Morgunblaðið - 19.09.2003, Blaðsíða 33

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19. SEPTEMBER 2003 33
✝ Soffía Gísladóttirfæddist í Görðum
í Vestmannaeyjum
31. desember 1915.
Hún lést á hjúkrunar-
heimilinu Ljósheim-
um á Selfossi 14. sept-
ember síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Gísli Þórðarson
frá Ormskoti í Fljóts-
hlíð, f. 5. desember
1877, d. 7. nóvember
1943, og kona hans
Guðleif Kristjáns-
dóttir frá Auraseli í
Fljótshlíð, f. 15. októ-
ber 1886, d. 22. janúar 1917. Fóst-
urforeldrar hennar voru Túbal
Magnússon, f. 30. desember 1867,
d. 1946, bóndi í Múlakoti í Fljóts-
hlíð, og kona hans Guðbjörg Þor-
leifsdóttir, f. 20. júlí 1870, d. 1958.
Systkini Soffíu voru Haraldur, Sig-
ríður, Guðlaug, Kristján og Fann-
ey. Á lífi eru Kristján og Fanney.
Fóstursystkini Soffíu voru Lilja,
Ólafur, Soffía og Ágústa. Öll eru
þau látin.
Hinn 2. september 1939 giftist
Soffía Jóni Inga Jónssyni frá Duf-
þaksholti í Hvolhreppi. Börn
þeirra eru: 1) Þórir Þröstur, f. 4.
febrúar 1940, maki Ragnheiður
Skúladóttir og eiga þau tvö börn,
Jón Þór, f. 28. október 1985, og
Dögg, f. 19. nóvember 1987. Stjúp-
dætur Þrastar eru Inga Kolbrún
Ívarsdóttir, maki
Páll Viðarsson og
eiga þau tvo syni, og
Drífa Nikulásdóttir,
maki Ólafur Sigur-
grímsson og eiga þau
einn son. 2) Hrefna, f.
9. nóvember 1945,
maki Björn Stefáns-
son og eiga þau þrjú
börn, Berglind
Soffíu, f. 30. apríl
1968, sem á tvo syni,
og Stefán Þór, f. 19
júní 1979, maki Elfa
Dögg Finnbogadótt-
ir, og Jón Inga, f. 17
júlí 1981. Stjúpdóttir Hrefnu er
Ragnheiður Kristín, maki Elís
Kjartansson og eiga þau þrjú börn.
Soffía og Ingi bjuggu sín fyrstu
hjúskaparár í Vestmannaeyjum en
fluttu síðan að Tumastöðum í
Fljótshlíð 1946 þar sem hann vann
hjá Skógrækt ríkisins og hún var
matráðskona þar nokkur sumur.
Árið 1950 fara þau að búa í Fljóts-
dal í Fljótshlíð og bjuggu þar í
fimm ár. Árið 1955 fluttu þau að
Deild í Fljótshlíð og bjuggu þar í
36 ár. Árið 1989 flytja þau í Litla-
gerði 12 á Hvolsvelli. Frá desem-
ber 2000 dvaldi Soffía á hjúkrun-
arheimilinu Ljósheimum á Sel-
fossi.
Útför Soffíu fer fram frá Stór-
ólfshvolskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 16.
Tengdamóðir mín, Soffía Gísladótt-
ir, er látin á áttugasta og áttunda ald-
ursári.
Hún lést sunnudaginn 14. septem-
ber síðastliðinn á Ljósheimum á Sel-
fossi, þar sem hún naut góðrar að-
hlynningar síðustu árin eftir að
kraftar hennar fóru að þverra.
Þegar Soffía var rétt rúmlega árs-
gömul missti hún móður sína. Eftir
það var systkinunum komið fyrir og
var Soffía svo heppin að enda hjá
frændfólki sínu í Múlakoti í Fljótshlíð,
Guðbjörgu Þorleifsdóttur og Túbal
Magnússyni. Soffía ólst upp með
börnum þeirra, sem öll voru eldri en
hún. Þannig urðu þau Guðbjörg og
Túbal hinir eiginlegu foreldrar Soffíu
og börnin þeirra systkini hennar, þó
að hún þekkti bræður sína, þá Krist-
ján og Harald, sem einnig voru mikið í
Múlakoti. Systrum sínum kynntist
hún ekki fyrr en hún var orðin stálp-
uð.
Heimilið í Múlakoti var annálað
myndarheimili, og Guðbjörg varð
landsþekkt fyrir áhuga sinn á skóg-
rækt og Ólafur Túbals fósturbróðir
hennar og seinna bóndi eftir föður
sinn í Múlakoti varð þekktur listmál-
ari og veitingamaður. Soffía var alltaf
náin fóstursystrum sínum, þeim Lilju,
Ágústu og Soffíu Túbals.
Það er ekki vafi að móðurmissirinn
hefur haft sín áhrif á barnssálina, en
hún naut alltaf góðrar aðhlynningar í
Múlakoti.
Ung fór Soffía að vinna fyrir sér og
var meðal annars í vist á myndar-
heimilum í Reykjavík. En hugur
hennar hneigðist til ungs vinnumanns
í Múlakoti, Jóns Inga Jónssonar frá
Dufþaksholti í Hvolhreppi. Þau gift-
ust 2. september 1939. Börnin urðu
tvö, Þórir Þröstur, rafvélavirki á
Hellu, og Hrefna, kennari í Garðabæ.
Barnabörnin eru fimm og barna-
barnabörnin tvö.
Fyrstu búskaparár sín bjuggu þau í
Vestmannaeyjum, en unnu síðan á
Tumastöðum í Fljótshlíð við skóg-
rækt. Hugur þeirra stóð til búskapar.
Jarðir voru ekki á lausu þá eins og nú
en þau fengu ábúð í Fljótsdal 1950
sem hafði verið í eyði síðan í Heklu-
gosinu 1947.
Samgöngur að Fljótsdal voru ekki
greiðfærar þá. Búskapurinn byggðist
á elju og hreysti bændanna, sem
höfðu fá verkfæri önnur en amboð.
Þau urðu að lifa af því sem landið
gaf og löngu áður en aðrir landsmenn
fóru að eta lífrænt ræktað grænmeti
ræktaði Soffía matjurtir, án þess að
nota tilbúinn áburð, því henni var
ljóst að það var hollara.
Áhuga Soffíu og leikni í ræktun
hefur hún örugglega fengið frá Guð-
björgu í Múlakoti, enda mat hún hana
umfram aðra. Árið 1955 fluttu þau að
Deild í Fljótshlíð, þaðan voru sam-
göngur auðveldari og komið að skóla-
göngu barnanna.
Ég er þessar línur rita kynntist
fjölskyldunni í Deild ekki fyrr en 1964
er leiðir okkar Hrefnu lágu fyrst sam-
an. Ég man þegar ég kom kvíðinn og
feiminn að heimsækja kærustuna
fyrsta sinn á heimili foreldra hennar.
Mér leið þó fljótlega eins og ég hefði
alltaf þekkt þau hjón Soffíu og Inga,
ekki var það síst fyrir alúðlega fram-
komu Soffíu við mig. Inga kynntist ég
betur seinna.
Eftir þessi fyrstu kynni urðu ferðir
mínar að Deild óteljandi, seinna, þeg-
ar við Hrefna eignuðumst fyrsta
barnið, hjálpuðu þau Soffía og Ingi
okkur með að fóstra dóttur okkar,
meðan við vorum að koma okkur upp
íbúð. Berglind Soffía var síðan öll
sumur í sveit hjá afa og ömmu í Deild
og taldi sig ómissandi, í sauðburð og
réttir.
Soffía var hefðarkona í sér, vildi
vera vel til höfð og hafði gaman af að
klæða sig upp og vera fín. En betri
manneskju er erfitt að finna. Allir
sem kynntust henni löðuðust að
henni, sérstaklega náði hún góðu
sambandi við börn og skildi þau betur
en flestir aðrir. Soffía varð aldrei
gömul kona, þó að árin og skrokkur-
inn segðu annað, hún var ung í anda
fram í andlátið.
Vinkonur hennar voru að sjálfsögu
margar jafnöldrur hennar, en það
sem mér hefur alltaf þótt merkilegast
var hve ungt fólk laðaðist að henni og
margir trúðu henni fyrir sínum leynd-
ustu áhyggjum og sorgum og dvöldu
þá gjarnan nokkra daga í skjóli þeirra
hjóna í Deild. Soffía og Ingi höfðu fjöl-
marga unglinga í sveit, ég er viss um
að öll komu þaðan auðugri og héldu
tryggð við þau hjón meðan þeirra
naut við. Heimilisbragur í Deild var
léttur og skemmtilegur, Ingi var kát-
ur og fjörugur, en Soffía var hæg og
yfirveguð.
Þótt Soffía væri ekki alltaf mjög
heilsuhraust, þá var aðdáunarvert að
sjá hvernig hún vann verkin sín,
manni fannst hún ekkert hafa fyrir
hlutunum, það var eins og þeir gerðu
sig sjálfir, allt var búið og frágengið
áður en við varð litið.
Þegar Soffía og Ingi hættu búskap
fluttu þau í Litlagerði 12 á Hvolsvelli,
þar áttu þau nokkur góð ár saman.
Soffía blómstraði á Hvolsvelli, sótti
m.a. námskeið í keramik og silkimál-
un. Einnig lærði hún að smíða klukk-
ur, með hjálp góðra manna.
Soffía var gefandi og örlát kona,
hún sagði alltaf að maður fengi allt
margfalt til baka sem maður gerði,
svo bætti hún við: „Hvað hef ég svo
sem að gera við þetta, ég hef allt sem
ég þarf.“
Þegar okkur Hrefnu langaði að
koma okkur upp litlu athvarfi í Fljóts-
hlíðinni voru þau Soffía og Ingi okkar
stoð og stytta, marga hrísluna færðu
þau okkur, fyrir utan allt annað.
Soffía fór í sína fyrstu utanlands-
ferð árið 1980, þegar hún heimsótti
okkur Hrefnu og börnin til Flórída.
Þessi ferð var Soffíu mikil upplifun,
og talaði hún um hana í mörg ár á eft-
ir.
Mér er í fersku minni hversu hrifin
hún var af hinum framandi gróðri og
umhverfi í sólskinslandinu, þegar hún
kom út á svalir fyrsta morguninn og
sagði í hrifningu: „Þetta er bara eins
og í Paradís.“
Að leiðarlokum langar mig að
þakka Soffíu allt sem hún hefur gert
fyrir mig og mína og ég trúi að nú sé
hún komin á leiðarenda og uni sér vel
í Paradís.
Björn Stefánsson.
Þegar ég var fimm mánaða gömul
fór móðir mig með mig í pössun upp í
sveit til ömmu og afa í Deild í Fljóts-
hlíð. Foreldrar mínir voru að vinna
vaktavinnu og fannst mömmu betra
að ég væri hjá afa og ömmu heldur en
í pössun hjá ókunnugu fólki í Reykja-
vík. Var þetta upphaf 16 ára tímabils í
mínu lífi þar sem ég dvaldi á hverju
sumri í sveitinni og einnig eitthvað að
vetri til áður en ég byrjaði í skóla. Ég
elskaði sveitina. Þar átti ég kindur og
hest, bestu vinkonu á næsta bæ og
áhyggjulaust líf í fegurstu sveit lands-
ins. Það eru forréttindi fyrir barn að
fá að kynnast afa sínum og ömmu á
þennan hátt og fannst mér ekkert
betra en að vera í sveitinni. Þar fannst
mér ég vera örugg. Ég komst þangað
aldrei nógu snemma á vorin og fór
aldrei nógu seint á haustin í bæinn.
Amma mín var yndisleg og góð
kona. Hún vildi allt fyrir mann gera,
en hún gat líka fengið mann til að
gera hin ýmsu verk og var það allt
gert með hæglátu fasi og á þýðan og
blíðan hátt. Ég fór með afa í fjósið og
ömmu að vinna í garðinum. Ég man
eftir því að slá garðinn, reyta arfa og
vökva gersemar ömmu, blómin henn-
ar í gróðurhúsinu. Ég taldi aldrei eftir
mér að gera þá hluti sem ég var beðin
um að gera. Ég leit á það sem skyldu
mína að hjálpa til í sveitinni því ég
fékk nú líka alltaf laun fyrir vinnuna
mína og var ég mjög hreykin af því.
Ég gaf hænunum, rak kýrnar, tók
þátt í heyskap og öllum þeim störfum
sem tilheyrðu. Svo hjálpaði ég ömmu
líka með inniverkin, að vökva blómin,
vaska upp, ryksuga, stufa af og brjóta
upp þvottinn, eins og hún kallaði það
að þurrka af ryk og brjóta saman
þvott. Við tíndum rifsber til að búa til
sultu og nýjar gulrætur og radísur
voru alltaf á boðstólum hjá ömmu. Oft
fékk maður sér gulrætur beint úr
garðinum, tíndi kúmen meðfram veg-
inum og borðaði hundasúrur úti á
túni. Amma var ætíð að minna mann á
að maður ætti að borða hollan og góð-
an mat, að heilsan væri það mikilvæg-
asta í lífinu. Það festist mér fljótt í
minni og sem krakki borðað ég eig-
inlega aldrei sælgæti. Eflaust hef ég
einangrast dálítið þarna í sveitinni
þar sem ég eyddi mestum mínum
tíma með eldra fólki en ég get samt
ekki þakkað ömmu og afa nægilega
mikið fyrir þá ást og hlýju sem þau
sýndu mér og á eftir að fylgja mér það
sem eftir er ævi minnar.
Ég minnist þess að hafa setið og
grátið í fanginu á ömmu minni þegar
ég var lítil í mér og hún huggaði mig
og kyssti mig á ennið. Hún nuddaði á
mér fæturna á kvöldin þegar ég gat
ekki sofnað og baðaði mig í eldhús-
vaskinum þegar ég var lítil. Helsta
ágreiningsefnið á milli mín og ömmu í
þá daga var villikötturinn Lindberg
sem ég hafði tekið að mér en ég vildi
gefa honum oft á dag og helst fisk, en
amma var ekkert fyrir kisur og vildi
ekki sjá hann inni á bænum. Lindberg
fékk skjól í fjósinu þar sem við afi réð-
um ríkjum og eyddum tveimur til
þremur tímum daglega í að mjólka
kýr og kveðast á.
Amma var mikil áhugamanneskja
um svæðanudd og man ég eftir að
hafa nuddað á henni tærnar eftir bók
sem hún hafði útvegað sér og svo
nuddaði hún mig. En jafnvel þá var
amma orðin aum í fótunum og mátti
ég ekki gera of fast því hún var svo
viðkvæm. Ég málaði hana stundum
og greiddi henni. Við gerðum alla þá
hluti saman sem litlar stúlkur gera
með ömmum sínum. Þegar ég fluttist
til Bandaríkjanna hitti ég ömmu og
afa auðvitað mun sjaldnar en ég
reyndi þó að heimsækja þau þegar ég
var á landinu. Það var gott að koma til
ömmu og afa en mér fannst sorglegt
þegar þau fluttu frá Deild. Ég hefði
svo gjarnan viljað að synir mínur
hefðu getað fengið að upplifa sveitina
á sama hátt og ég fékk að gera. Ég
rétt náði í skottið á sveitamenning-
unni eins og hún var upp á sitt besta. Í
dag er allt svo breytt og hver bærinn
á fætur öðrum er seldur til sumarbú-
staðalands.
Amma elskaði blóm og var litla
stofan hennar í Deild alltaf þakin
blómum. Ég var búin að lofa henni um
daginn að ég ætlaði að gefa henni
mynd af ljósmyndasýningunni minni
sem ég opnaði daginn áður en hún dó.
Ég sagði henni að ég hefði í þetta
sinn, eins og hún svo oft, tekið myndir
af blómum. En albúmin hennar
ömmu voru þakin myndum af blóm-
unum hennar. Það hýrnaði yfir henni
en um leið benti hún á hringinn minn
og sagði: „Geturðu ekki útvegað mér
svona hring, Berglind mín, mér finnst
hann svo fallegur.“ Í gegnum árin hef
ég stundum gefið ömmu hringi því
hún var alltaf svo mikið fyrir skart-
gripi. Ég man eftir að hafa keypt
handa henni silfurhring á markaði í
New York, og bar amma hann í mörg
ár. „Næst þegar ég kem, amma mín,
þá skal ég koma með hring handa þér
sem er ekki ósvipaður þessum,“ en
því miður þá varð ekkert úr þeirri
heimsókn þar sem ömmu lá á að kom-
ast á betri stað þar sem hún gat geng-
ið ein og óstudd, þar sem hún var
verkjalaus og gat hitt afa aftur.
Amma mín, ég þakka þér fyrir allt
sem þú hefur gefið mér í lífinu. Vega-
nesti þitt er dýrmætt. Þú varst svo
góð og hjartahlý og gafst svo mikið af
þér. Þú varst alltaf glöð og jákvæð og
bjóst yfir miklum þokka. Þú vildir allt
fyrir mig gera og leið mér alltaf eins
og það væru sérstök tengsl á milli
okkar. Þú varst eina amman sem ég
fékk að kynnast í lífinu. Þú varst
sannkölluð blómarós.
Berglind.
Fljótshlíðin skartaði sínu fegursta
þennan sólríka vordag 1969. Ég var á
leiðinni til Soffu og Inga. Ég hlakkaði
til. Hlakkaði til að fá að dvelja í sveit-
inni í nokkrar vikur, í fyrsta sinn.
Brosmildur og hress var Ingi
mættur út á Hvolsvöll til að taka á
móti mér, 12 ára unglingsstúlku úr
Reykjavík. Síðan var brunað á gamla
Willys-jeppanum inn Hlíðina og
áfram upp bratta brekku heim að
bænum, Deild í Fljótshlíð.
Alvörugefin og ábyrgðarfull steig
ég út úr jeppanum, tilbúin að takast á
við ný verkefni í sveitinni. Í sama
mund birtist Soffa á hlaðinu, glæsileg
og geislandi, eins og öll sveitin tæki á
móti mér í útbreiddum faðmi hennar.
Og efasemdir mínar um að geta valdið
nýjum handtökum við sveitastörfin
hurfu í einni svipan þarna á hlaðinu, í
ógleymanlega hlýju faðmlagi Soffu.
Soffa mín, hvarvetna laðaðir þú að
þér börn og unglinga, sem ævinlega
sóttust eftir nærveru þinni, hjarta-
hlýju og öryggi.
Minningin um einstaka konu, sem
var þeim hæfileikum gædd að geta
opnað faðm sinn á falslausan, einlæg-
an hátt og um leið gefið af ríkum sjóði
visku og andlegs auðs, mun lifa með
mér um ókomna tíð.
Elsku Hrefna, Þröstur og fjöl-
skyldur, mínar innilegustu samúðar-
kveðjur.
Þuríður Elfa Jónsdóttir.
SOFFÍA
GÍSLADÓTTIR
✝ Ragna StefaníaFinnbogadóttir
fæddist í Látrum í
Aðalvík 12. janúar
1930. Hún lést á
hjúkrunar- og elli-
heimilinu Grund hinn
10. september síðast-
liðinn. Foreldrar
hennar voru Guðrún
Jóna Jónsdóttir, f.
10.12. 1900, d. 27.12.
1967, og Finnbogi
Friðriksson, f. 1.12.
1901, d. 9.11. 1968,
bæði frá Látrum í
Aðalvík. Systkini
Rögnu eru: Karítas Jóna, f. 27.10.
1926, Kjartan Henry, f. 28.5. 1928,
Sigurður Grétar, f. 28.5. 1928, d.
9.12. 2002, og Þóra Guðbjörg, f. 6.
7. 1933.
Ragna eignaðist dóttur með
Halldóri Gunnarssyni, Sigrúnu
Halldórsdóttur, f. 24.12. 1949,
sem ólst upp hjá móðurforeldrum.
Hún er búsett í Bandaríkjunum,
gift og á þrjá syni.
Ragna giftist
Pétri Þórðarsyni frá
Keflavík og á með
honum þrjú börn.
Þau eru: 1) Inga Rut,
f. 4.2. 1953, búsett í
Bandaríkjunum, hún
á eina dóttur. 2)
Þórður, f. 19.2. 1956,
búsettur í Reykjavík.
3) Júlíus, f. 29.5.
1962, búsettur í
Kópavogi, hann á
tvo syni. Ragna og
Pétur slitu samvist-
ir.
Ragna eignaðist soninn Jón Þór
Baldursson, f. 2.1. 1966, d 18.2.
2000. Jón Þór var vistmaður á Sól-
heimum í Grímsnesi.
Ragna giftist Páli Hólm Jó-
hannssyni frá Bolungarvík 1976.
Páll lést árið 1991.
Útför Rögnu verður gerð frá
Fossvogskapellu í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
Elskuleg systir mín, Ragna, er bú-
in að fá hvíld frá sínum erfiðu veik-
indum. Síðustu fimm árin dvaldist
hún á hjúkrunar- og elliheimilinu
Grund þar sem mjög vel var hugsað
um hana og á starfsfólkið þar miklar
þakkir skilið.
Ragna var glöð og kát stúlka að
eðlisfari, afskaplega fríð og vel gefin.
Hún var mjög listræn og málaði
margar gullfallegar myndir eða
saumaði út. Ég öfundaði hana heil-
mikið á sínum tíma, þegar hún fékk
að fara í Gagnfræðaskólann á Ísa-
firði. Hún hafði svo margt gott til að
bera. Lífserfiðleikar settu þó sitt
mark á systur mína og hennar fín-
legu sál og hennar aðstæður urðu
þannig að hún gat ekki alið börnin
sín upp til fullorðins ára. Henni féll
það afar þungt og lýsti því oft sem
það væri verið að rífa úr sér hjartað
þegar hún hugsaði um þau mál. En
það birti á ný yfir lífi Rögnu þegar
hún kynntist Páli Jóhannssyni. Ég
man þegar hún kom með Palla í
heimsókn í fyrsta skipti til mín. Þá
ljómaði systir mín af gleði. Þau giftu
sig árið 1976. Ragna átti góða ævi og
góð ár með Palla, enda var hann mik-
ið ljúfmenni og henni afar góður. Þau
fóru mikið í ferðalög með tjaldið sitt
og minntist hún oft á það hvað henni
hefði þótt það gaman. Það var henni
mikið áfall þegar Palli lést og hún
náði sér aldrei alveg eftir þann missi.
Elsku Ragna, mér finnst ég ein-
hvern veginn vera ein og hálftóm eft-
ir lát þitt. En ég gleðst yfir því að þú
hefur fengið hvíld. Það eru ekki
nema níu mánuðir síðan Grétar
bróðir lést svo það er stutt stórra
högga á milli. Ég veit að það verður
vel tekið á móti þér og að þú verður
umvafin blíðu og ást á ný því hann
Palli þinn og Grétar bíða eftir þér.
Hafðu þökk fyrir allt og allt.
Guð blessi þig. Þín systir,
Kaja.
RAGNA STEFANÍA
FINNBOGADÓTTIR