Morgunblaðið - 18.09.2003, Blaðsíða 29

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. SEPTEMBER 2003 29
RANNSÓKNIR hafa sýnt að
íhlutun sem miðar að því að draga
úr áhættuþáttum vímuefnaneyslu
og frávikshegðunar
og um leið styður
við þá þætti sem
hafa mikilvægt for-
varnagildi, skilar
mjög góðum ár-
angri til lengri
tíma.
Einstaklingsmiðuð íhlutun er
hönnuð til þess að breyta þekkingu
og viðhorfum til vímuefnaneyslu og
þannig er haft áhrif á atferli. Með-
al áhættuþátta er skortur á þekk-
ingu um neikvæðar afleiðingar, já-
kvæð neysluviðhorf, snemmbær
neysla, andfélagsleg hegðun,
áhættusækni og skortur á aðhaldi.
Á þessu stigi íhlutunar er mik-
ilvægt að þjálfa félagslega og per-
sónulega hæfni. Þjálfun í lífsleikni
getur t.d. minnkað neyslu um 59–
75% samkvæmt rannsóknum. Slík
þjálfun gerir einstaklinginn hæfari
á mörgum sviðum, hefur áhrif á
viðhorf og viðheldur hegðun sem
samræmist ekki neyslu. Íhlutun
þarf þó einnig að innihalda upplýs-
ingar um neikvæð áhrif neyslu og
taka tillit til kynferðis og mismun-
andi menningarlegra gilda þátttak-
enda.
Ungu fólki er oft ofar í huga
gildandi viðhorf vinahóps og „núið“
heldur en langtímaáhrif hegðunar.
Því virðist það hafa meiri áhrif að
nefna gular tennur og andremmu
sem áhrif reykinga heldur en
lungnakrabbamein, sem kemur
venjulega fram seinna. Íhlutun
sem nálgast viðfangið frá mörgum
hliðum er líklegri til að skila ár-
angri heldur en ef einungis ein leið
er valin, t.d. væri þjálfun í lífsleikni
og fræðsla um neikvæð áhrif
neyslu líklegri til að skila árangri
en fræðslan ein og sér. Ungu fólki
verður einnig að standa til boða
valmöguleikar til móts við áhættu-
hegðun. Hér skiptir aðgengi í
íþróttir, listir og félagsstarf miklu
máli. Jákvæðir valmöguleikar
hjálpa til við að þroska og þróa
hæfni sem er gjarnan ósamrým-
anleg vímuefnaneyslu.
Rannsóknir hafa einnig sýnt
fram á tengsl milli neyslu vímu-
gjafa og geðsjúkdóma, þungunar,
kynsjúkdóma, brottfalls úr skóla
og frávikshegðunar af ýmsu tagi.
Því ættu öll verkefni sem snúa að
forvörnum og meðferð að taka tillit
til þessara þátta.
Fjölskyldumiðuð íhlutun tekur
tillit til viðhorfa og neyslu foreldra
og systkina, tilfinningalegra
tengsla milli fjölskyldumeðlima og
uppeldisaðferða. Íhlutun á þessu
stigi getur aukið árangur svo um
munar. Sem dæmi um verkefni má
nefna þjálfun í uppeldisaðferðum
og að hlusta og eiga samskipti á
þann hátt sem hentar þroskastigi
barns. Gagnlegt er að bjóða upp á
ráðgjöf þar sem foreldrar og börn
læra og þjálfa sig á ýmsum sviðum,
bæði saman og sitt í hvoru lagi.
Þegar íhlutun er beitt í jafn-
ingjahópnum er mikilvægt að hafa
í huga að meðal stærstu áhættu-
þátta í notkun vímuefna eru við-
horf og neysla vina. Rannsóknir
hafa sýnt að til þess að ná góðum
árangri á þessu stigi þarf að bjóða
upp á afþreyingu til mótvægis, t.d.
vímulaus böll eða skemmtanir und-
ir eftirliti. Það hefur einnig gefið
góða raun að gera vímulausar
uppákomur eða afrek barna mjög
sýnileg, t.d. með aðstoð fjölmiðla.
Þá má ná betri árangri með því að
hafa þátttakendur með í að byggja
upp verkefnin og að þeir stjórni
jafnvel hluta þeirra. Og þó margir
hefðu talið það óhugsandi benda
rannsóknir til þess að hægt sé að
ná betri árangri með blönduðum
hóp þátttakenda. Misleitur hópur
getur verið nauðsynlegur til þess
að brjóta upp ríkjandi viðhorf og
atferli.
Íhlutun sem tengist skólastarfi
tekur m.a. tillit til áhuga á mennt-
un, námsárangurs, brottfalls úr
skóla, skólaumhverfis og umburð-
arlyndis í stefnu skóla gagnvart
vímuefnum. Þar sem námsörð-
ugleikar teljast til áhættuþátta hef-
ur þjálfun í námshæfni orðið mik-
ilvægur þáttur í skólastarfinu.
Léleg tengsl barna við skólann
geta einnig tengst þeim aðferðum
sem notaðar eru við kennslu, stærð
og skipulag bekkja og viðhorfi
kennara til námsefnis og nemenda.
Mikilvægt er að huga að aðferðum
sem fela í sér samvinnu, hlutverka-
leiki, hópverkefni og æfingar sem
gera nemandanum kleift að vinna
með og þróa frekar hæfni sína.
Þátttaka foreldra er einnig mik-
ilvæg á þessu stigi, þó ekki væri
nema með því að hjálpa til við
heimalærdóminn. Þá skal skólinn
móta sér ákveðna stefnu hvað
vímuefnaneyslu varðar, bæði varð-
andi nemendur og starfsfólk skól-
ans. Starfsfólk skólans skal vera
meðvitað um gildi forvarna og
hvaða aðgerða skuli grípa til vegna
þeirra vandamála sem upp kunna
að koma.
Hvað samfélagslega íhlutun
varðar þarf að huga að tengslum
við hinar ýmsu stofnanir sam-
félagsins, skorti á meðvitund sam-
borgara um stærð og eðli vandans,
samfélagslegum viðhorfum sem
eru hliðholl eða umburðarlynd
gagnvart neyslu og ónógum stuðn-
ingi samfélagsins við forvarnir og
íhlutun. Rannsóknir hafa sýnt að
samfélagsmiðuð átaksverkefni geta
skilað árangri. Ef verkefni fær
góða athygli fjölmiðla getur það
gert samfélagsleg viðhorf sýnilegri,
dregið athygli að vímuefnavand-
anum og aukið þannig meðvitund
og stuðning til frekari aðgerða. Ef
hægt er að hafa eftirlit og stjórn á
þeim stöðum sem ungt fólk safnast
saman er það einnig sterkur liður í
að móta samfélagsleg viðhorf.
Reglur um auglýsingar og notkun
tóbaks og áfengis þurfa að vera
skýrar og þeim framfylgt.
Þá hefur það sýnt sig að það er
mikilvægt fyrir góðan árangur að
fjölbreytt verkefni fái sýnilegan
stuðning frá stofnunum og fyr-
irtækjum. Þá eru íbúar líklegri til
þess að taka þátt í ýmsum verk-
efnum ef þau eru skipulögð í þeirra
hverfi ef þeir sjá hvernig starfið
hefur áhrif á þeirra eigin líf.
Hverfahópar sem ganga um hverf-
in virðast minnka magn fráviks-
hegðunar og vímuefna í hverfinu.
Árangursríkar fjölmiðlaherferðir
hafa gjarnan notast við ungar já-
kvæðar fyrirmyndir sem ungt fólk
á auðvelt með að tengjast og verið
byggðar á notkun margra miðla
sem koma skilaboðum oft á fram-
færi yfir langan tíma.
Nálgast má fróðlegt efni og upp-
lýsingar um áhugaverð verkefni og
tengla á heimasíðum Áfengis- og
vímuvarnaráðs (vimuvarnir.is),
Barnaverndarstofu (bvs.is), Vímu-
lausrar æsku (vimulausaeska.is),
Hins hússins (hitthusid.is) og
Doktor.is (doktor.is) svo fá dæmi
séu tekin.
Um forvarnir og íhlutun
Eftir Jón K. Guðbergsson
Höfundur er fjölskylduráðgjafi hjá
Nýrri leið – ráðgjöf.
Nuddsápan sem stinnir
og grennir líkamann
Viðurkennd virkni
Til leigu mjög glæsilegt skrif-
stofu- og þjónusturými sem er á
götuhæð, með gluggum á 3
vegu. Húsnæðið er fullinnréttað
á vandaðan hátt og eru með
innkeyrsluhurðum. Um er að ræð 2 einingar sem skiptast í 168 fm og
216 fm. Laust nú þegar. Upplýsingar gefa Fjárfesting fasteignasala í
sima 562 4250 og Gunnar í síma 693 7310.
ASKALIND – KÓPAVOGUR
FJÁRFESTING
FASTEIGNASALA ehf.
Sími 562 4250 • Borgartúni 31 • www.fjarfest.is
Hilmar Óskarsson, Guðjón Sigurjónsson, Rósa Guðmundsdóttir.
Lögfr.: Pétur Þ. Sigurðsson hrl.
Til leigu
haustlitirnir komnir
í verslanir
2 nýjar spennandi palletur fyrir
augu og varir
Gréta Boða kynnir það nýjasta í vetrarförðun
fimmtudag, föstudag og laugardag
CHANEL útsölustaðir:
• Clara Kringlunni
• Hygea Kringlunni
• Hygea Laugaveg
• Hygea Smáralind
• Snyrtivöruverslunin Glæsibæ
Kringlunni
Kynningartilboð
Dan V.S. Wiium hdl.,
lögg. fasteignasali
Erlendur Davíðsson,
lögg. fasteignasali
Hákon R. Jónsson,
sölumaður
Ólafur Guðmundsson
sölustjóri,
Netfang: kjoreign@kjoreign.is -
Heimasíða: www.kjoreign.is
Sími 533 4040 • Fax 533 4041
TRAUST OG ÖRUGG ÞJÓNUSTA
Ármúla 21 • Reykjavík
BLIKAHÓLAR - M/BÍLSKÚR
Mjög góð 4ra herb. íbúð á 2. hæð
ásamt sérbyggðum bílskúr. Glæsi-
legt útsýni. Hús og sameign í mjög
góðu ástandi. Laus strax.
Verð 13,9 millj. nr. 3564
UGLUHÓLAR - BÍLSKÚR Mjög
góð 3ja herbergja endaíbúð á 2.
hæð. Stærð 85,2 fm. Hús nýviðgert.
Sérbyggður bílskúr. Barnvænt
hverfi. Stutt í alla þjónustu.
Verð 12,9 millj.
VÍKURÁS Vel skipulögð og
rúmgóð 3ja herb. íbúð á 3. hæð.
Suðursvalir. Parket. Hús og
sameign í góðu ástandi. Áhv. 3,3
millj. Verð 11,9 millj. nr. 3515
VANTAR VANTAR
VIÐ LEITUM AÐ 4ra-5 herb. íbúð fyrir aðila sem hefur selt eign
sína í Staðarhverfi í Grafarvogi en vill ekki flytja úr hverfinu. Verð
14-20 millj. kemur til greina og góðar og öruggar greiðslur í boði
.
VANTAR RAÐHÚS/PARHÚS Okkur vantar gott raðhús eða
parhús í Grafarvogi. Traustur kaupandi, góðar greiðslur. Verð-
hugmynd 18-25 millj. Upplýsingar gefur Ólafur.
LJÁRSKÓGAR Glæsilegt hús,
vel staðsett, falleg gólf, tvær
hæðir, yfirbyggðar svalir, sauna,
Innbyggður bílskúr og mögulegt
að vera með aukaíbúð niðri. 3755
M O S F E L L S B Æ R E i n n a r
hæðar einbýlishús um 174,0 fm
við Reykjabyggð með innbyggð-
um bílskúr. Sólstofa. Falleg gróin
lóð. Stór stofa og fjögur rúmgóð
svefnherbergi. Góðar innrétt-
ingar. Góð staðsetning í lokuðum
botnlanga. Laus fljótlega.
Áhv. 7,0 millj. Verð 19,8 millj. nr
3481
HJÁLMHOLT Frábærlega
staðsett neðri sérhæð ásamt bíl-
skúr innst í lokuðum botnlanga.
Íbúðarherbergi og þvottahús á
jarðhæð fylgir. Hús í góðu
ástandi. Gróið hverfi. Stutt í alla
þjónustu. Allt sér.
Verð 21,7 millj.
VEGHÚS - ÚTSÝNI Rúmgóð
139 fm vel skipulögð 6 herbergja
íbúð á tveimur hæðum. Stórar
suðvestur svalir. Fallegt útsýni.
Stofa, borðstofa og 4 svefn-
herbergi. Tvær snyrtingar. Laus
strax. Áhv. 8,0 millj. húsbréf.
Verð 17,3 millj. nr. 3560
NÚ HÖFUM VIÐ
OPNAÐ Á SUNNU-
DÖGUM OG
VERÐUR OPIÐ FRÁ
12-14 Í VETUR.
jöreign ehf