Morgunblaðið - 12.07.2002, Blaðsíða 60

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 FÖSTUDAGUR 12. JÚLÍ 2002 VERÐ Í LAUSASÖLU 190 KR. MEÐ VSK.
HAFÞÓR Már, þriggja ára, fór í
fjöruferð í rigningunni í gær-
morgun ásamt nokkrum félögum
sínum á leikskólanum Krógabóli
á Akureyri. Endurnar á Pollinum
vöktu athygli krakkanna. „Þarna
koma alvöru fuglar, lifandi,“
sagði einn þeirra þegar andahóp-
urinn nálgaðist. „Hvað er þetta?“
spurði annar og dröslaði vænu
stykki af þara úr sjónum. Eftir
hádegið í gær braust sólin fram
úr skýjunum í höfuðstað Norður-
lands.
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Alvöru fugl-
ar, lifandi
TALSVERÐ hætta er talin á fjölda-
sýkingum, farsóttum og jarðskjálft-
um á höfuðborgarsvæðinu, sam-
kvæmt skýrslu um áhættugreiningu
fyrir höfuðborgarsvæðið.
Í skýrslunni er bent á að fjölda-
sýkingar hafi komið hér upp, t.d.
vegna illvígra matareitrana, en talið
ólíklegt að slíkt leiði til almanna-
varnaástands. Hins vegar sé áhætta
vegna farsótta fyrir hendi og á ein-
hverju stigi valdi þær almanna-
varnaástandi. Þær geti komið upp
sem afleiðing náttúruhamfara, styrj-
aldarástands, hugsanlegra hryðju-
verka, sýklahernaðar eða sem
heimsfaraldur lítt þekktra eða
óþekktra sjúkdóma. Þá kemur fram
að afleiðingar öflugra jarðskjálfta
séu yfirleitt til þess fallnar að skapa
almannavarnaástand.
Í skýrslunni kemur fram að tíðni
efnaslysa og mengunaróhappa sé að
aukast en ekki er talið líklegt að al-
menn hætta geti skapast af völdum
slíkra slysa. Ólíklegt er talið að eld-
gos verði á höfuðborgarsvæðinu en
eldgos í nágrenni við svæðið geti
valdið margs konar hættu fyrir íbúa
þess. Eldsvoðar valdi alla jafna ekki
almannavarnaástandi en talið er
mögulegt að slíkt geti gerst ef um er
að ræða eldsvoða í mannvirkjum þar
sem fjöldi fólks er samankominn.
Almannavarnir á höfuðborgarsvæðinu
Mest hætta á fjölda-
sýkingum og farsóttum

Atburðir/14
SKATTLEYSISMÖRK hafa lækk-
að mikið að raungildi síðustu 12
árin samkvæmt nýrri úttekt Ein-
ars Árnasonar, hagfræðings Fé-
lags eldri borgara í Reykjavík. Að
sögn Einars þýðir þetta að greidd-
ir eru skattar af mun lægri tekjum
að raungildi en áður. Einar bendir
á að skattleysismörk hafi verið
53.998 kr. árið 1990 en séu nú
67.468. Ef þau hefðu þróast eins
og verðlag frá 1990 væru þau
82.188 og ef þau hefðu þróast eins
og launavísitala væru þau 104.461.
Einar segist telja að fólk geri
sér ekki grein fyrir því að það sé
að greiða mun hærra hlutfall af
tekjum sínum í tekjuskatt en áður.
Og það þrátt fyrir að skatthlutfall
staðgreiðslu hafi lækkað. Þetta
eigi þó sérstaklega við um þann
hóp sem hafi lægstu tekjurnar. Í
þeim hópi eru m.a. eldri borgarar,
segir Ólafur Ólafsson, formaður
Félags eldri borgara. Hann og
Benedikt Davíðsson, formaður
Landssambands eldri borgara,
ætlast til þess að kjör eldri borg-
ara verði bætt í þeirri fjárlagagerð
sem nú standi yfir fyrir næsta ár.
Skattleys-
ismörk
lækkuðu að
raungildi

Skattleysismörk/6
TILKYNNING um eldsvoða að
bænum Litlu-Gröf í Skagafirði barst
slökkviliðinu á Sauðárkróki laust eft-
ir hádegi í gær. Þegar slökkviliðs-
menn og lögregla komu á staðinn
barst mikill reykur út um dyragætt
og glugga á neðri hæð, en eldur ekki
sjáanlegur, enda höfðu heimamenn
þegar tekið til við slökkvistörf með
handslökkvitækjum.
Að sögn Óskars Stefáns Óskars-
sonar slökkviliðsstjóra tókst á
skömmum tíma að ráða niðurlögum
eldsins sem eftir var, en rjúfa þurfti
vegg við rafmagnstöflu þar sem var
mikil glóð og einnig í ýmsu lauslegu
sem var í forstofu og herbergi þar
inn af.
Sagði Óskar að heimafólk hefði
haldið eldinum niðri og þess vegna
hefði verið fljótlegra en ella að ráða
niðurlögum hans.
Á neðri hæð hússins eru þrjú her-
bergi auk stigagangs og hafa þar
orðið miklar skemmdir, en einnig
munu hafa orðið nokkur spjöll á efri
hæð vegna sóts og reyks.
Ekki er talið að neinn hafi verið í
lífshættu, þó var húsfreyjan á bæn-
um flutt á Sjúkrahúsið á Sauðár-
króki vegna gruns um reykeitrun.
Tæknideild lögreglunnar í
Reykjavík rannsakar upptök eldsins.
Eldsvoði að
Litlu-Gröf í
Skagafirði
Morgunblaðið/Pétur Ingi Björnsson
Eins og sjá má barst talsvert
mikill reykur frá húsinu.
SVEITARSTJÓRN Grímsness- og
Grafningshrepps samþykkti á fundi
sínum í vikunni að áfrýja úrskurði
Óbyggðanefndar frá því í mars um að
ríkið sé eigandi Skjaldbreiðar. Hefur
oddvita hreppsins verið gefin heimild
til að ráða lögfræðing til verksins.
Að sögn Guðmundar Rúnars Svav-
arssonar, sveitarstjóra Grímsness- og
Grafningshrepps, verður unnið að því
á næstunni að semja við lögfræðing
og verður úrskurðinum að líkindum
formlega áfrýjað í haust. Óbyggða-
nefnd kvað upp úrskurði 21. mars sl.
um þjóðlendumörk sjö hreppa í upp-
sveitum Árnessýslu en frestur til að
áfrýja niðurstöðunni til dómstóla
rennur út í lok október.
Að sögn Guðmundar hefur legið
fyrir um nokkra hríð að úrskurðinum
yrði áfrýjað en það er ekki fyrr en nú
sem formleg bókun liggur fyrir þar
um. Hann segir fullkomna samstöðu
meðal sveitarstjórnarmanna um að
áfrýja málinu.
Hreppurinn eignaðist Skjaldbreið
með makaskiptasamningi við Þing-
vallakirkju fyrir liðlega hundrað ár-
um í skiptum fyrir jörðina Kaldár-
höfða. Samkvæmt niðurstöðu
Óbyggðanefndar seldi kirkjan hins
vegar eingöngu beitarrétt á fjallinu.
„Núna er verið að hirða Skjald-
breiðina af okkur og þeir halda líka
Kaldárhöfða eftir og það erum við
ekki sátt við. Ef þeir ætla að taka
Skjaldbreiðina finnst okkur eðlilegt
að þeir skili Kaldárhöfða til baka,“
segir Guðmundur en undirstrikar að
eftir sé að marka skýrari línur varð-
andi kröfur hreppsins og hvort hrepp-
urinn fari fram á að fá Kaldárhöfða til
baka eða eignarréttur hreppsins í
Skjaldbreið verði viðurkenndur.
Hafnar því að
ríkið sé eigandi
Skjaldbreiðar
Grímsness- og Grafningshreppur vill
áfrýja úrskurði Óbyggðanefndar
„HINIR 280 þúsund íbúar Íslands
deila landinu með um hálfri millj-
ón kinda ásamt svona fimm til tíu
þúsund álfum. Sauðféð hakka þeir
beinlínis í sig, eða 55 pund á ári
hver maður, en til samanburðar
borðar hver Bandaríkjamaður rétt
liðlega eitt pund. Kjötið af lömb-
unum, sem sleppt er lausum upp á
heiðar landsins á hverju vori, er í
senn bragðgott, meyrt og fitulítið.
Og það er algerlega laust við vaxt-
arhormóna, sýklalyf og skor-
dýraeitur.“
Þetta segir Jason Epstein, út-
gefandi og matgæðingur, í ýtar-
legri grein í sunnudagsútgáfu The
New York Times þar sem hann
m.a. rómar gæði íslenska lamba-
kjötsins og bendir lesendum á
hvernig matreiða megi íslenska
lambið.
Epstein á að baki langan og far-
sælan feril í bókaútgáfu vestra.
Hann stofnaði meðal annars The
New York Review of Books og var
lengi vel útgáfustjóri hins þekkta
forlags Random House en mat-
arlistin hefur ekki síður átt hug
Epsteins.
Epstein segir frá því þegar hann
kom til Íslands í fyrsta sinn fyrir
um átta árum og vissi ekki annað
um íslenska matargerð en það eitt
að landsmenn ætu úldinn hákarl
og soðin lambshöfuð – og þótti það
ekki lofa góðu. Það hafi ekki verið
fyrr en hann eldaði lambakjöt
heima hjá vinum að hann kynntist
íslenska hráefninu af eigin raun
og heillaðist af íslenska lamba-
kjötinu. Magnús Bjarnason, starf-
andi aðalræðismaður Íslands í
New York, segir að greinar á borð
við þá sem Epstein skrifaði geti
haft mikil áhrif. The New York
Times sé líklega útbreiddasta dag-
blað í Bandaríkjunum og sunnu-
dagsútgáfu þess sé dreift um öll
Bandaríkin. „Í greininni var vísað
á vefsíðu icelandnaturally.com og
við fengum um 300 bréf sama dag
og greinin birtist frá fólki sem
vildi panta lambakjöt. Og reyndar
fisk líka. Þetta vekur því mikla at-
hygli. Langflestir vilja nálgast
lambakjötið í verslunum en það er
aðeins selt í búðum hér í takmark-
aðan tíma á haustin og þetta er því
mjög gott fyrir söluna í haust.“
Grein um íslenska lambakjötið í The New York Times
Hráefninu hælt
og viðbrögðin mikil