Morgunblaðið - 18.09.2003, Blaðsíða 26

LISTIR
26 FIMMTUDAGUR 18. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Ódýrt fyrir alla!Ódýrt fyrir alla!
Ódýrt fyrir alla! LYNGHÁLSI 4 - SKÚTUVOGI 2
OPIÐ
11-20
ALLA DAGA
HVERGI
BETRA VERÐ!
LÁGT OG
STÖÐUGT
VÖRUVERÐ!
TILBOÐ á kjúklingum
299-
KJÚKLINGAVÆNGIR
ferskir
pr.kg.
399-
KJÚKLINGALÆRI
fersk
pr.kg.
399-
KJÚKLINGALEGGIR
ferskir
pr.kg.
399-
1/1 KJÚKLINGAR
ferskir
pr.kg.
KAUPAUKI!
Með 2 pk. af ferskum kjúklinga-
bitum eða 1/1 kjúklingi fylgir
krukka af TORO tikka masala
eða TORO sweet & sour.
meðan birgðir endast
Nýtt
kortatím
abil
Þ
EGAR Han Nefkens er beðinn um
að segja deili á sér, brosir hann og
segist tæpast vita hver hann er.
„Ég hef verið að reyna að komast
að því allt mitt líf og hef enn ekki
komist að niðurstöðu. En ég hef starfað sem
blaðamaður þótt undanfarin ár hafi að mestu
farið í að skrifa skáldskap.“
En hvernig kemur það til að þú ferð að safna
myndlist með markvissum hætti?
„Ég hef alltaf haft gaman af fallegum hlut-
um,“ svarar Nefkens, „og þykir gott að hafa þá í
kringum mig, svo þessi áhugi hefur fylgt mér
lengi. En framan af lífi mínu fjárfesti ég öllu fé
sem ég hafði aflögu á hlutabréfamarkaðinum.
Þar sem ég var mjög varkár í þeim fjárfest-
ingum stóð ég í þeirri trú að þarna væri ég að
ávaxta fé mitt með öruggum hætti. En svo fór
ég að taka eftir því hversu mikið sveiflurnar á
markaðnum höfðu áhrif á afkomu mína. Einn
góðan veðurdag þegar hlutabréfamarkaðurinn
var á niðurleið sagði góður vinur minn í New
York, að ég hlyti að vera brjálaður að fara svona
með peningana. „Þú ættir að kaupa list,“ sagði
hann.
Ég velti svolítið vöngum yfir þessu, enda
hafði ég aldrei hugsað um list á viðskiptalegum
nótum, heldur einungis sem ánægjuauka í lífinu.
En ég komst að þeirri niðurstöðu að þetta væri
góð hugmynd.“
Han Nefkens hlær og segist hafa tilhneigingu
til að vera svolítið hvatvís, „þannig að ég seldi öll
hlutabréfin mín á tíma þar sem markaðurinn
leit vel út og allir töldu mig hafa misst vitið.
Miðlarinn minn benti mér á hversu mikið ég
hefði grætt undanfarinn mánuð, sagði þetta
vera einstaklega óheppilegan tíma og að ég
myndi halda áfram að græða ef ég hætti við – en
mér varð ekki haggað. Ég ætlaði þó að þiggja
það ráð hans að draga peningana út í þremur
hlutum á einu ári, í staðinn fyrir að taka allt út í
einu, en þegar til kom var ég svo harður á þessu
að eftir hálfan mánuð var ég búinn að losa allt
það fjármagn sem ég átti.
Sú eðlisávísun sem ég fylgdi þarna, reyndist
mér þó vel, því þótt markaðurinn hafi hækkað
um 10–15% fyrstu tvo mánuðina, þá hríðféll
hann í kjölfarið svo ég hefði orðið fyrir stór-
felldu tapi, ef ég hefði farið að ráðum miðlarans.
Annars er þetta ekki einungis spurning um
fjárfestingu,“ útskýrir Nefkens, „heldur fremur
hvernig maður geti haft ánægju af því fjár-
magni sem maður ræður yfir. Ég fæ óend-
anlega mikla ánægju út úr því að fjárfesta í list-
um.“
En lítur þú á verkin sem þú kaupir sem fjár-
festingu?
„Já, það geri ég – en ekki síður sem starfs-
vettvang fyrir mig. Ég veit að verkin sem ég
kaupi eru fullkomlega trygg fjárfesting, en jafn-
framt að þau eiga ekki eftir að færa mér stór-
kostlega ávöxtun. Mér þætti mjög óþægilegt að
vita til þess að peningarnir sem ég nota yrðu að
engu og gæti aldrei sætt mig við það. Þau verða
að halda verðmæti sínu og gott betur þegar til
framtíðar er litið.“
En hvernig hagarðu þessum fjárfestingum,
leitarðu ráða hjá öðrum eða ferðu eftir eigin
smekk?
„Fyrstu tvö árin keypti ég nánast ekkert, því
ég treysti ekki dómgreind minni. Þann tíma
notaði ég til að ferðast um allan heim, ég fór
bókstaflega á allar listamessur og heimsótti öll
gallerí sem eitthvað kveður að í heiminum.
Flest af því sem ég sá var hræðilegt, en með því
að ræða við fólk fór ég að læra og komst einnig
að því hver tilgangurinn með þessu var fyrir
mig – annar en að mennta mig.“
Og hver er hann?
„Mig langar ekki eins mikið til þess að eiga
þessi verk eins og mig langar til að deila þeim
með öðrum. Mig langar til að sýna öðrum það
sem ég veit að er þess virði að skoða og upplifa.
Og ég er enn að leita bestu leiðanna til að koma
því í framkvæmd, en fyrsta stigið var að kynna
mig fyrir safnstjórum. Ég talaði m.a. við safn-
stjóra Centraal-safnsins í Utrecht sem sýnir
bæði samtímalist og eldri list. Eins og flest söfn
hafa þeir ekki úr nægilegu fjármagni að ráða og
voru áhugasamir um samstarf. Við ræddum
málið í nærri hálft ár og þá fór skilningur að
skapast á þörfum beggja. Mér fannst t.d. mjög
mikilvægt að ég yrði ekki notaður til þess að
stoppa upp í göt fjármögnunar þeirra. Þess
vegna þurftum við að finna sameiginlegan flöt
þar sem ég fjárfesti í list sem mér fyndist
áhugaverð, er jafnframt stæði þó undir þeim
kröfum er safnið setur um þá það sem það vill
sýna. Að lokum setti ég fram fimm ára áætlun
um fjárframlög í þá list sem ég var tilbúinn til að
kaupa en safnið fengi til umráða. Það tók þó
ekki nema sex vikur að eyða öllum þeim pen-
ingum,“ segir Nefkens glettnislega og brosir.
„Mér þótti það þó ekkert slæmt, því það sem
kom á daginn var að safnstjóranum líkaði vel
það sem ég hafði áhuga á að kaupa, auk þess
sem hann kom mér í samband við listamenn er
ég hafði ekki kynnst áður. Úr þessu varð því
ákaflega skemmtileg samræða okkar á milli,
þar sem báðir högnuðust. Lærdómurinn varð
minn persónulegi ávinningur sem ég hafði ekki
gert ráð fyrir.
Samningurinn er enn í gildi og hann má end-
urnýja að fimm árum liðnum, en ég set það skil-
yrði að öll verkin séu sýnd í það minnsta einu
sinni á þessu tímabili svo almenningur fái tæki-
færi til að njóta þeirra. Með þeim hætti hefur
mér tekist ætlunarverk mitt.“
En nú hefur þú verið með áþekkt sam-
komulag í gangi hér á landi, sem ekki margir
vita um?
„Já, ég vinn líka með svipuðu móti hér á Ís-
landi og sömuleiðis í Essen í Þýskalandi,“ játar
Nefkens hógvær. „Safnið í Þýskalandi, Folk-
wang-safnið, er með stóra ljósmyndadeild og
þau hafa sýnt ýmsum verkum í eigu minni mik-
inn áhuga. Ekki síst verkum eftir Roni Horn.
Ég hef því verið að kaupa verk eftir hana sem
eru þar til sýnis.“
En hvernig stendur á því að þú vilt deila lista-
verkaeign þinni með Íslendingum?
„Ég kom hingað í fyrsta sinn fyrir þremur ár-
um og fannst fólkið hér áhugavert.“ Han Nef-
kens hlær og segist reyndar hafa staðið í þeirri
trú að hér á landi byggi einungis gáfað fólk.
„Það reyndist þó ekki alveg á rökum reist. En
rétt eins og ég laðast að þeirri list sem snertir
mig, var ég djúpt snortinn af Íslandi. Í þeim
skilningi er það eins og listaverk í mínum aug-
um. Mig langaði því til að leggja eitthvað af
mörkum hér og deila því sem ég á með þjóðinni.
Ég er hrifinn af íslenskri list, enda var hún
ástæðan fyrir því að ég kom hingað til að byrja
með. Ég rakst á bás gallerísins i8 á kaupstefnu í
Madríd og síðan aftur nokkru síðar í Brussel,
fyrir um þremur árum. Mér þóttu gæði þeirrar
listar sem þar var sýnd með ólíkindum, en flest-
ir listamennirnir voru íslenskir og ég hafði aldr-
ei heyrt þeirra getið áður. Ég keypti því verk af
galleríinu – og hef reyndar haldið því áfram – og
ákvað með sjálfum mér að hingað yrði ég að
koma til að skoða meira. Ég kem því hingað til
lands eingöngu listarinnar vegna.“
Ert þú þá með samning áþekkan þeim sem
þú hefur gert annars staðar við íslenskt lista-
safn?
„Já, ég er með samning við Listasafn Reykja-
víkur og lána þeim bæði íslensk verk sem ég á,
auk erlendra. Hér á landi hef ég þó gert samn-
ing um hverja einstaka fjárfestingu og set sömu
skilyrði varðandi það að verkin þurfi að koma
fyrir almenningssjónir einhvern tíma á fimm
ára tímabili. Ég vil ekki neyða nokkurn sýning-
arstjóra til að sýna þau verk sem ég á, en á fimm
ára tímabili eru allar líkur á því að þau geti
passað inn í einhverja sýningu eða verið safninu
til gagns með einhverjum hætti.“
Það má ætla að þú hafir mjög ákveðnar skoð-
anir á hlutverki listar í samfélaginu?
„Já, ætli það ekki. Að mínu mati snýst fé-
lagslegt hlutverk lista um tvennt; annars vegar
um svigrúm listamannsins til þess að tjá sig, og
hins vegar um það að koma þeirri tjáningu á
framfæri við almenning – sem er afar mikilvægt
fyrir framþróun samfélagsins. Þetta snýst í
rauninni um skilning okkar á umhverfinu.
Kannski er mitt hlutverk dálítið vafasamt,“ seg-
ir Nefkens brosandi, „ég er eins og sýning-
arstjóri sem er enn í skápnum. Fólk veit ekkert
hver ég er, enda skiptir það ekki máli, heldur
það að koma verkunum út í samfélagið. Það
fyrsta sem mér dettur í hug þegar ég sé ís-
lenska list er auðvitað að henni verði að koma á
framfæri hér á landi – en næsta hugsun er að
leyfa öðrum, annars staðar, að njóta hennar. Ég
hef verið að velta fyrir mér leiðum til að svo
megi verða í auknum mæli og er reyndar sann-
færður um að það takist innan tíðar,“ segir Han
Nefkens. „Mig langar að ná saman því besta í ís-
lenskum samtímalistum, auk þess besta eftir er-
lenda listamenn er hafa orðið fyrir áhrifum héð-
an, og búa til sýningu er flakkað getur um
heiminn. Ég þarf auðvitað að finna fólk til að
vinna að þessu með mér, en ef minn vilji ræður
úrslitum þá verður þetta að veruleika.“
Úr hlutabréfum
í samtímalist
Þeir eru ekki margir sem safna list fyrst og fremst til
að lána hana svo aðrir geti notið hennar, en einn slíkur
safnari heimsótti þó Ísland á dögunum. Fríðu Björk
Ingvarsdóttur lék forvitni á að vita hvað það er sem
dregur hollenskan listaverkasafnara á íslenskar slóðir.
fbi@mbl.is
Morgunblaðið/Jim Smart
Han Nefkens var óánægður með ávöxtun síns
punds á hlutabréfamarkaði og fjárfestir nú í
samtímalistum í staðinn.
ÞAÐ var heldur betur handa-
gangur í öskjunni á lokaæfingu
Njálusöngvaranna í Sögusetrinu
nú í vikunni. Þeir leggja nú upp
með söngleikinn um Gunnar á
Hlíðarenda alla leið til Minnea-
polis. Þar munu þeir félagar
flytja söngleikinn í Moll of Am-
erica á stórri Íslandskynningu
sem Flugleiðir, Ferðamálaráð og
fleiri aðilar standa fyrir 15.–21.
september.
Morgunblaðið/Steinunn Ósk
Jón Smári Lárusson (Gunnar) og Jón Ólafsson (einn af víkingunum).
Njálusöngv-
arar í vest-
urvíking
KIRKJUKÓR Hafnarfjarðar-
kirkju er að undirbúa vetrar-
starf sitt.
Kórinn syngjur við kirkju-
legar athafnir, auk þess að æfa
fyrir jólavöku og vortónleika.
Síðan verður farið í æfinga-
búðir og í tónleika- og skemmti-
ferð til Ungverjalands næsta
sumar.
Kórinn getur enn bætt við
sig söngvurum, sérstaklega í
karlaröddum. Nánari upplýs-
ingar gefur Antonía Hevesi,
organisti kirkjunnar.
Vetrarstarf
undirbúið