Morgunblaðið - 05.10.2002, Síða 22

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
22 LAUGARDAGUR 5. OKTÓBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
TÍU stærstu útgerðarfélög lands-
ins hafa samtals yfir að ráða 49%
samanlagðra aflaheimilda ís-
lenskra skipa hér við land og utan
lögsögunnar, að því er fram kemur
í Morgunkorni Íslandsbanka.
Með kaupum á meirihluta í Har-
aldi Böðvarssyni hf. verður Eim-
skipafélag Ísland stærsti handhafi
aflaheimildanna með rúm 11%
mæld í þorskígildum. Þar á eftir
kemur Samherji með rúmlega 8%
hlutdeild. Til viðbótar má benda á
að Samherji og dótturfélag Sam-
herja, Snæfugl ehf., eru samanlagt
stærsti hluthafi Síldarvinnslunnar
hf. og Samherji á rétt tæplega
helmingshlut í Hraðfrystistöð
Þórshafnar hf., auk þess sem Sam-
herji og Síldarvinnslan eiga til
samans leiðandi hlut í SR-mjöli.
Átta af tíu stærstu útgerðarfélög-
unum eru skráð í Kauphöll Íslands
en samanlagt hafa skráð félög yfir
að ráða rúmum 50% íslenskra afla-
heimilda.
Í lögum um stjórn fiskveiða seg-
ir að samanlögð aflahlutdeild fiski-
skipa í eigu einstakra aðila, ein-
staklinga eða lögaðila, eða í eigu
tengdra aðila, megi ekki nema
meira en 12% af heildarverðmæti
aflahlutdeildar allra tegunda sem
settar eru í kvóta. Þetta er í dag-
legu talið kallað kvótaþakið.
Samkvæmt lögum teljast þeir
aðilar tengdir þar sem annar að-
ilinn á beint eða óbeint meirihluta
hlutafjár eða stofnfjár í hinum að-
ilanum eða fer með meirihluta at-
kvæðisréttar. Eins þar sem annar
aðilinn hefur með öðrum hætti
raunveruleg yfirráð yfir hinum,
þ.e. ef fyrri aðilinn er móðurfélag
og sá síðari dótturfélag.
Fiskistofa
annast eftirlit
Kvótaþakið svonefnda var
hækkað upp í 12% fyrir tveimur
árum en það var áður 8%. Kvóta-
þakið á einnig við um einstakar
tegundir en hámarks kvótaeign er
þó breytileg eftir tegundum. Þann-
ig er kvótaþakið í þorski nú 12%
og því gætu aldrei færri en átta
aðilar haft yfir öllum þorskkvót-
anum að ráða. Þá er kvótaþakið í
ýsu 20% og því gæti ýsukvótinn
aldrei verið á færri en fimm hönd-
um.
Ef aðili sprengir kvótaþakið fær
hann samkvæmt lögunum 6 mán-
uði til að losa um eignarhluta sína
í fyrirtækjum til að yfirráð hans
yfir auðlindinni falli innan ramma
laganna. Losi viðkomandi aðili
ekki um eignaryfirráð verður hann
að selja varanlegan kvóta uns
hann fer undir kvótaþakið. Sé það
ekki gert ráðstafar Fiskistofa
þessum kvóta upp á nýtt.
Fiskistofa heldur utan um og
rekur sérstakan gagnagrunn um
tengsl einstakra aðila sem upp-
færður er þegar sameiningar eða
breytingar verða á eignarhaldi í
sjávarútvegi. Sérstaklega er fylgst
með þeim aðilum sem komnir eru
nærri kvótaþakinu svonefnda.
10 stærstu ráða
helmingi kvótans





   

  

   
 !
" 
#
#   
 $% 






$$&'
(&$
'&)
'&(
'&*
+&,
+&+
+&$
-&(
-&,
')&%
. 
/
0

"
1
 &  ! 

 2

 


  
GREININGARDEILD Landsbanka
Íslands spáir því að lítilsháttar halli
verði á viðskiptum við útlönd á
næsta ári, eða um 1%, en í þjóð-
hagsspá fjármálaráðuneytisins er
ekki gert ráð fyrir halla. Þetta
kemur fram í umfjöllun og áliti
greiningardeildar LÍ um fjárlaga-
frumvarp og þjóðhagsspá fjár-
málaráðuneytisins, sem nýlega
voru kynnt. Segir greiningardeild
LÍ að meiri viðskiptahalli en fjár-
málaráðuneytið spáir stafi af því að
gert sé ráð fyrir að neysla og fjár-
festingar í þjóðfélaginu verði meiri
en gert sé ráð fyrir í fjárlaga-
frumvarpinu og þjóðhagsspánni,
og að hluti þeirra útgjalda komi inn
sem innflutningur, sem vaxi hraðar
en fjármálaráðuneytið geri ráð fyr-
ir.
Hækkun tekjuskatts einstaklinga
umfram launahækkanir
Samkvæmt fjárlagafrumvarpinu
eru tekjur ríkissjóðs áætlaðar nær
óbreyttar í krónum talið milli ár-
anna 2002 og 2003. Greining-
ardeild LÍ segir að í heild séu
tekjur því varlega áætlaðar og eigi
það einnig við um stærsta tekjulið-
inn, tekjur af virðisaukaskatti. Á
hinn bóginn geri ríkissjóður ráð
fyrir að hækkun tekna af tekju-
skatti einstaklinga verði umfram
launahækkanir og aukningu í
fjölda framteljanda. Telur grein-
ingardeild LÍ að þessi áætlun hljóti
að teljast fremur há svo framarlega
sem ekki sé um að ræða skatta-
hækkun.
Varlega áætluð útgjöld
Í fjárlagafrumvarpinu er gert
ráð fyrir að útgjöld ríkissjóðs auk-
ist um 2,8% milli áranna 2002 og
2003. Greiningardeild LÍ segir at-
hyglisvert hvað gert sé ráð fyrir lít-
illi hækkun í ljósi þess að kosningar
séu á næsta ári. Áætlunin lýsi miklu
aðhaldi á komandi ári og mikilvægt
að fjármálaráðherra haldi sig við
þessi metnaðarfullu markmið.
Þá segir að 2,7% heildaraukning
á rekstrarkostnaði frá 2002 til 2003
verði að telja varlega áætlað.
Í fjárlagafrumvarpinu er gert
ráð fyrir að tilfærsluútgjöld hækki
um 4,5% milli ára, en það eru t.d.
tryggingagreiðslur, greiðslur
barnabóta, greiðslur vegna fæðing-
arorlofs og ýmis framlög til stofn-
ana og félagasamtaka. Greining-
ardeild LÍ segir að tilfærsluútgjöld
hækki að jafnaði þegar hægja taki
á þjóðarbúskapnum. Í heild verði
að ætla að þessi útgjöld séu varlega
áætluð.
Varðandi þjóðhagsspá fjár-
málaráðuneytisins segir greining-
ardeild LÍ að spá ráðuneytisins um
engan hagvöxt á þessu ári og 1½%
hagvöxt á því næsta sýni að gert sé
ráð fyrir litlum umsvifum í efna-
hagslífinu á þessum tíma og sé spá-
in því afar varfærin. Greining-
ardeild LÍ býst við meiri hagvexti á
komandi ári, eða á bilinu 2–2½%.
Hún telur að skuldsetning heim-
ilanna muni áfram halda aftur af
neyslu, en ekki í jafnmiklum mæli á
komandi ári og á þessu og síðasta
ári. Því telur greiningardeild LÍ að
einkaneyslan verði heldur hærri en
fjármálaráðuneytið ætlar og losi
1½% vöxt.
Samneysluspá ráðuneytisins
hljóðar upp á 1% vöxt á árinu 2003.
Meðalvöxtur áranna 1990–2001 var
2,9%. Því felst í áætluninni mikið
aðhald í opinberum rekstri á kom-
andi ári að mati greiningardeildar
LÍ og byggist á því að áform fjár-
lagafrumvarpsins gangi eftir.
Reynslan kenni að áætlanir fjár-
lagafrumvarps nái sjaldan fram að
ganga, bæði komi til aukin útgjöld í
meðförum Alþingis og þá verði
raunveruleg útgjöld yfirleitt hærri
en áform þegar upp er staðið.
Fjárfestingar verða meiri
Fjármálaráðuneytið gerir ráð
fyrir því að fjármunamyndun auk-
ist um tæp 2% á árinu 2003. Mikill
samdráttur er í fjárfestingu á ár-
unum 2001 og 2002, eða nálægt
20% samtals. Greiningardeild LÍ
telur að lækkun á stýrivöxtum
Seðlabankans úr 10,1% í byrjun árs
í 7,1% nú, sem og lækkun á tekju-
skatti fyrirtækja úr 30% í 18%,
hvetji fyrirtæki til fjárfestinga á
komandi ári, í ljósi mikils sam-
dráttar í fjárfestingum að und-
anförnu. Vöxturinn verði því meiri
en fjármálaráðuneytið geri ráð fyr-
ir. Greiningardeild LÍ telur líklegt
að fjárfesting verði á bilinu 5–10%
á árinu 2003.
Greiningardeild Landsbanka Íslands um fjárlagafrumvarp og þjóðhagsspá
Spáð er 1%
viðskiptahalla
á næsta ári
Morgunblaðið/Kristinn
Greiningardeild Landsbanka Íslands spáir því að 1% halli
verði á viðskiptum við útlönd á næsta ári.
Alþjóðahafrannsóknaráðið
(ICES) fagnaði 100 ára afmæli
sínu í gær, en ráðið var stofnað í
júní 1902 af nokkrum Evrópu-
þjóðum og var af því tilefni und-
irrituð yfirlýsing aðildarþjóð-
anna um framtíðastefnumótun.
Tilefni stofnunar Alþjóðahaf-
rannsóknaráðsins var slæmt
ástand fiskistofna í Norðursjó
og þörfin fyrir samstarf þjóða
um rannsóknir og ráðgjöf um
skynsamlega nýtingu þeirra. Í
dag eru 19 lönd við Norður-Atl-
antshaf aðilar að ráðinu sem er
vettvangur umræðu og fram-
þróunar fræða á sviði hafvís-
inda og fiskifræði, auk þess sem
ráðið hefur með höndum ráð-
gjöf um umhverfi hafsins og
nýtingu fiskistofna á Norður-
Atlantshafi. Ísland gerðist aðili
að Alþjóðahafrannsóknaráðinu
árið 1938.
Yfirlýsingin staðfestir upp-
haflega skuldbindingu aðildar-
landanna og kveður á um nauð-
syn þess að aðildarþjóðirnar
efli samstarfið á komandi árum
og mæti sameiginlega nýjum
kröfum um eflingu vísinda-
starfs sem treystir grundvöll
hlutlausrar og áreiðanlegrar
ráðgjafar. Lýst er yfir stuðn-
ingi við framkvæmdaáætlun
ráðsins fyrir næstu árin, lögð
áhersla á þróun gæðakerfis í
fiskveiðiráðgjöf, virkri notkun
gagna frá atvinnugreininni og
vistkerfisnálgun við rannsóknir
á ástandi fiskistofna. Helgi
Ágústsson sendiherra undirrit-
aði yfirlýsinguna fyrir hönd Ís-
lands.
ICES
100 ára
BURÐARÁS ehf. seldi í gær hluta-
bréf í Síldarvinnslunni hf. fyrir 210
milljónir króna að nafnverði á verðinu
5,1. Söluverðið var því 1.071 milljón
króna. Eignarhlutur Burðaráss er nú
0,05%, eða kr. 592.137 að nafnverði,
en var áður 17,97%. Íslandsbanki hf.
keypti bréfin en bankinn átti ekki fyr-
ir hlut í Síldarvinnslunni en á nú
17,92%. Frá þessu var greint í flögg-
un í Kauphöll Íslands. Jafnframt var
greint frá því að bankinn hefði hinn
30. september síðastliðinn keypt
hlutabréf í SÍF hf. fyrir tæplega 59
milljónir króna að nafnvirði. Eignar-
hlutur Íslandsbanka var fyrir kaupin
1,93%, eða 29 milljónir króna að nafn-
virði, en er nú 5,88% eða tæplega 88
milljónir að nafnvirði. Af 5,88% eign-
arhlut hafa 1,89% verið seld fram-
virkt.
Samkvæmt upplýsingum frá Finni
R. Stefánssyni, framkvæmdastjóra
markaðsviðskipta Íslandsbanka, tjáir
bankinn sig ekki um framangreind
viðskipti, hvorki varðandi kaup bank-
ans á hlutabréfum í Síldarvinnslunni
né í SÍF.
Samherji stærsti hluthafinn
í Síldarvinnslunni
Í hálffimm fréttum Búnaðarbank-
ans er Síldarvinnslan nú að stærstum
hluta í eigu Samherja með beinum
eða óbeinum hætti. Samherji á 20,8%
beinan eignarhlut og um 29,6%
óbeina eignarhluti. Þannig er Sam-
herji eigandi að 55% hlut í Snæfugli
ehf. sem á 18,78% hlut í Síldarvinnsl-
unni auk þess sem Fjárfestingafélag-
ið Fjörður, í eigu Þorsteins Más Bald-
vinssonar og tengdra aðila, er eigandi
að 5,2% hlut í Síldarvinnslunni. Þá er
Fjárfestingafélagið Kaldbakur hf.
eigandi að stórum hlut í Samherja og
Samherji eigandi að stórum hlut í
Kaldbaki hf. „Séu eignarhlutir þess-
ara fyrirtækja lagðir saman nema
þeir ríflega 50% af heildarhlutafé í
Síldarvinnslunni og má því segja að
Samherji hafi undirtökin í félaginu.
Bréfin voru seld á verði sem er 1%
lægra en lokagengi gærdagsins
[fimmtudags, innsk. blaðamanns], en
bréf í Síldarvinnslunni hækkuðu hins
vegar um 13,7% í dag, [föstudag].
Ákveðin óvissa ríkir um hvað verður
um hlut Íslandsbanka í Síldarvinnsl-
unni og ekki hafa komið fram vís-
bendingar frá Samherja um að kaupa
meirihluta í Síldarvinnslunni með
beinum hætti sem myndi skapa skv.
lögum yfirtökuskyldu gagnvart öðr-
um hluthöfum,“ að því er segir í hálf-
fimm fréttum Búnaðarbankns.
Friðrik Jóhannsson, framkvæmda-
stjóri Burðaráss ehf., segir að salan á
hlut félagsins í Síldarvinnslunni sé í
samræmi við stefnu félagsins að
leggja áherslu á að byggja ÚA upp og
stækka það fyrirtæki, en eiga ekki
stóra eignarhluti í mörgum öðrum
sjávarútvegsfyrirtækjum.
Höskuldur Ólafsson, fram-
kvæmdastjóri rekstrarsviðs Eim-
skips, er stjórnarmaður í Síldar-
vinnslunni á grundvelli eignarhluta
Burðaráss.
Íslandsbanki kaupir hlut Burðaráss í Síldarvinnslunni
Bankinn vill ekki
tjá sig um viðskiptin
STJÓRNIR Kaldbaks fjárfestingar-
félags hf. og Hlutabréfasjóðs Íslands
hf. hafa samþykkt samruna félaganna
með fyrirvara um samþykki hluthafa-
funda. Samruninn miðast við 1. júlí
2002 og munu hluthafar í Hlutabréfa-
sjóði Íslands fá afhent hlutabréf í
Kaldbaki að nafnverði 0,475 kr. fyrir
hverja 1,00 kr. sem þeir eiga að nafn-
verði í Hlutabréfasjóðnum Frá þessu
var greint í fréttatilkynningu í gær.
Í tilkynningunni segir að fyrir liggi
að Kaldbakur muni óska eftir skrán-
ingu í Kauphöll Íslands og sé sú vinna
í undirbúningi. Stefnt sé að því að
hlutabréfin verði skráð í lok nóvem-
ber eða byrjun desember. Um leið
verði óskað eftir afskráningu hluta-
bréfa Hlutabréfasjóðsins.
Fram kemur í tilkynningunni að
Eiríkur S. Jóhannsson, fram-
kvæmdastjóri Kaldbaks, telji að hér
sé stigið framfaraspor hvað bæði fé-
lögin varðar. Eigið fé Kaldbaks styrk-
ist með sameiningunni og hæfi félags-
ins til þess að geta tekið þátt í stærri
fjárfestingarverkefnum eykst. Sævar
Helgason, stjórnarformaður Hluta-
bréfasjóðs Íslands hf., segist einnig
ánægður með fyrirhugaðan samruna.
Í tilkynningunni segir að Kaldbak-
ur sé öflugt fjárfestingarfélag sem
ætli sér og geti gert stóra hluti og
sameinað félag bjóði því upp á mun
meiri möguleika til fjárfestinga held-
ur en HÍ hefur möguleika á í dag.
Kaldbakur og Hlutabréfa-
sjóður Íslands sameinast