Morgunblaðið - 17.05.2003, Qupperneq 14

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
14 LAUGARDAGUR 17. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
YFIRTÖKUSKYLDA í skráðum
hlutafélögum lækkar úr 50% at-
kvæðisréttar í 40% frá og með 1. júlí
næstkomandi. Efnahags- og við-
skiptanefnd Alþingis lagði þetta til
við meðferð frumvarps viðskiptaráð-
herra til laga um verðbréfaviðskipti
og var það samþykkt á Alþingi hinn
10. mars síðastliðinn.
Ólafur Arinbjörn Sigurðsson, lög-
fræðingur Kauphallar Íslands, segir
að Kauphöllin telji að þessi breyting
á yfirtökuskyldu sé til bóta frá því
sem áður var. Víðast hvar í ná-
grannalöndunum hafi yfirtökuskyld-
an stofnast við lægri mörk en þau
50% sem hingað til hefur verið kveð-
ið á um í lögum. Algengt sé í ná-
grannalöndunum að yfirtökuskylda
myndist á bilinu 30–0% atkvæðis-
réttar. Með tilliti til stærðar félaga
hér á landi séu hin nýju mörk líklega
heppileg og nálægt því er raunveru-
leg yfirtaka á sér stað.
Hann segir að verið sé að vernda
hagsmuni minni fjárfesta með þess-
ari breytingu, því eftir litlu sé í raun
að slægjast stjórnunarlega séð, þeg-
ar einhver er kominn með yfir 40%
atkvæðisréttar í félagi. Viðskipti
með hlutabréf í viðkomandi félagi
séu þá alla jafna lítil og því sé verð-
myndun með bréfin þá alla jafna
óskilvirk.
Breytingar í kjölfar umræðu
Að sögn Ólafs var ákvörðun tekin
um það við undirbúning að frum-
varpi hinna nýju laga um verðbréfa-
viðskipti að taka allar leikreglur
verðbréfamarkaðarins og sameina
þær í einum lagabálki. Hann segir að
yfirtökureglurnar og flöggunarregl-
urnar komi úr lögum um starfsemi
kauphalla og skipulegra tilboðs-
markaða. Þessi ákvæði séu nú í lög-
um um verðbréfaviðskipti, sem að
öðru leyti byggja að meginstofni til á
þeim lögum sem fyrir voru þar um.
Ólafur segir að í þeirri vinnu sem
fram hafi farið við smíði frumvarps
til laga um verðbréfaviðskipti hafi
yfirtökureglurnar átt að vera tiltölu-
lega óbreyttar. Þó hafi þær breyt-
ingar verið gerðar að gildissvið yf-
irtökureglnanna hafi verið rýmkað
og reglurnar einnig látnar ná til fyr-
irtækja sem skráð séu á skipulegum
tilboðsmarkaði í stað einungis kaup-
hallar, eins og áður var. Hins vegar
hafi farið fram nokkur umræða um
þessi atriði, m.a. af hálfu Kauphall-
arinnar, og í kjölfarið af þeirri um-
ræðu hafi efnahags- og viðskipta-
nefnd Alþingis væntanlega tekið
ákvörðun um að leggja til að yfir-
tökuskyldan yrði lækkuð úr 50% í
40% atkvæðisréttar í félagi.
Skilvirkari hluta-
bréfamarkaður
Í nefndaráliti efnahags- og við-
skiptanefndar segir að ákvæði um
yfirtökuskyldu aðila, sem eignast
ráðandi hlut í hlutafélagi, hafi verið
mjög til umræðu. Hafi margir talið
nauðsynlegt að lækka það hlutfall at-
kvæðisréttar sem leiðir til yfirtöku-
skyldu. Ljós sé að hluthafar séu í
flestum tilvikum komnir með ráð-
andi hlut áður en skylda til yfirtöku-
tilboðs stofnast samkvæmt eldri
reglum þar um, þ.e. miðað er við 50%
atkvæðisréttar. Með lægra hlutfalli
atkvæðisréttar, sem leiðir til yfir-
tökuskyldu, séu hagsmunir hluthafa
í yfirteknu félagi betur tryggðir. Þá
sé talið að lækkun hlutfallsins leiði til
skilvirkari hlutabréfamarkaðar. Af
þessum sökum leggi nefndin til að
hlutfallið verði lækkað niður í 40%.
Síðar í nefndarálitinu segir að
jafnvel megi leiða að því líkur að ráð-
andi áhrif í hlutafélagi skapist oftast
við enn lægra hlutfall atkvæðisréttar
en 40%. Ekki sé gengið lengra í
lækkun hlutfallsins að þessu sinni en
nefndin telji engu að síður ástæðu til
að taka það til gaumgæfilegrar skoð-
unar hvort rétt sé að lækka það enn
meira.
Breytingar ekki afturvirkar
Breytingarnar á yfirtökuskyld-
unni hafa ekki áhrif á þá sem fara
með yfir 40% atkvæðisréttar í fé-
lögum í dag. Samkvæmt bráða-
birgðaákvæði verðbréfaviðskipta-
laganna er tekið fram að þetta eigi
við ef viðkomandi eykur ekki at-
kvæðisrétt sinn í félagi umfram
næsta verulega hlut. Þetta þýðir að
sá sem fer í dag t.d. með 41% at-
kvæðisréttar í félagi er ekki skyld-
ugur til að leggja fram yfirtökutilboð
nema atkvæðisréttur hans fer yfir
45%, svo dæmi sé tekið.
Breytingar á lögum um verðbréfaviðskipti
Yfirtökuskyldan
lækkar úr 50% í 40%
HAGNAÐUR af rekstri Pharmaco hf. á fyrsta árs-
fjórðungi nam 16,9 milljónum evra, eða um 1,4 millj-
örðum íslenskra króna á gengi gærdagsins. Aukn-
ingin frá sama tímabili í fyrra nemur 4 milljónum
evra eða ríflega 350 milljónum króna.
Róbert Wessman, forstjóri Pharmaco, segist
mjög ánægður með afkomu félagsins. Auk þess sem
sala Pharmaco hafi aukist þá hafi náðst góður ár-
angur af sparnaðaraðgerðum félagsins.
Hagnaður fyrir vexti, afskriftir og skatta
(EBITDA) var um 24 milljónir evra sem er 28,2% af
veltu félagsins en var 10,3 milljónir evra á sama
tíma í fyrra. Velta félagsins nam 84,7 milljónum
evra en 43,1 milljón evra í fyrra. Tekjur félagsins
jukust því um 41,5 milljónir evra eða röska 3,6 millj-
arða króna frá einu ári til annars. Rekstrargjöld
námu 65,3 milljónum evra samanborið við 34,5
milljónir evra árið áður. Arðsemi eiginfjár er 28,6%.
Heildareignir Pharmaco voru um 489 milljónir
evra eða um 41 milljarður króna í lok mars, skuldir
voru um 236 milljónir evra og eigið fé um 253 millj-
ónir evra. Eiginfjárhlutfall reyndist 52%. Veltufé
frá rekstri var um 21 milljón evra.
Félagið hefur hætt að afskrifa bókfærða við-
skiptavild og mun framvegis beita svokölluðu virð-
isrýrnunarprófi þess í stað. Áhrif þessarar breyt-
ingar á rekstrarniðurstöður félagsins á fyrsta
ársfjórðungi rúmar 2 milljónir evra.
Aðeins 4% sölunnar til Íslands
Sala á helstu mörkuðum Pharmaco gekk vel á
fyrsta ársfjórðungi, að því er fram kemur í tilkynn-
ingu félagsins. Mest var selt til Þýskalands, eða um
28% heildarsölunnar, og til Búlgaríu, um 26%. Um
13% sölunnar fór til Rússlands, um 9% til Serbíu,
um 5% til Skandinavíu og einungis um 4% fór á ís-
lenskan markað. Sala á aðra markaði var minni.
Pharmaco vinnur að því að renna enn sterkari
stoðum undir sölustarfsemi sína með fjölgun sölu-
manna á söluskrifstofum en jafnframt er verið að
hagræða enn frekar í rekstrinum. Hefur starfs-
mönnum félagsins í Austur-Evrópu verið fækkað
um 300 og stefnt er að því að fækka þeim meira á
árinu.
15–20% árlegur innri vöxtur
Pharmaco er um þessar mundir að skrá um 30 ný
lyf inn á markaði Mið- og Austur-Evrópu, sem
munu skila sér í sölu næsta árs. Þá eru að opnast
nýir markaðir fyrir félagið m.a. á Möltu og innan
ESB. Í tilkynningu Pharmaco segir að langtíma-
markmið félagsins um árlega framlegð sé um 30%
og stefnt sé að 15–20% innri vexti að jafnaði á ári
næstu 3 árin. Þá stefni Pharmaco að 15–20% ytri
vexti með fjárfestingum í erlendum félögum.
Pharmaco hagnast um
1,4 milljarða króna
Morgunblaðið/Arnaldur
EFFIE-verðlaunin verða veitt í
fyrsta sinn á Íslandi í haust. Sam-
band íslenskra auglýsingastofa
(SÍA) stendur að afhendingu verð-
launanna og nýtur til þess stuðn-
ings frá Iðnaðar- og viðskiptaráðu-
neyti, Íslandspósti, Morgunblaðinu
og IMG.
Um er að ræða alþjóðleg verð-
laun sem veitt eru í 23 löndum í
fjórum heimsálfum fyrir auglýs-
inga- og kynningarefni sem skara
þykir fram úr.
Að sögn Ingva Jökuls Logasonar,
hjá auglýsingastofunni Hér og nú,
eru Effie-verðlaunin „viðurkenning
á því eina sem skiptir máli, ár-
angri.“
SÍA hefur um nokkurt skeið veitt
verðlaun fyrir athygliverðustu aug-
lýsingar hvers árs (AAÁ) á Íslenska
markaðsdeginum. Effie-verðlaunin
eru frábrugðin AAÁ-verðlaununum
að því leyti að jafnframt því að
verðlauna þær auglýsingar eða
herferðir sem þykja vekja athygli
er tekið tillit til þess hversu árang-
ursríkar þær eru.
Auglýsingastofur senda inn gögn
til keppninnar í samvinnu við við-
skiptavini sína. Gögnin þurfa þann-
ig m.a. að innihalda hækkandi sölu-
tölur sem sýna svart á hvítu fram á
þann árangur sem viðkomandi aug-
lýsingaherferð er talin eiga heiður
af.
Dómnefnd, skipuð stjórnendum
og markaðsfólki, sker svo úr um
hvaða auglýsingaherferð hefur náð
mestum árangri. Að sögn Ingva
Jökuls veljast einstaklingar í dóm-
nefnd sem náð hafa árangri og
njóta viðurkenningar fyrir störf sín
og þekkingu á sviði markaðs-, aug-
lýsinga-, stjórnunar-, rannsóknar-
og hugmyndafræði.
Allir þættir herferðar metnir
„Effie er viðurkenning á áhrifa-
ríkum auglýsingum, virðing-
arvottur til handa auglýs-
ingastofum og viðskiptavinum
þeirra sem hafa í samvinnu búið til
árangursríkar markaðsherferðir.
Verðlaunin eru veitt fyrir herferðir
sem hafa reynst áhrifaríkastar,
skilað yfirburðaárangri eða farið
fram úr ýtrustu markmiðum sem
sett voru við mótun herferðar,“
segir í tilkynningu SÍA um verð-
launin.
Fram kemur að þær herferðir
sem þykja einna best ná að sam-
hæfa alla þætti markaðssetningar
séu líklegastar til að hljóta verð-
laun. Þar er átt við þætti eins og
áætlanagerð, markaðsrannsóknir,
birtingaáætlun, hugmyndavinnu og
viðskiptastjórnun.
Að sögn Ingva Jökuls, sem fer
fyrir skipuleggjendum verð-
launanna hér á landi, er markmið
þessara verðlauna fyrst og fremst
að verðlauna fagleg vinnubrögð á
íslenskum auglýsingamarkaði.
Verðlaunaflokkar eru fjórir og
eiga þátttakendur möguleika á
gull-, silfur- eða bronsverðlaunum í
hverjum þeirra. Skilmálar til inn-
sendinga eru strangir og eru inn-
send gögn metin í tveimur lotum. Í
þeirri fyrri eru gögnin metin án til-
lits til þess hluta herferðarinnar
sem lýtur að sköpun og hug-
myndaauðgi. Í þeirri síðari er dæmt
eftir samanlögðum stigum fyrir
fyrri lotu og sköpunarþátt her-
ferðar.
Árangur auglýsinga skiptir mestu
Effie-verðlaunin fyrir auglýsinga-
herferðir veitt hérlendis í fyrsta sinn
SENDIHERRA ESB á Ís-
landi, dr. Gerhard Sabathil,
segir að Íslendingar geti ekki
útilokað viðræður við Evr-
ópusambandið á þeim grund-
velli að undanþágur vegna
fiskveiðistjórnunar og sjávar-
auðlinda fengjust aldrei.
Þetta kom fram í erindi sem
sendiherrann hélt í vikunni í
Háskólanum á Akureyri.
Sendiherrann sagði að ekk-
ert væri hægt að fullyrða um
slíkt fyrr en samningaviðræð-
ur hefðu verið reyndar. Fór
hann sérstaklega yfir samn-
ingaviðræður sambandsins
við Möltu og taldi að Íslend-
ingar gætu haft þær til við-
miðunar, þar sem stjónvöld á
Möltu fóru fram á ýmsar var-
anlegar undanþágur frá
reglum sambandsins og fengu
þær samþykktar. Undirstrik-
aði Sabathil í því sambandi að
um varanlegar undanþágur
væri að ræða, enda hefðu að-
ildarsamningar þá stöðu að
flokkast sem grunnlög í ESB.
Sabathil tók það einnig
fram að lítil lönd hefðu hlut-
fallslega mikil áhrif innan
Evrópusambandsins og
reynslan sýndi að mikið tillit
væri tekið til sérstöðu þeirra
og benti í því sambandi á
reynslu Slóveníu og Möltu.
Hann kvaðst hafa skoðað sér-
staklega hvaða ríki það væru
sem hefðu fengið mestar und-
anþágur og sérsamninga í
aðaildarviðræðum og öfugt
við það sem margir héldu, þá
væru það fyrst og fremst litlu
ríkin sem hefðu fengið und-
anþágur en ekki stærri ríkin.
Ekkert
hægt að
útiloka
Hlutur EAV í ÍAV er sem fyrr segir
39,86% og er félaginu því á þessari
stundu ekki skylt að gera yfirtöku-
tilboð skv. umræddum lögum.
Þann 1. júlí nk. verður hins vegar
sú breyting á lögum um verðbréfa-
viðskipti að öllum hluthöfum sem
eignast meira en 40% hlutafjár í út-
gefanda, sem fengið hefur hlutabréf
sín skráð í kauphöll, verður skylt að
gera öðrum hluthöfum yfirtökutilboð
í þeirra hluti.“
Í tilkynningunni kemur fram að
EAV greiddi í gær rúma tvo milljarða
króna fyrir hlutabréf ríkisins í ÍAV hf.
„Eignarhlutur EAV ehf. í ÍAV er því
nú 39,86%, en var enginn fyrir. Þar
sem ÍAV eiga sjálfir 5,44% heildar-
hlutafjár í félaginu fer EAV ehf. því
með 42,15% heildaratkvæða í félag-
inu. Stefán Friðfinnsson, forstjóri
ÍAV, er stjórnarformaður Eignar-
haldsfélagins AV ehf. og Gunnar
Halldór Sverrisson, framkvæmda-
stjóri fjármálasviðs ÍAV, er stjórnar-
maður í Eignarhaldsfélaginu AV
ehf.,“ segir í fréttatilkynningunni.
LÍ og lífeyrissjóðir selja
Í gær var tilkynnt í Kauphöll Ís-
lands að Landsbanki Íslands hefði
selt 8,55% hlut sinn í ÍAV, tæplega
120 milljónir að nafnverði. Miðað við
gengið 3,69 greiddi EAV tæplega 442
milljónir króna fyrir hlutinn. Þá var
einnig tilkynnt að Lífeyrissjóðir
Bankastræti 7 hefðu selt hlut sinn,
6,87%. Kaupverð var 355 milljónir, að
sömu forsendum gefnum.
AV ehf. gerir
yfirtökutilboð
í ÍAV hf.
EIGNARHALDSFÉLAGIÐ AV
ehf. tilkynnti í gær að það myndi gera
öðrum hluthöfum Íslenskra aðalverk-
taka hf. yfirtökutilboð. EAV býðst til
að greiða sama verð og félagið greiddi
ríkinu fyrir 39,86%
hlut, eða á genginu
3,69.
Alls greiðir EAV
því rúmlega fimm
milljarða króna fyrir
ÍAV, kaupi félagið öll
hlutabréf. Stefán
Friðfinnsson, forstjóri ÍAV og stjórn-
arformaður EAV, segir að ýmsir hlut-
hafar hafi komið að máli við félagið og
óskað eftir að vera leystir út á sömu
kjörum og ríkissjóður. „Með því að
kaupa þau hlutabréf verður EAV
skylt til að gera öðrum hluthöfum
samsvarandi tilboð, samkvæmt lög-
um um starfsemi kauphalla og skipu-
legra tilboðsmarkaða,“ segir hann.
Stefán segir að Landsbankinn hafi
umsjón með fjármögnun, sem fari
fram með lánsfé og hlutafé.
Ekki skylt að gera tilboð
Lögin kveða á um að yfirtöku-
skylda myndist, fari hluthafi yfir 50%
af heildarhlutafé félags. Í fréttatil-
kynningu EAV segir: „Í 19. gr. laga
nr. 34/1998 um starfsemi kauphalla
og skipulegra tilboðsmarkaða er
kveðið á um skyldu hluthafa í opin-
berlega skráðu félagi til að gera öðr-
um hluthöfum þess félags yfirtökutil-
boð séu ákveðin skilyrði uppfyllt,
þ.m.t. fari eignarhlutur aðila yfir 50%.