Morgunblaðið - 18.07.2002, Qupperneq 1

166. TBL. 90. ÁRG. FIMMTUDAGUR 18. JÚLÍ 2002 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
MORGUNBLAÐIÐ 18. JÚLÍ 2002
AÐ MINNSTA kosti fimm féllu og
þrjátíu særðust í tveimur sjálfs-
morðsárásum í Tel Aviv í Ísrael seint
í gærkvöldi, en árásarmennirnir
tveir eru þar með taldir. Þetta er
önnur árásin á ísraelska borgara á
jafnmörgum dögum og fyrsta sjálfs-
morðsárásin í tæpan mánuð.
Hryðjuverkasamtökin Íslamska ji-
had lýstu árásinni á hendur sér en
sprengjurnar tvær sprungu með
nokkurra sekúndna millibili, að sögn
vitna, og var einn hinna látnu erlend-
ur verkamaður.
Talsmaður Ariels Sharons, for-
sætisráðherra Ísraels, kenndi
palestínsku heimastjórninni um til-
ræðið. „Heimastjórnin hefur ekkert
gert til þess að koma í veg fyrir
hryðjuverkaárásirnar sem skipu-
lagðar eru á landsvæði hennar,“
sagði hann. Sakaði hann hryðju-
verkasamtök Palestínumanna um að
vilja spilla fyrir viðræðum, sem nú
fara fram í New York milli forystu-
manna Sameinuðu þjóðanna, Evr-
ópusambandsins, Bandaríkjanna og
Rússlands um ástandið í Ísrael, og
sagði að heimastjórnin hvetti sam-
tökin áfram.
Skrifstofa Yassers Arafats, for-
seta heimastjórnarinnar, fordæmdi
árásina og sagði hana ekki hjálpa
palestínsku þjóðinni.
Yngsta fórnarlamb átakanna
Þá létust tveir Palestínumenn og
sjö særðust þegar sprengja sprakk í
flóttamannabúðunum í Ramallah á
Vesturbakkanum. Talsmenn palest-
ínskra öryggissveita sögðust í gær
ekki vita hver orsök sprengingarinn-
ar var en ísraelski herinn segir lík-
legast að um „vinnuslys“ hafi verið
að ræða. Sprengjuna hafi átt að nota
gegn ísraelskum borgurum en hún
hafi sprungið í höndunum á þeim
sem bjuggu hana til.
Á þriðjudag sátu þrír eða fjórir
Palestínumenn, dulbúnir sem ísr-
aelskir hermenn, fyrir strætisvagni
við landnemabyggðina Emmanuel,
nærri Nablus á Vesturbakkanum.
Þeir hófu skothríð á vagninn og köst-
uðu að honum handsprengjum. Átta
manns létust í árásinni og sextán
særðust. Meðal hinna særðu var 22
ára gömul ófrísk kona sem komin var
átta mánuði á leið og var sonur henn-
ar tekinn með keisaraskurði en hann
lést skömmu síðar. Hann er talinn
yngsta fórnarlamb átakanna sem
staðið hafa á svæðinu undanfarinn 21
mánuð. Þrjár palestínskar hreyfing-
ar hafa lýst árásinni á hendur sér en
þær eru Hamas, Lýðræðishreyfing-
in til frelsunar Palestínu og Al-Aqsa-
píslarvottahreyfingin.
Þrír falla í skotbardögum
Víðtæk leit var gerð að árásar-
mönnunum í gær og voru notaðar til
þess herþyrlur vopnaðar vélbyssum
og eldflaugum og voru nokkrir Pal-
estínumenn teknir höndum en ekki
er ljóst hvort handtökurnar tengjast
árásinni á þriðjudag. Einn ísraelskur
hermaður féll í gær og þrír særðust í
skotbardaga við nokkra Palestínu-
menn sem grunaðir eru um að hafa
staðið að fyrirsátinni. Einn Palest-
ínumaður féll í áðurnefndum skot-
bardaga og einn féll og tveir særðust
þegar þeir hlupu að varðstöð ísr-
aelska hersins nærri Emmanuel í
gærkvöldi.
Í gærkvöldi var gerð loftárás á
málmverksmiðju á Gaza-svæðinu
sem ísraelski herinn segir að hafi
verið notuð til þess að framleiða
vopn fyrir Hamas-hreyfinguna.
Enginn særðist í árásinni, sem gerð
var með F-16-orrustuþotum ísra-
elska flughersins, en töluverðar
skemmdir urðu á verksmiðjunni.
Ísraelsmenn kenna heimastjórn Palestínumanna um nýja öldu ofbeldis
Fimm láta lífið í sjálfs-
morðsárásum í Tel Aviv
AP
Ísraelskir lögreglumenn loka af svæðinu þar sem sprengjurnar sprungu í gær í Tel Aviv.
Jerúsalem. AP, AFP.
UTANRÍKISRÁÐHERRA Mar-
okkó, Mohammed Benaissa, líkti í
gær töku Spánverja á skerinu Pere-
jil við innrás og sagði lítið vanta á að
þeir hefðu lýst yfir styrjöld. Mar-
okkómenn sendu í gær Sameinuðu
þjóðunum hörð mótmæli vegna að-
gerðarinnar og Arababandalagið
hvatti Spánverja til að flytja lið sitt
burt. Amr Moussa, framkvæmda-
stjóri bandalagsins, harmaði að beitt
hefði verið valdi í málinu.
Atlantshafsbandalagið, NATO,
hefur lýst stuðningi við Spánverja í
deilunni um eignarhaldið á eyjunni
en fagnaði því í gær að enginn hefði
særst. Evrópusambandið styður
einnig Spán í deilunni en hefur boð-
ist til að reyna að miðla málum.
„Konungsríkið Marokkó er í við-
bragðsstöðu … og er staðráðið í að
verja land sitt, fullveldi og rétt,“
sagði Benaissa. Ráðherrann sagði
stjórnina myndu reyna að fá ríki
heims til að þrýsta á Spánverja um
að þeir hyrfu frá skerinu.
Nokkrir marokkóskir hermenn
voru sendir til Perejil (Steinselju),
sem Marokkómenn kalla Leila
(Nótt) og telja sína eign, í liðinni
viku. Sögðu stjórnvöld í höfuðborg
Marokkó það nauðsynlegt til að
stemma stigu við ferðum hryðju-
verkamanna og ólöglegum innflutn-
ingi fólks til Spánar. Enginn særðist
er 28 spænskir hermenn tóku eyjuna
með aðstoð þyrlna og herskipa
snemma í gærmorgun. Hermennirn-
ir á eyjunni voru teknir höndum og
haldið í nokkrar klukkustundir í
spænsku borginni Ceuta, sem er á
Afríkuströnd, en síðan afhentir mar-
okkóskum yfirvöldum.
Klettaeyjan Perejil er í Gíbraltar-
sundi, um 200 metra undan strönd
Marokkó, gróðurlítil og ekki byggð
mönnum. Hún er um hálfur ferkíló-
metri að stærð og var til forna talin
önnur af súlum Herkúlesar, hin var
Gíbraltar-kletturinn. Spænsk blöð
segja að tvær marokkóskar fjöl-
skyldur lifi þar við illan aðbúnað.
Marokkómenn mót-
mæla töku Perejil
AP
Spænskir hermenn við þjóðfán-
ann sem þeir reistu á klettaeyj-
unni Perejil í gærmorgun.
Rabat, Madrid, Brussel. AFP, AP.
BRESKT lyfjafyrirtæki vill hefja
tilraunir með lyf gegn timb-
urmönnum sem unnið er úr eld-
fjallaösku, að því er kemur fram
á fréttavef BBC. Talsmaður fyr-
irtækisins, sem ber heitið Global
Health Products (GHP), segir lyf-
ið draga til sín eiturefni, sem
myndast við niðurbrot vínanda í
líkamanum, „eins og franskur
rennilás“, en virka efnið úr ösk-
unni hefur áður verið notað til að
hreinsa vatn og matvæli.
Óttast aukna áfengisneyslu
Vínandi eykur vökvatap í
mannslíkamanum og veldur það,
ásamt áðurnefndum eiturefnum,
höfuðverkjum og ógleði sem í
daglegu máli nefnist timburmenn
eða þynnka. Er lyfið sagt vinna á
öllum þessum einkennum og hafa
breskir læknar lýst yfir áhuga
sínum á því. Þó hafa sumir þeirra
af því áhyggjur að drykkja muni
færast í aukana þurfi fólk ekki
lengur að ganga í gegnum óþæg-
indin sem venjulega fylgja
gleðinni morguninn eftir. Robert
Patton, sem vinnur að rann-
sóknum á sviði læknisfræði, segir
áfengisneyslu valda skaða á
hjarta, lifur og öðrum líffærum.
„Lyfið mun ekki koma í veg fyrir
þessar afleiðingar,“ segir hann.
„Það kemur aðeins í veg fyrir
timburmennina morguninn eftir.“
Eldfjalla-
aska gegn
timbur-
mönnum
VIÐBRÖGÐ Norður-Íra við yf-
irlýsingu Írska lýðveldishersins
(IRA), þar sem hann baðst í
fyrsta sinn afsökunar á drápum á
óbreyttum borgurum, voru mjög
blendin í gær. Sumir fögnuðu
henni sem skrefi í rétta átt en
fórnarlömb árása IRA sögðu af-
sökunarbeiðnina ófullnægjandi.
Margir hermenn myrtir
heima hjá sér
„Yfirlýsingin er lítils virði,
þrjátíu árum síðar,“ sagði Norð-
ur-Íri sem særðist í einu af 27
sprengjutilræðum IRA í miðborg
Belfast á „föstudeginum blóð-
uga“ 21. júlí 1972. Sjö óbreyttir
borgarar og tveir hermenn biðu
bana í tilræðunum og 130 særð-
ust.
Annar Norður-Íri, sem missti
systur sína, sjö barna móður, á
föstudeginum blóðuga fagnaði
hins vegar afsökunarbeiðninni.
„Ég er mjög hissa, enginn bjóst
við þessu,“ sagði hann. „Þeir eru
á réttri braut.“
David Trimble, leiðtogi mót-
mælenda og forsætisráðherra í
norður-írsku heimastjórninni,
sagði að yfirlýsing lýðveldishers-
ins nægði ekki og sakaði hann
um að hafa ekki virt friðarsamn-
inginn frá 1998. „Í yfirlýsingunni
er ekkert sagt um ofbeldið, sem
lýðveldisherinn hefur tekið þátt í
nýlega, eða hvernig hann ætli að
hegða sér í framtíðinni.“
Nokkrir stjórnmálamenn, jafnt
kaþólikkar sem mótmælendur,
gagnrýndu IRA fyrir að biðjast
aðeins afsökunar á drápum á um
650 óbreyttum borgurum en ekki
rúmlega þúsund hermönnum,
lögreglumönnum og félögum í
vopnuðum hreyfingum mótmæl-
enda. Á meðal hermannanna
voru yfir 200 Norður-Írar, sem
voru nær allir myrtir þegar þeir
voru í fríi, meðal annars á heim-
ilum sínum.
Blendin viðbrögð
við yfirlýsingu IRA
Belfast. AFP, AP.