða
skatthlutfall lækki
Einar bendir á, í útreikningum sín-
um, að ef skattleysismörk hefðu
þróast eins og verðlag frá árinu 1990
væru þau nú 82.188 kr. eða 14.720 kr.
hærri en þau eru í dag og hefðu þau
þróast eins og laun í landinu, þ.e. í
samræmi við launavísitölu, væru þau
nú 104.461 kr. eða 36.993 kr. hærri en
í dag.
Í útreikningum sínum tók Einar
einnig nokkur dæmi, m.a. dæmi af því
hvað skattleysismörk þyrftu að
hækka mikið miðað við núverandi
skatthlutfall svo að skattbyrðin væri
óbreytt frá árinu 1990. Þar tók hann
m.a. dæmi af einstaklingi sem hafði
54.000 kr. í tekjur á mánuði árið 1990.
Sá einstaklingur var þá alveg við
skattleysismörkin. Hann hefði m.ö.o.
greitt 5 kr. á mánuði það árið í skatta
eða 0,0% af tekjum sínum. „Ef laun
hans hefðu hækkað í takt við laun í
landinu (launavísitölu) væru þau kr.
104.465 nú í janúar og miðað við nú-
verandi álagningu greiddi hann kr.
14.259 í skatta eða 13,6% af tekjum
sínum. Miðað við núverandi skatt-
hlutfall þyrftu skattleysismörk fyrir
þennan mann að hækka í kr. 104.440
svo hann héldi eftir sama hlutfalli
tekna sinna,“ segir í dæmi eftir Einar.
Hann tók einnig m.a. dæmi af því
hvað skatthlutfallið þyrfti að lækka
mikið miðað við núverandi skattleys-
ismörk svo skattbyrðin væri óbreytt
frá árinu 1990. Hann tók m.a. dæmi af
einstaklingi sem var með 70.000 kr. í
laun á mánuði árið 1990 og 135.418 kr.
í laun á mánuði í janúar 2002 miðað
við hækun launa. Í dæminu segir að
einstaklingurinn hafi greitt 9,1% af
tekjum sínum í skatt árið 1990 en
19,3% í janúar 2002. „Til að hann
stæði í stað gagnvart skattinum
þyrfti skatthlutfallið hjá honum að
lækka úr 38,54% í 18,14%. Þá héldi
hann eftir sama hlutfalli tekna sinna,“
segir í dæmi Einars.
Ný úttekt Einars Árnasonar, hagfræðings Félags eldri borgara í Reykjavík
Skattleysismörk hafa
lækkað mikið að raungildi
Morgunblaðið/Jim Smart
Á blaðamannafundi Félags eldri borgara í Reykjavík voru kynntir út-
reikningar Einars Árnasonar. Stefanía Björnsdóttir, framkvæmdastjóri
félagsins, Ólafur Ólafsson, formaður félagsins og Þórir Daníelsson, rit-
ari félagsins.
MARGIR kusu að njóta blíðunnar í
Nauthólsvík í fyrradag og ekki
laust við að vel heitt væri á þeim
sem lágu í sólbaði í skjóli af gras-
bökkunum enda var um sautján
stiga hiti í Reykjavík seinni part
dags. Þol barnanna við að liggja
kyrr í sólbaði var minna og þau
busluðu því í pottunum og í lóninu
góða eða sigldu um á lónfærum
skipum úr gerviefnum á meðan
framtíðarfleyin klufu öldurnar úti á
voginum.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Strandlíf
við nyrstu
höf
SJÓNVARPSSENDAR sem
Byggðastofnun á veð í eru ekki í
vörslu stofnunarinnar, heldur þrota-
bús. Aðalsteinn Þorsteinsson, settur
forstjóri Byggðastofnunar, segir að
mikið vatn eigi eftir að renna til sjáv-
ar áður en ákveðið verði hvað gera
eigi við sendana. Nú sé ekki víst
hvaða þrotabúi þeir tilheyri.
Á ársfundi Byggðastofnunar, sem
haldinn var í júní, skýrði Kristinn H.
Gunnarsson, fráfarandi stjórnarfor-
maður stofnunarinnar, frá því, að
Byggðastofnun hefði eignast sjón-
varpssenda, sem hún hefði átt veð í,
og myndi beita sér fyrir uppbygg-
ingu dreifikerfa fyrir þrjár sjón-
varpsstöðvar, þ.e. Sýn, Skjá einn og
Aksjón á Akureyri.
Látnir ganga milli fyrirtækja
Aðalsteinn segir að kanna þurfi
mörg vafaatriði áður en stofnunin
leysi til sín sendana. Byggðastofnun
hafi fyrsta veðrétt, en tækin hafi ver-
ið látin ganga milli fyrirtækja án
þess að bera það undir stofnunina
eins og eðlilegt hefði verið. Nú sé
uppi ágreiningur um það hvaða
þrotabúi sendarnir tilheyra. „Staðan
er óljós í augnablikinu,“ segir hann.
Hann segir að þegar Byggðastofn-
un leysir tækin til sín verði fjallað
um málið í nýskipaðri stjórn sem
taki ákvörðun um framhaldið. Það
eina sem liggi fyrir sé samþykkt
fyrri stjórnar um að æskilegt sé að
Byggðastofnun eignist sendana.
Sjónvarpssendar sem
Byggðastofnun á veð í
Ekki
í vörslu
stofnunar-
innar
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
hefur dæmt karlmann á fimmtugs-
aldri í sex mánaða skilorðsbundið
fangelsi fyrir líkamsárásir í fyrra-
sumar með því að stinga mann og
konu með hnífi og sparka í þau. At-
burðurinn átti sér stað í heimahúsi í
Reykjavík.
Karlmaðurinn, sem stunginn var,
hlaut stungusár á handlegg, læri og
fótlegg auk rifbrots, en konan hlaut
m.a. sár á læri. Ákærði viðurkenndi
að hafa valdið fólkinu áverkunum en
bar að hann hefði átt hendur sínar að
verja. Dómurinn féllst ekki á að fórn-
arlömbin hefðu gert eitthvað á hluta
ákærða sem réttlættu gerðir hans.
Hann var dæmdur til að greiða karl-
manninum tæpar 320 þúsund í
skaðabætur og konunni rúmar 220
þúsund krónur, auk alls sakarkostn-
aðar.
Pétur Guðgeirsson héraðsdómari
kvað upp dóminn. Örn Clausen hrl.
var verjandi ákærða og Hilmar Ingi-
mundarson hrl. réttargæslumaður
hans.
Sex mánaða
fangelsi fyrir
hnífaárásir
♦ ♦ ♦