Morgunblaðið - 15.02.2003, Qupperneq 8

FRÉTTIR
8 LAUGARDAGUR 15. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Þeir sletta skítnum sem eiga hann.
Grænfánaverkefnið á Íslandi
Skólar að lenda
á grænni grein
STUTT frétt í Morg-unblaðinu um jóla-leytið varð tilefni
þessa viðtals. Yfirskriftin
var: Nítján skólar til liðs
við Landvernd. Þegar að
var gáð var verið að segja
frá samstarfi Landvernd-
ar og skóla í landinu um
svokallað grænfánaverk-
efni, sem er af alþjóðleg-
um toga. Á Íslandi er yf-
irskrift verkefnisins Skól-
ar á grænni grein. Sigrún
Helgadóttir kennari og líf-
fræðingur er verkefnis-
stjóri Landverndar í þessu
tilviki og hún svaraði
nokkrum spurningum
Morgunblaðsins.
– Segðu okkur fyrst,
hvað er grænfánaverkefn-
ið/Skólar á grænni grein,
hvenær hófst það, út á hvað geng-
ur það og hvernig kemur Land-
vernd að því?
„Grænfánaverkefnið er alþjóð-
legt umhverfisverkefni skóla og
er stýrt af samtökunum Founda-
tion for Environmental Education
eða FEE. Sumarið 2000 gerðist
Landvernd aðili að FEE og stofn-
aði vinnuhóp til að kanna hvort
grundvöllur væri fyrir grænfána-
verkefninu hér á landi. Niður-
staða hans var að setja á lagg-
irnar tilraunaverkefni til tveggja
ára. Nú eru þau tvö ár liðin og vel
það og grænfánaverkefnið sýnist
komið til að vera.“
– Hvernig koma síðan allir
þessir skólar að verkefninu?
„Skólunum er ætlað að bæta
rekstur sinn hvað varðar um-
hverfismál og sinna umhverfis-
mennt. FEE leggur áherslu á að
skólarnir dragi úr orku- og vatns-
notkun og bæti meðferð á úr-
gangi. Síðan geta aðildarlönd ver-
ið með viðbótaráherslur í
samræmi við aðstæður í hverju
landi. Til að skóli geti fengið
grænfánann setur FEE það skil-
yrði að hann hafi stigið sjö ákveð-
in skref til umhverfisbóta. Land-
vernd, sem umboðsaðili FEE á
Íslandi, veitir skólunum ráðgjöf,
fylgist með starfi þeirra og metur
það.“
– Hver hefur svo gangur máls-
ins verið hér á landi?
„Starfið hér á landi hófst
snemma árs 2001. Þá var öllum
skólum á landinu skrifað um
grænfánaverkefnið og þeim boðið
að taka þátt. Gert var ráð fyrir að
vera með fimm skóla í tilrauna-
verkefninu en tólf skólar óskuðu
eftir þátttöku og ákveðið var að
hafa þá alla með. Síðan hafa bæst
við nokkrir skólar og enn fleiri
hafa sýnt verkefninu áhuga, leitað
upplýsinga og eru að hugsa málið.
Af þessum skólum hafa þrír þegar
fengið grænfánann, Andakíls-
skóli, Fossvogsskóli og Selásskóli,
og það lítur út fyrir að nokkrir
bætist við í vor.“
– Hvernig er ferlið?
„Skólar sem vilja vera með
sækja um þátttöku til Landvernd-
ar og komast þá á
græna grein. Þeir
stofna umhverfisráð
við skólann þar sem
sitja fulltrúar skóla-
stjórnenda, kennara,
starfsfólks, foreldra en ekki síst
nemenda. Ráðið tekur allar
ákvarðanir hvað snertir umhverf-
ismál í skólanum. Þannig fá allir
þessir hópar aðild að stjórnun
skólans. Síðan hjálpast allir að við
að meta stöðu umhverfismála inn-
an skólans, gera áætlun um að-
gerðir og markmið til úrbóta og
fylgjast vel með hvernig gengur.
Nemendur þurfa að fá fræðslu
um umhverfismál, skólinn þarf að
kynna stefnu sína út á við og hann
þarf að hafa sett sér umhverfis-
sáttmála. Þegar skólinn hefur
stigið þessi sjö skref sem ég
nefndi áðan, getur hann sótt um
grænfánann. Landvernd metur
þá stöðu og starf skólans og veitir
fánann við hátíðlega athöfn. Til að
halda fánanum verður skólinn að
sækja um hann á tveggja ára
fresti og sýna fram á að starfið sé
enn í fullum gangi.“
– Hvert er svo markmiðið með
þessu öllu saman?
„Markmiðið með þessu öllu
saman er auðvitað fyrst og fremst
að kenna og þjálfa vinnubrögð og
viðhorf sem hljóta að verða reglan
en ekki undantekningin í framtíð-
inni þegar þau börn sem nú eru í
skólum eru orðin fullorðin. Er-
lendis hefur það líka sýnt sig að
verkefnið hefur ekki aðeins skilað
árangri hvað varðar umhverfis-
stjórnun og menntun heldur hafa
skólar sem taka þátt í því minnk-
að rekstrarkostnað
sinn verulega. Stjórn-
völd hafa fyrir löngu
sett sér að vinna í sam-
ræmi við alþjóðasam-
þykktir eins og Dag-
skrá 21 og fjölmörg sveitarfélög
hafa samþykkt Staðardagskrá 21
um umhverfismál. Allar sam-
þykktir um umhverfismál eru
orðin tóm ef þeim er ekki fylgt
eftir með aðgerðum. Fræðsla og
menntun eru forsendur úrbóta,
ekki síst í umhverfismálum.
Grænfánaverkefnið hjálpar skól-
um sem vilja vera brautryðjendur
á þessu sviði.“
Sigrún Helgadóttir
 Sigrún Helgadóttir fæddist í
Reykjavík 1949. Lauk kenn-
araprófi og stúdentsprófi frá
Kennaraskólanum. Var kennari
og skólastjóri á landsbyggðinni í
þrjú ár. Lauk prófi í líffræði frá
HÍ og framhaldsnámi í stýringu
náttúruauðlinda frá Edinborg-
arháskóla árið 1981. Kynnti sér
skipulag og stýringu þjóðgarða í
Bandaríkjunum og Kanada,
einnig umhverfismennt og úti-
kennslu. Hefur verið landvörður
í þjóðgörðum í Jökulsárgljúfrum
og á Þingvöllum, starfaði hjá
Náttúruverndarráði og var
stundakennari við Kennarahá-
skólann. Hefur frá árinu 1998
verið verkefnisstjóri við Sel-
ásskóla, starfssvið: að setja skól-
anum umhverfisstefnu og að efla
náttúrufræðikennslu og um-
hverfismennt. Er og verkefn-
isstjóri Landverndar um græn-
fánaverkefnið á Íslandi.
Eiginmaður er Ólafur S. Andr-
ésson lífefnafræðingur. Börnin
eru fjögur.
… hafa þrír
þegar fengið
grænfánann
Reykjavík • Akureyri
Selfoss • Reykjanesbær
www.blomaval.is
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
B
LO
2
02
16

02
/2
00
3
Pottamarkaður
Ódýrir pottar
50%
afsláttur
Umpottun
199 kr.Mold, 10 lítrar
499 kr.Blómaáburður, 1 lítri