Morgunblaðið - 10.05.2003, Blaðsíða 42

UMRÆÐAN
42 LAUGARDAGUR 10. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Vegna gífurlegs aðstreymis aðsendra greina í aðdraganda alþing-
iskosninganna verður formi þeirra greina, sem lúta að kosningunum,
breytt. Er þetta gert til þess að gera efnið aðgengilegra fyrir lesendur
og auka möguleika Morgunblaðsins á að koma greinunum á fram-
færi fyrir kosningar.
Alþingiskosningar
ÞORSTEINN Þorgeirsson, hagfræðingur Samtaka
iðnaðarins, hefur skrifað greinar um fiskveiðistjórn-
un í Fréttablaðið og Morgunblaðið að undanförnu. Í
þeirri síðari sem birtist í Morg-
unblaðinu sakar hann mig m.a. um að
slíta úr samhengi og að vera með
ásakanir í garð þess sem hann telur
vera uppbyggilega umræðu. Þar kem-
ur og í ljós að Þorsteinn telur að með
fyrningarleið Samfylkingarinnar á
aflaheimildum væri auðveldara fyrir
Ísland að ganga í ESB. Þó í grein
Þorsteins segi eftirfarandi um fyrningarleiðina:
„Samfylkingin hefur nýverið lagt til að einkaeign
kvóta verði afnumin í þrepum og nýtt kvótakerfi
sett á laggirnar. Aflaheimildir yrðu seldar á upp-
boði hæstbjóðanda til tímabundinna afnota til að
tryggja jafnan aðgang að auðlindinni og þjóðinni
arð af henni. Slíkt myndi einnig laga kerfið að
reglum ESB.“ Verð ég að viðurkenna að ég hafði
ekki hugmyndaflug til að ímynda mér að þetta væri
sett fram í alvöru og fjallaði því um aðrar rang-
færslur Þorsteins og dylgjur um íslenska fisk-
veiðistjórnun. Ástæða þessa var einfaldlega sú að
fullyrðing Þorsteins um að fyrningarleið Samfylk-
ingarinnar lagi fiskveiðistjórnarkerfið að reglum
ESB er einfaldlega röng. Fyrningarleiðin hefur ekk-
ert með reglur ESB að gera, alls ekkert. Það er því
í besta falli af þekkingarleysi en í versta falli blekk-
ingar að Þorsteinn setur þetta fram. Ég leyfi mér
að hallast frekar að því fyrrnefnda.
Rétt er að upplýsa Þorstein um að útvegsmenn
munu aldrei sættast á fyrningarleið Samfylking-
arinnar enda felur hún í sér andstæðu alls sem
ábyrg fiskveiðistjórnun hvílir á. Það er erfitt að
skilja af hverju ýmsir stjórnmálamenn í stjórn-
arandstöðunni vilja veikja íslenskan sjávarútveg
með tilheyrandi lífskjaraskerðingu alls almennings
þótt þeir séu í atkvæðaleit. Þarna er um sama fólkið
að ræða sem setti lögin um stjórn fiskveiða með
framsali aflaheimila þar sem útvegsmenn voru
hvattir til að hagræða og sameina veiðiheimildir til
að auka arðsemi í greininni. Þetta hafa útvegsmenn
gert með því að kaupa þær veiðiheimildir sem nú á
að gera upptækar til ríkisins.
Það er óskiljanlegt af hverju sumir fyrirsvars-
menn samtaka íslenskra iðnfyrirtækja vilja veikja
íslenskan sjávarútveg. Hagsmunir íslensks iðnaðar
og íslensks sjávarútvegs fara saman og öflugur
sjávarútvegur er forsenda þess að stór hluti íslensks
iðnaðar nái að blómstra og lífskjör allra lands-
manna ráðast af góðu gengi beggja. Engum dylst að
þessum fyrirsvarsmönnum SI er mikið í mun að Ís-
land gangi í ESB og Þorsteinn segir í síðari grein
sinni að stefna SI sé að hvetja til vandaðrar og for-
dómalausrar umræðu um alla þætti ESB-aðildar og
upptöku evrunnar. Ekki veit ég hvort þetta starf
hefur leitt til þess að meirihluti félagsmanna SI er
nú andvígur því að Ísland gangi í ESB, öndvert við
það sem var fyrir ekki löngu. Undarlega lítið hefur
mér fundist fara fyrir þeirri niðurstöðu í „hinni
vönduðu og fordómalausu umræðu“ þessara manna.
Ég vona að sá misskilningur Þorsteins að fyrning-
arleið Samfylkingarinnar sé forsenda inngöngu Ís-
lands í ESB sé nú að eilífu leiðréttur. Ég vona líka
að áfergjan í að ganga í ESB glepji menn ekki til að
afgreiða alla þá, sem hafa með skýrum og málefna-
legum hætti komist að þeirri niðurstöðu að vegna
hagsmuna Íslands af því að ráða sjávarauðlindinni
komi ESB aðild ekki til greina, sem ábyrgðarlausa
og með ásökunum um að þeir vilji ekki kynna sér
málin eða ræða þau.
Það er eðlileg krafa að þeir sem bera fram ásak-
anir um ómálefnalega umræðu hafi sjálfir lág-
marksþekkingu á þeim viðfangsefnum sem þeir
fjalla um.
Hvað varð af hinni vönduðu
og fordómalausu umræðu?
Eftir Friðrik J. Arngrímsson
Höfundur er framkvæmdastjóri LÍÚ.
AF prívatástæðum hef ég fylgzt með stjórnmálaferli núverandi forsætis-
ráðherra í meira en tvo áratugi. Ég viðurkenni fúslega að ég er flestum
mönnum hlutdrægari þegar kemur að því umræðuefni, og get engan beðið
um að lesa þessi orð mín sem vísindalegan sannleik. En gott
og vel. Árið 1982 fylgdist ég með umræddum leiða sjálfstæð-
ismenn til sigurs gegn vinstrimeirihlutanum í borgarstjórn
Reykjavíkur og í framhaldi af því með daglegri glímu hans
við minnihlutann. Las greinar minnihlutamanna, horfði og
hlustaði á fréttir af þeirri baráttu upp á hvern einasta dag.
Þá þurfti að greiða niður vinstriskuldirnar, skattar voru
lækkaðir, lóðaskorti útrýmt og slakað á höftum og reglum.
Gegn þessu börðust vinstrimenn í borgarstjórn og samherjar þeirra á fjöl-
miðlunum tónuðu með. Síðasta áratuginn hefur baráttan staðið á vettvangi
landsmála. Opinberar skuldir hafa verið greiddar stórkostlega niður, skatt-
ar hafa verið lækkaðir – hvað sem staðreyndaafneitarar segja um það – fyr-
irtæki hafa verið einkavædd, frelsi hefur verið aukið á svo til öllum sviðum
og stjórnsýslunni hefur verið gjörbylt í þágu réttaröryggis borgaranna. Öll
þessi ár hefur það verið viss passi að sami hópur vinstrimanna hamast gegn
þeim sem vinna þetta starf, ósjaldan á persónulegan hátt og allskyns meðul
notuð. Auðvitað verður aldrei gert svo öllum líki og enginn er fullkominn,
óskeikull eða hafinn yfir gagnrýni, veit ég það. Það er ekkert óeðlilegt við
það að á hverjum tíma séu einhverjir ósáttir við eitt og annað. En er ekki
eitthvað sérstakt við það, að í tuttugu ár hafi sami hópur fólks, örfáir stjórn-
málamenn og einn alveg sérstaklega, og svo harður kjarni síframtroðandi
álitsgjafa þar í kring, sífellt verið í sama hamnum? Að sami stjórnmálamað-
urinn hafi í minnihluta í borgarstjórn hamazt gegn uppbyggingu heilu
hverfanna jafnt sem einstakra bygginga, andæft skattalækkunum, barizt
jafnt gegn íþróttafélögum og gatnagerð og ekki einu sinni viljað gefa af-
greiðslutíma verzlana frjálsan? Að sami stjórnmálamaður hafi svo tekið upp
andstöðuþráðinn á Alþingi og virðist á tuttugu árum varla hafa séð ljóstýru
í því sem pólitískir andstæðingar hennar hafast að? Að þessi stjórn-
málamaður sé nú kominn í þingframboð, og það þvert á margítrekuð loforð
til stuðningsmanna sinna um hið gagnstæða, með það eina vitanlega mark-
mið að koma tilteknu fólki frá? Ég veit að ég er ekki hlutlaus, en mér finnst
eitthvað ankannalegt við andrúmsloftið sem í tvo áratugi hefur stafað frá
þessum stjórnmálamanni og nánustu fylgihnöttum hennar. Núverandi rík-
isstjórn hefur setið í tvö kjörtímabil og þó að mér þyki hún hafa náð ótrúleg-
um árangri og sé líkleg til að gera það áfram þá er ekkert við því að segja þó
einhverjum þyki ástæða til að halda nú á einhverja aðra braut. Ef menn vilja
nú kjósa aðra einstaklinga til að stjórna landinu þá er ekkert við því að
segja. Það eru ýmsir flokkar í framboði og bjóða fram fólk sem vill í ein-
lægni vinna landi og þjóð vel. En það eru líka aðilar í framboði sem því mið-
ur virðast hafa önnur markmið. Ég er ekki hlutlaus, en svo sannfærður sem
ég er um að sumir íslenzkir stjórnmálamenn dagsins í dag séu ákjósanlegir,
þá er ég jafn einlæglega sannfærður um að nokkrir aðrir séu því sem næst
ókjósanlegir.
Um ákjósanlega og ókjós-
anlega stjórnmálamenn
Eftir Þorstein Davíðsson
Höfundur er lögfræðingur.
UPPELDI, menntun og gott
skólakerfi þarf á góðum kennurum
að halda. Kenn-
arastarfið er eitt
mikilvægasta starf
þjóðfélagsins en því
miður hafa kenn-
arar ekki notið þess
sannmælis sem
þeim ber.
Á herðum kennara hvílir ekki
eingöngu kennsla námsgreinanna,
heldur þurfa þeir einnig að halda
uppi aga og reglu í kennslu-
stundum. Mér finnst að fólk geri
sér ekki alltaf grein fyrir hvað
starf kennarans er mikilvægt og
vandasamt. Það er keppikefli að
vinna að breytingum í samstarfi við
kennara á þann hátt að kenn-
arastarfið og störf kennara verði
metin að verðleikum.
Hér á landi hefur að mínu mati
verið lögð of mikil áhersla á bók-
legt nám á kostnað verknáms. Sem
betur fer er fólk misjafnlega af
guði gert, sumir eru góðir í þessu
og aðrir í hinu. Það er mjög brýnt
að bæta verk- og starfsmenntun í
landinu. Fjölga þarf verknáms-
brautum og styttri námsbrautum
til starfsréttinda því að markmiðið
á að vera að sem flestir finni sér
starf sem fellur að áhuga og getu
hvers og eins.
Ef Framsóknarflokkurinn fær til
þess fylgi er það stefna hans að
menntakerfið verði endurskoðað og
lögð verði meiri áhersla á verk-
menntun og styttri námsleiðir til
starfsréttinda. Framsóknarflokk-
urinn er félagshyggjuflokkur sem
leggur fram skynsamlegar áherslur
í uppeldis- og menntamálum og ég
vil hvetja þig, kjósandi góður, til
þess að veita okkur það afl sem til
þarf og merkja x við B í kjörklef-
anum.
Með framsóknarkveðju.
Um verðleika
kennarastarfsins
og aukna áherslu
á verkmenntun
Eftir Unu Maríu Óskarsdóttur
Höfundur er formaður Lands-
sambands framsóknarkvenna
og skipar 3. sæti á framboðs-
lista Framsóknarflokksins í
Suðvesturkjördæmi.
NEFND menntamálaráðherra
um félags- og tómstundastarf skil-
aði nýlega skýrslu um störf sín.
Þar koma fram til-
lögur um hvernig
megi efla þátttöku
barna og ungmenna
í slíku starfi. Einn-
ig er fjallað um
æskulýðsrann-
sóknir, eflingu
formlegrar og óformlegrar mennt-
unar leiðbeinenda og félagsfor-
ystufólks og hvernig megi tengja
hana skólakerfinu og atvinnulíf-
inu.
Gildi félagsstarfs
Þátttaka barna og ungmenna í
uppbyggilegu starfi utan hefð-
bundins skólastarfs hefur ótvírætt
gildi. Hér er t.d. átt við þátttöku í
skátahreyfingunni, kristilegu
starfi, skák, listum, félagsmið-
stöðvum eða í íþróttum, svo fátt sé
nefnt. Þar reynir oft á aðra eig-
inleika en í skólastarfi. Ungmenn-
in fá þjálfun í að vinna í hóp, tjá
skoðanir sínar, skipuleggja starf
og þau læra oft að þekkja gildi
sjálfboðastarfs. Þá er óumdeilt að
þátttaka í félags- og tómstunda-
starfi hefur forvarnagildi. Nið-
urstöður íslenskra æskulýðsrann-
sókna hafa m.a. bent til þess að
börn sem taka virkan þátt í slíku
starfi séu ólíklegri til að neyta
tóbaks, áfengis og annarra vímu-
efna eða sýna aðra frávikshegðun;
þeim líður almennt betur, gengur
betur í skóla og hafa sterkari
sjálfsmynd.
Nefndin komst að þeirri nið-
urstöðu að fjölbreytt félags- og
tómstundastarf stendur börnum
og ungmennum til boða á Íslandi.
Kannanir frá árinu 2000 benda til
þess að um 75% nemenda í 9.–10.
bekk stunda einhvers konar fé-
lags- og tómstundastarf og er list-
nám þar með talið. Með sama
hætti eru um 60% framhalds-
skólanema þátttakendur í slíku
starfi. Í þessum tölum er íþrótta-
starf ekki talið með.
Aukið starf
sveitarfélaga
Á undanförnum árum hafa sveit-
arfélög í auknum mæli skipulagt fé-
lags- og tómstundastarf fyrir þessa
aldurshópa. Skv. upplýsingum Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga vörðu
þau um 6 milljörðum króna til
æskulýðs- og íþróttamála á árinu
2001, þar af 1 milljarði króna til
starfs utan íþrótta. Ríki og sveit-
arfélög hafa verulega aukið framlög
til þessa málaflokks á síðustu árum.
Frjáls
félagasamtök
Ein af niðurstöðum nefndarinnar
var að aukið félags- og tómstunda-
starf fyrir börn og ungmenni á veg-
um sveitarfélaga sem haldið er uppi
af launuðum starfsmönnum geti
haft neikvæð áhrif á starfsemi
frjálsra félagasamtaka sem bjóða
upp á skipulega starfsemi og
byggja að mestu á sjálfboðastarfi.
Lögð var áhersla á að stuðningur
opinberra aðila við starfsemi
frjálsra félagasamtaka beinist að
því að skapa traustari grundvöll
fyrir starfsemi þeirra, hvort heldur
það væri í formi beins fjárhagslegs
stuðnings, verkefna- eða þjónustu-
samninga um tiltekna starfsemi eða
með því að stuðla að því að félögin
hafi aðgang að föstum tekjustofn-
um.
Krónan
margfaldast
Sjálfboðastarf hefur gildi í sjálfu
sér fyrir þann sem tekur þátt í því.
Viðkomandi fær tækifæri til aukins
þroska við að vinna að hugð-
arefnum sínum í félagsskap við
aðra með sama áhuga og til góðs
fyrir samfélagið. Því er haldið fram
að ein króna af opinberu fé marg-
faldist í höndum frjálsra fé-
lagasamtaka sem byggja á sjálf-
boðastarfi. Hin opinbera króna
getur skapað nauðsynlegan fjár-
hagslegan grunn fyrir starfsemina
en sjálfboðastarf og sjálfsaflafé
kemur margfalt á móti. Hér má t.d.
nefna starf UMFÍ, skátanna og
Slysavarnafélagsins Landsbjargar,
en einnig trúarlega starfsemi s.s.
KFUM og K, ungmennaskipta-
hreyfingar, ungliðastarf Rauða
krossins, ungliðastarf fatlaðra og
ungliðastarf stjórnmálaflokka, auk
bindindisfélaga svo fátt eitt sé
nefnt.
Sjálfboðastarf
þarf að styrkja
Sjálfboðastarfi í samfélaginu þarf
að hlúa að, styrkja og meta að
verðleikum. Það hefur gildi fyrir
einstaklinginn sjálfan, málefnið,
hópinn og samfélagið í heild.
Ákvarðanir stjórnvalda verða að
miðast að því að styðja við slíka
starfsemi og gæta þess að starf-
semi á þeirra vegum hvorki ógni né
þrengi að því verðmæta starfi sem
fram fer meðal frjálsra fé-
lagasamtaka.
Sjálfboðastarf
Eftir Ástu Möller
Höfundur er alþingismaður og for-
maður nefndar um eflingu félags-
og tómstundastarfs ungs fólks.
SAMKVÆMT skoðanakönnunum er enn ekki öruggt
að Halldór Ásgrímsson og Jónína Bjartmarz hljóti
örugga kosningu sem kjördæmakjörnir þingmenn Reyk-
víkinga.
Því skora ég á kjósendur í Reykjavík að gera það sem
í þeirra valdi stendur til að þessir reyndu, hófsömu og
málefnalegu oddvitar Framsóknarflokksins í Reykjavík
hljóti örugga kosningu í alþingiskosningunum í dag og
að tryggt sé að Framsóknarflokkurinn eigi aðild að næstu ríkisstjórn í
landinu. Nú getur hvert atkvæði haft úrslitaáhrif. Fjölmennum á kjör-
stað. xB.
Tryggjum Halldóri
og Jónínu öruggt þingsæti
Eftir Gest Kr. Gestsson
Höfundur er formaður Framsóknarfélags-
ins í Reykjavíkurkjördæmi norður.