Morgunblaðið - 17.05.2003, Qupperneq 32

HEILSA
32 LAUGARDAGUR 17. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BARNSHAFANDI konur þurfa að
fara einkar varlega í lyfjanotkun,
segir í grein á vefsíðu breska blaðsins
Telegraph. Mælt er eindregið með
því að barnshafandi konur ráðfæri
sig við lækni eða ljósmóður áður en
ákvörðun er tekin um lyfjaneyslu.
Óhefðbundnar lækningar geta einnig
verið varasamar.
Margt er á bannlista svo sem ibú-
profen sem getur haft áhrif á blóðrás
fóstursins og aspírin ber einnig að
varast nema í samráði við lækni.
Eina verkjalyfið sem talið er hættu-
laust í litlum skömmtum er paraceta-
mól.
Philip Baker prófessor, læknir við
St. Mary sjúkrahúsið í Manchester á
Englandi, leggur áherslu á að finna
þurfi jafnvægi milli velferðar móður
og barns. „Stundum eru kostir þess
að móðir taki lyf meiri en fræðileg
hætta á að barn í móðurkviði skað-
ist.“
Almennt séð, telur hann að öll lyf
sem móðir tekur hafi áhrif á fóstrið.
Á því eru aðeins örfáar undanteking-
ar svo sem blóðþynningarlyfið Hep-
arin.
Óhefðbundnar lækningar geta
verið varasamar
Prófessor Baker segir hættuna
vera mesta á að fóstur skaðist á
fyrstu tíu vikum meðgöngu þegar líf-
færi og útlimir eru að myndast.
Lyfjataka það sem eftir lifir með-
göngu skaðar síður þroska líffæra en
gæti haft áhrif á hjartslátt fóstursins
og blóðrás. Sem dæmi tekur hann að
róandi lyf sem móðir tekur hefur
einnig róandi áhrif á fóstrið. Lyf sem
notuð eru við efnalækningar og
drepa frumur móðurinnar geta kom-
ist í gegnum fylgjuna og skaðað
fóstrið. Sýklalyf geta einnig reynst
hættuleg.
Óhefðbundnar lækningar geta
einnig verið varasamar og því ráð-
leggur Zita West, ljósmóðir og nál-
astungusérfræðingur, að barnshaf-
andi konur fari aðeins til ráðgjafa í
óhefðbundnum lækningum sem hafa
reynslu af því að hjálpa barnshafandi
konum. Þó nokkur læknisfræðileg
kunnátta er slíkum ráðgjöfum einnig
nauðsynleg.
„Nálastungur geta til dæmis
reynst hættulegar því ekki má snerta
nokkra punkta líkamans á meðgöngu
því slíkt getur valdið fósturláti.“
Að sama skapi telur West að forð-
ast skuli sumar tegundir olía sem
notaðar eru í ilmefnameðferð svo
sem rósmarin sem hefur verið notað
gagngert til þess að koma fæðingu af
stað.
Afar mikilvægast sé því að fá álit
læknis, ljósmóður eða annarra sér-
fræðinga áður en lyfjanotkun hefst
eða óhefðbundinna lækninga er leit-
að.
AP
Lyfjaráðgjöf mikilvæg
á meðgöngu
Philip Baker prófessor, læknir við St. Mary-sjúkrahúsið í Manchester á Englandi, leggur áherslu á að finna þurfi
jafnvægi milli velferðar móður og barns.
Þ
EGAR þú
hittir kunn-
ingja eða vin
er gjarnan
spurt hvernig
þú hafir það og viðkvæðið
er: „Ég hef það fínt.“ En
er það alltaf svo? Eða
viljum við bara bera okk-
ur mannalega? Hver vill
líka fá svar eins og „Ég
hef það skítt, en takk fyr-
ir að spyrja“?
Vitað er að margar
fjölskyldur hafa það
verulega erfitt, kannski
vegna erfiðleika í sam-
skiptum milli foreldra eða
milli foreldra og barns.
Þá má og nefna að marg-
ir líða tilfinningalega
vegna lélegrar geðheilsu, vímuefnaneyslu eða líkamlegrar vanheilsu. Enn
aðrir þurfa að vinna mjög langan vinnudag og eiga ekki mikið eftir þegar
heim kemur og einkennist þá heimilislífið af pirringi, vonleysi og sekt-
arkennd. Hvernig er hlúð að þessum fjölskyldum?
Andleg, félagsleg og líkamleg vellíðan fjölskyldu byggist meðal annars á eft-
irfarandi atriðum:
1. Viðurkenningu á að foreldrar þurfa tíma með börnum sínum.
2. Góðum samskiptum milli foreldra, barna og skólans.
3. Ef barn er með langvinnan sjúkdóm, hvort heldur líkamlegan eða geðræn-
an, er mikilvægt að systkin fái að njóta sín með foreldrum og vinum. Þann-
ig er mikilvægt að til séu stuðningsfjölskyldur til að minnka álag á heim-
ilið.
4. Að parsamband foreldra sé ræktað.
5. Ef foreldrar eru fráskildir ber þeim að rækta barnið sitt, því þótt þeir hafi
ekki getað búið saman er mikilvægt að barnið líði ekki fyrir það.
6. Að samfélagið sé meðvitað um sinn þátt og bjóði góða alhliða þjónustu sem
fjölskyldur í vanda geta leitað til. Mikilvægt er að heilbrigðiskerfið, fé-
lagsþjónustan, skólakerfið, lögreglan og prestar vinni saman að hags-
munum fjölskyldunnar.
7. Að hafa trygga atvinnu þannig að fjárhagsörðugleikar lami ekki starfs-
hæfni fjölskyldunnar.
8. Að samfélagið styðji við bakið á þeim sem minna mega sín.
Verum meðvituð um okkur sjálf, nánustu fjölskyldu, vini og vinnufélaga.
Njótum samverunnar.
Hrós, bros og hvatning kostar lítið, en þú færð það margfalt til baka. Ver-
um fyrirmynd fyrir börnin okkar. Sjáum það jákvæða í lífinu og tökum virk-
an þátt í því.
Salbjörg Bjarnadóttir, geðhjúkrunarfræðingur,
verkefnisstjóri hjá Landlæknisembættinu.
 Frá Landlæknisembættinu
Heilsan í brennidepli
Er svigrúm fyrir
sálartetrið?
Hrós, bros og hvatning kosta lítið.