Morgunblaðið - 12.07.2002, Blaðsíða 41

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. JÚLÍ 2002 41
Það er sumt sem að maður saknar
vöku megin við,
leggst útaf
á mér slokknar
svíf um önnur svið.
Í svefnrofunum finn ég
sofa lengur vil
þegar svefninn verður eilífur
finn ég aldrei aftur til.
(Björn Jörundur og Daníel Ágúst)
Elsku afi, Sigga, Ársæll og Siggi,
ég votta ykkur mína dýpstu samúð.
Hvíldu í friði, elsku amma mín.
Þitt langömmubarn
Hjördís Halldóra
Sigurðardóttir.
Jóhanna Guðmundsdóttir kvaddi
þennan heim með sömu reisn og
þokka sem einkenndi allt hennar líf
og andlegum kröftum hélt hún
fram til hinstu stundar. Í augum
mínum var hún jafnan glæsilegur
fulltrúi hins íslenska aðals, sem ólst
upp við kröpp kjör, tók margvís-
legu mótlæti af hetjulund en greip
sérhvert tækifæri til að gleðjast og
fagna. Af gengnum sporum hennar
þyrlast upp fallegar svipmyndir
sem ég minnist með þakklæti.
Það var árið 1974 sem fundum
okkar bar saman. Þá bjó hún um
stundarsakir með systrum sínum
tveimur, Eiríku og Kristínu og
voru allar komnar af léttasta
skeiði. Hver um sig átti sér ólíka
sögu, en þær sögur áttu allar sama
upphaf, bernskuheimili í sárri fá-
tækt, umvafið kærleiksyl, tónlist og
glaðværð. Það var bjart yfir þeim
systrum þegar þær sögðu frá
æskuárunum þegar þeim tókst með
vinnusemi að draga dýrmæta björg
í bú foreldranna eða áttu sér gleði-
stundir við heimilisorgelið. Þær
lýstu því fjörlega hvernig þær
komu sér upp ballkjólum, trítluðu á
dimmum vetrarkvöldum suður í
Gúttó og meðtóku grafalvarlegar
boðskap bindindispostulanna svo að
þær kæmust ókeypis á ball sem
haldið var á eftir. Stundum mátti
vart greina orðaskil fyrir þríradda
gleðihlátri þegar þær útmáluðu for-
tíðina í allri sinni dýrð.
Slík voru böndin sem tengdu
þær saman, en lífið hafði ekki alltaf
farið um þær mjúkum höndum og
svo voru þær skemmtilega ólíkar,
Eiríka þeirra mælskust, Kristín
léttlyndust og Jóhanna höfðingleg-
ust. Þær áttu stundum til að kýta
um eitt og annað, enda hafði mikið
vatn runnið til sjávar áður þær
hófu eins konar samyrkjubúskap í
blokkinni okkar við Álfaskeið í
Hafnarfirði. Vindlareykurinn frá
Eiríku fór í taugarnar á Kristínu,
Eiríka kvartaði stundum yfir smá-
munaseminni í Kristínu og Jóhanna
hristi höfuðið yfir karpinu í systr-
um sínum. Öllum var þeim í mun
að halda sjálfstæði sínu í þessu
nána sambýli og þótt aldur og
heilsuleysi hefðu gert þeim nokkr-
ar skráveifur báru þær sig eins og
greifafrúr þegar þær tóku á móti
gestum eða brugðu sér af bæ,
stundum með viðkomu á dansstöð-
um Reykjavíkur. Í slíkum ævin-
týraferðum bar ýmislegt til tíðinda
sem vakti innilegan hlátur er heim
var komið, ekki síst þegar spaugið
beindist að þeim sjálfum.
Þegar fram liðu stundir skildi
leiðir okkar og upp frá því tók að
halla undan fæti hjá Eiríku og
Kristínu. Jóhanna, sem var yngst
og keikust þeirra þriggja, bjó þá í
eigin íbúð sinnti systrunum af alúð
og hlýju þar til yfir lauk. Í tæp 20
ár bjó hún ein og prýddi tilveru
sína með listfengi, trúrækni og
glaðværð. Ævinlega var hún í nán-
um tengslum við börnin sín fjögur
en henni var mikið í mun að standa
á eigin fótum og þurfa sem minnst
til annarra að sækja. Hún var gjöf-
ul í samskiptum, hafði frá mörgu
að segja og perlurnar úr sjóði
minninganna voru hver annarri
fegurrri, ekki síst þær sem sorgin
hafði slípað. Einatt rifjaði hún upp
fyrir mér þá þungbæru stund er
henni, kornungri móður, var til-
kynnt að eiginmaður hennar hefði
hlotið vota gröf, löngu áður en að-
stæður skópu fyrirbærið áfalla-
hjálp. Þá þótti ekki sæma stoltri
konu að bera tilfinningar á torg.
Þótt Jóhanna nyti stuðnings kær-
leiksríkrar fjölskyldu, eignaðist síð-
ar nýjan lífsförunaut, efnilega af-
komendur og lifði marga bjarta
daga var auðfundið að tíminn hafði
aldrei megnað að græða hið djúpa
hjartasár.
Samt var það jafnan fjarri Jó-
hönnu að barma sér og kvarta og
meðfædd listhneigð fékk útrás við
margvísleg verkefni á sviði hann-
yrða og tónlistar. Hún var líka mik-
ill lestrarhestur og sýndi mér eitt
sinn stolt heildarsafn verka Hall-
dórs Laxness er hún faldi fyrir
Kristínu systur sinni, sem hafði af
því áhyggjur að hún eyddi um efni
fram. Hún gerði sér far um að
fylgjast með þjóðmálum og vakti
yfir sporum afkomendanna, ekki
síður þeirra sem bjuggu erlendis
en hinna sem henni auðnaðist að
hafa náinn samgang við. Aldrei lét
hún falla styggðaryrði í garð sam-
ferðafólks síns og ævinlega var
stutt í bros og blessunarorð þrátt
fyrir versnandi heilsu síðustu ævi-
árin.
Nú eru þær allar fallnar frá vin-
konur mínar frá frumbýlingsárun-
um í Hafnarfirði. Fyrir tilstilli
þeirra öðlaðist ég svolitla hlutdeild
í heimi sem ég kynntist aldrei af
eigin raun, þar sem hendur kær-
leika og samheldni máðu út fátækt,
fásinni og raunir. Þeim tókst að
hefja sig upp yfir aðstæður sínar
og eru í huga mínum meiri að-
alskonur en aðrar sem ég hef
kynnst. Um leið og þeim er þökkuð
samfylgdin vona ég að þríradda
hláturinn þeirra ómi nú handan
fortjaldsins mikla en aldrei efuðust
þær um að þar biðu þeirra sælurík-
ir dagar.
Blessuð sé minning Jóhönnu
Guðmundsdóttur.
Guðrún Egilson.
Vesturbraut heitir gata sem ligg-
ur upp brattann frá höfninni og
sker Vesturbæinn í Hafnarfirði. Á
fyrstu áratugunum eftir seinni
heimsstyrjöld sameinaði hún
íbúana sem bjuggu þar í kring, –
var þeirra aðalsamgönguæð og að-
setur matvöruverslana. Kiddabúð
var sú verslun kölluð sem lengst
var starfrækt þar, nefnd í höfuðið á
eiganda sínum Ársæli Kristni Jóns-
syni, sem einnig rak reykhús á
bakvið hús sitt sem var tvílyft
steinhús og stóð á mótum Merk-
urgötu og Vesturbrautar. Fyrst sá
ég Kidda í eldhúsinu heima. Hann
kom þjótandi upp stigann og snar-
aði kassa með vörum í upp á skör-
ina. Hávaxinn, þunnhærður vin-
gjarnlegur maður, sem var að flýta
sér. Seinna þegar ég var farin að
rata milli húsa varð búðin hans að
stað þar sem ég eyddi löngum
stundum eins og aðrir Vesturbæ-
ingar. Barn var ekki bara oftast
velkominn gestur heldur fékk þar
ýmsa nauðsynlega félagslega þjálf-
un. Þar var maður settur upp á
kassa og látinn lesa upp úr Morg-
unblaðinu svo allir gætu fylgst með
og dáðst að því hversu vel manni
miðaði í andlegum þroska og þar
var manni kennd sú gullna list
Gaflarans að þegar búið væri að
skófla hlutunum af ætti maður að
gefa sér góðan tíma til að ræða um
heima og geima. Kiddi var óvenju
vel lesinn maður og sá fyrsti er ég
kynntist og kannski sá eini í Vest-
urbænum er var áskrifandi að er-
lendum tímaritum um stjórnmál og
ýmis önnur efni. Ég var ekki há í
loftinu þegar hann var farinn að
segja mér frá ýmsu sem hann las
og ræða það við mig eins og væri
ég fullorðin. Hann þessi kraftmikli
maður sem eiginlega var erfitt að
hugsa sér að gæti staðið kyrr, hall-
aði sér þá venjulega upp að vegg
með hendurnar krosslagðar á
brjósti, fylgdist með umferðinni út
á götunni og rifjaði alvörugefinn
upp eitthvað sem hann hafði lesið
eða ræddi af ákefð það sem ég, er
sat í gluggakistunni, hafði til mál-
anna að leggja. Truflaði okkur ein-
hver afgreiddi hann hinn sama
fljótt og vel svo við gætum haldið
samræðum okkar áfram. Þessar
samræður okkar stóðu, með hléum
þó, liðlega tvo áratugi.
Samband mitt við eiginkonu
hans Jóhönnu Guðmundsdóttur var
annað og eiginlega veit ég ekki
hvernig stóð á því að allt í einu var
ég komin upp á efri hæðina og sat
við eldhúsborðið hjá þeirri góðu
konu og drakk kakó og borðaði
dýrindis kökur, og hún hinum meg-
in horfandi allan tímann á mig
brosandi en spyrjandi ekki margs.
Síðan leiddi hún mig inn í barna-
herbergið þar sem ég var skilin eft-
ir ein og fékk að velja mér úr bók-
um Siggu dóttur hennar, sem var
nokkrum árum eldri en ég, þær
bækur sem ég vildi að láni. En
Sigga átti dýrindis safn unglinga-
bóka sem ekki voru til á mínu
heimili. Oftast trítlaði ég svo glað-
beitt heim með feng minn. En það
kom einnig fyrir að saman gengum
við Jóhanna áður til stofu. Í minn-
ingunni er stofan sveipuð dular-
fullu rökkri sem hún hverfur inn í
þannig að ég sé aðeins ljósan koll
hennar við píanóið og von bráðar
fyllist hugurinn af tregafullum lög-
um um ástina og dauðann. Lék
hún þau lög fyrir mig? Ég veit það
ekki. En ég vissi þá að hún hafði
orðið fyrir þeirri miklu sorg að
fyrri eiginmaður hennar sem var
sjómaður hafði drukknað og hún
staðið ein uppi með tvö kornung
börn. Ef til vill er það einungis
þess vegna að mér finnst alltaf að
þessi fríða, brosmilda, kona sem
kom með rómantíkina inn í líf mitt,
hafi haft þunglyndisleg augu og að
hún hafi leikið þessi lög fyrir mig
á píanóið.
Ég á þessum vandalausu hjónum
ýmislegt fleira upp að unna en það
hvernig þau reyndu að auðga anda
minn á uppvaxtarárunum. Það var
til dæmis ekki alltaf gott atvinnu-
ástand í Vesturbænum og á tíma-
bilum gengu margir atvinnulausir.
Þegar þannig áraði og ég var send
með ákveðna upphæð til að kaupa
fyrir í matinn vigtaði Kiddi ætíð
meira en greitt var fyrir og svo
mikið að dugði fyrir allan systk-
inaskarann. Þegar reynt var að
hindra hann í rausnarskapnum og
beðið um ákveðið magn, kom það
fyrir ekki, hann vissi nákvæmlega
hvað þurfti til að ekkert okkar væri
svangt. Fleiri en við nutum þessa
hjartalags enda urðu þau hjónin
aldrei auðug af þessa heims gæðum
og misstu að minnsta kosti einu
sinni nær allt sem þau áttu.
Ársæll Kristinn Jónsson lést
langt fyrir aldur fram en þá var
hann horfinn úr Vesturbænum og
þau hjón skilin. Jóhanna Guð-
mundsdóttir lést í Hafnarfirði hinn
4. júlí síðastliðinn. Börnum hennar
Þóri og Sigríði, og sonum þeirra
Kidda, Ársæli og Sigurði, og öðrum
aðstandendum votta ég samúð
mína. Ef því er þannig farið að
æðsti tilgangur lífsins sé að hlúa
vel að börnum, einnig þeim sem
eru manni allsendis óviðkomandi,
og ef svo ólíklega vill til að einhver
guð sé til þá er ég viss um að Jó-
hanna og Kiddi sitja nú við háborð-
ið hjá honum.
María Kristjánsdóttir.
öðrum ástvinum sendum við okkar
innilegustu samúðarkveðjur.
Guðmundur Hárlaugsson,
Hrafnhildur og
Pálmar Örn.
Mig langar til að minnast þín,
Maja mágkona mín, með nokkrum
orðum. Ég heimsótti þig ásamt
Heiðu systur þinni og Önnu Lovísu
dóttur okkar síðasta sunnudaginn
þinn heima. Þú vildir taka á móti þín-
um gestum, gefa þeim kaffi og hafa
ofan af fyrir þeim þó greinilegt væri
að það væri meira af vilja en mætti.
Þú gekkst um húsið, upp og niður
stigana, sóttir Barbie dúkkurnar
handa Önnu Lovísu. Ég var hræddur
um að þú myndir detta í stiganum
nánast í hverju spori. Líkami þinn
var örþreyttur en samt varstu að
hamast þetta. Baráttan við illkynja
mein var senn á enda. Í þessari bar-
áttu sáust best eðliskostir þínir, hvað
þú varst hugrökk og þrautseig og
jafnframt æðrulaus fyrir því sem
koma skyldi. Ýmsar myndir komu
upp í hugann þennan sunnudag, þú í
eldhúsinu, þú í garðinum, þú og jólin,
þú og afmæli, þú í heimsókn hjá okk-
ur, þú með hestunum þínum. Þú vild-
ir hlúa að lífinu, rækta garðinn þinn,
hlúa að sprotum lífsins, syni þínum
augasteini þínum og eins sýndir þú
dóttur minni mikla velvild enda lað-
aðist hún mjög að þér og missir nú
góðan vin. Fyrir nokkrum árum sótt-
um við Summa í skólann. Hann hélt á
mjög fallegri mynd af engli sem hann
hafði búið til í skólanum. Engillinn
var á svörtum fleti og hélt á kerta-
ljósi og hafði vængi úr silfurpappír.
Ég hrósaði honum mikið fyrir þessa
fallegu mynd og spurði hann jafn-
framt hvort ég mætti eiga hana.
Ekki vildi hann það. Þá spurði ég
hann hvort hann vildi selja mér hana
en hann svaraði mér staðfastur að
hún fengist hvorki gefin né seld.
Engillinn væri handa mömmu sinni
og engum öðrum.
Þessi engill skipaði svo virðingar-
sess í stofunni hjá þér enda varstu
áhugasöm um engla og safnaðir þeim
leynt og ljóst. Um leið og ég þakka
þér samfylgdina og óska þér góðrar
ferðar vil ég gera ferðasálm Hall-
gríms Péturssonar að þínum:
Ég byrja reisu mín.
Jesú í nafni þín.
Höndin þín helg mig leiði.
Úr hættu allri greiði.
Jesús mér fylǵí friði
með fögru englaliði.
Kæru Guðmundur og Summi,
Anna og Sigurjón, Siggi, Dista,
Tommi og Heiða, megi minningin um
Maju lifa. Guð veri með ykkur og
styrki.
Daníel Guðjónsson.
Það er alltaf sárt þegar fólk á besta
aldri er tekið burt frá ættingjum og
vinum en við vitum að lífið heldur
áfram. Það er stórt tómarúm hjá mér
eftir að Anna kvaddi þennan heim. Ég
hitti hana í fyrsta sinn fyrir tæpum
fjórtán árum þegar Gummi bróðir
kynnti okkur. Það skein frá þeim mikil
ást hvors til annars og þarna sá ég að
Gummi var búinn að finna sér lífsföru-
naut sem stæði með honum í blíðu og
stríðu. Með kynnum okkar á þessum
árum komst ég að því að hún var mikill
karakter, hafði ákveðnar skoðanir, var
hlý og umfram allt hafði hún að leið-
arljósi velvilja og tillitssemi til ann-
arra.
Anna og Gummi báru gæfu til að
eignast soninn Sigurjón sem var henn-
ar líf og yndi og augljóst var að móð-
urhlutverkið átti hug hennar allan.
Gummi bróðir á líka fjögur börn frá
fyrra hjónabandi sem Anna elskaði og
virti sem sín eigin og hún sýndi barna-
börnunum mikla umhyggju og hlýju
þegar þau komu eitt af öðru.
Anna er búin að fá þá hvíld sem
hún þurfti á að halda eftir að hafa
barist við illvígan sjúkdóm í nokkur
ár með einstakri reisn. Við trúum að
hún eigi eftir að fylgja Sigurjóni í
gegnum lífið og þá sérstaklega ferm-
inguna næsta vor sem var henni svo
hugleikin.
Þú, sem á lífsins þyrnileið
þekkastar lætur rósir gróa
og endalaust um uppheims skeið
eilífar vonar stjörnur glóa,
þú, elskan himnesk, utan þín
er æfi mannsins sóllaus dagur,
þú gyllir sorgar ský og skín
svo skært, að heimur verður fagur.
(Steingr. Thorst.)
Elsku Gummi og Sigurjón, við
fjölskyldan biðjum góðan Guð að
styrkja ykkur í þessari miklu sorg.
Ragnheiður Sumarliðadóttir.
Það er tregafullt að kveðja og orð
mega síns lítils er við nú kveðjum
Önnu Maríu. Eftir lifa minningar um
fyrrum samstarfsfélaga og vinkonu.
Hún háði erfiða baráttu við illvígan
sjúkdóm, en hefur nú öðlast hvíld og
frið.
Kynni okkar hófust þegar Anna
María hóf störf hjá Félagsmálastofn-
un Reykjavíkurborgar. Hún var
feimin í fyrstu og hógvær að eðlis-
fari. Vann hún fljótt traust okkar og
virðingu, því hún var einstaklega vel
gerð. Góðum gáfum var hún gædd og
næmleika fyrir lífinu og tilfinning-
um. Hún varð ein af okkur og eigum
við ógleymanlegar stundir með
henni, hvort sem var í hádeginu og
glímt var við lífsgátuna í Ingólfs-
brunni, hlegið á Hressó eða spáð í
framtíðina á Austurvelli. Einnig var
glatt á hjalla fyrir utan vinnutíma og
naut þá kímnigáfa hennar sér vel.
Anna María var gædd mörgum góð-
um kostum. Hún hafði sérstaklega
góða nærveru, var bóngóð og mátti
ekkert aumt sjá. Hún var einnig góð-
ur starfsmaður, samviskusöm, tölu-
glögg og vann öll sín störf af dugnaði.
Með þessum línum kveðjum við
Önnu Maríu og vottum eiginmanni,
syni, foreldrum og öðrum aðstand-
endum okkar dýpstu samúð. Megi
mildi Guðs lina söknuð ykkar og
auka ástvinum hennar öllum styrk í
sorginni.
Þín minning öllu skærar skín
þó skilji leið um sinn.
Þó okkur byrgi sorgin sýn
mun sólin brjótast inn.
Við biðjum Guð að gæta þín
og greiða veginn þinn.
(G.Ö.)
Ásdís Sólrún
Arnljótsdóttir,
Þóra Guðjónsdóttir.
Hógvær með sérstakt skopskyn
en fyrst og fremst sterk. Þau per-
sónueinkenni lýsa Önnu Maríu best
eins og við kynntumst henni. Hún lét
ekki fara mikið fyrir sér en stóð fast
á sínu ef á þurfti að halda. Og hún gaf
ekkert eftir í langri og erfiðri baráttu
við veikindi sem hún var harðákveðin
í að sigra fram á síðustu daga. Löng-
unin til að fá að fylgja syni sínum
sem lengst inn í lífið virtist koma
henni lengra en nokkurn hefði grun-
að. En þó líkaminn hafi verið sigr-
aður, lifir andinn að eilífu og minn-
ingarnar og allt sem Anna María gaf
með umhyggju sinni, eru dýrmæti
sem búa áfram í sálum þeirra sem
fengu að njóta.
Á hásumardegi kveðjum við Önnu
Maríu sem hefur sýnt okkur hversu
ótrúlega langt er hægt að komast á
hugrekki og vilja. Við þökkum henni
góðar samverustundir í hesthúsinu
og látum Davíð Stefánsson eiga síð-
ustu orðin sem minna okkur á að feg-
urð sálarinnar skilar sér áfram í
hringrás lífsins:
Við sjáum að dýrð á djúpið slær,
þó degi sé tekið að halla.
Það er eins og festingin færist nær,
og faðmi jörðina alla.
Svo djúp var þögnin við þína sæng,
að þar heyrast englar tala,
og einn þeirra blakar bleikum væng,
svo brjóst þitt fái svala.
Nú strýkur hann barm þinn blítt og hljótt,
svo blaktir síðasti loginn.
En svo kemur dagur og sumarnótt,
og svanur á bláan voginn.
Elsku Gummi, Sigurjón Sumarliði
og aðrir ættingjar og vinir, okkar
innilegustu samúðarkveðjur vegna
fráfalls þessarar góðu konu sem við
hefðum svo gjarnan viljað hafa leng-
ur hjá okkur.
Kristín Heiða, Ingvar,
Melkorka og Kristinn.
Anna María mín. Við Aldís sökn-
um þín mikið og við trúum ekki að þú
sért farin. Þú gerðir mikið fyrir okk-
ur í Bólstaðarhlíðinni, komst til okk-
ar og sinntir okkur vel. Við fórum
heim til Sigurjóns og við drukkum
kaffi og töluðum um daginn og veg-
inn. Við fórum með þér í afmæli Sig-
urjóns og tókst þú okkur heim.
Við munum alltaf sakna þessarar
góðu konu og vonum að henni líði nú
vel. Guð geymi ættingja þína og
styrki þína nánustu.
Hinsta kveðja.
Stefán og Aldís.