Morgunblaðið - 20.09.2003, Blaðsíða 27

HEILSA
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. SEPTEMBER 2003 27
Félag viðskiptafræðinga
og hagfræðinga
Vinsamlega skráið þátttöku með tölvupósti fvh@fvh.is eða í síma 551 1317.
Verð með hádegisverði er 3.000 kr. fyrir félagsmenn og 4.800 kr. fyrir aðra.
Fyrirlesarar:
Árni Harðarson, lögfræðingur
hjá Deloitte & Touche.
Stefán Svavarsson, löggiltur
endurskoðandi og dósent við HÍ.
Fundarstjóri:
Árni Snævarr
Ábyrgð stjórnenda og endurskoðenda fyrirtækja:
afleiðingar vanrækslu, mistaka og lögbrota
Umfjöllunarefni:

Lögbundið og ólögbundið hlutverk stjórnarmanna
og framkvæmdastjóra hlutafélaga.

Hvenær reynir á ábyrgð stjórnarmanna, stjórnenda
eða undirmanna þeirra?

Hræringar á Íslandi og erlendis hvað varðar
ábyrgð stjórnenda, hvar er úrbóta þörf?

Hlutverk og skyldur endurskoðenda, að hverjum
beinast skyldur þeirra?
Hádegisverðarfundur Félags viðskipta- og hagfræðinga og
Deloitte & Touche verður haldinn fimmtudaginn 25. sept. nk.
í Gullteigi, Grand Hótel Reykjavík, kl. 12-13:30.
Árni
Snævarr
Árni
Harðarson
Stefán
Svavarsson
Fundurinn er öllum opinn!
Þannig er mál með vexti að ég lenti í
töluverðu einelti í barnaskóla. Í dag
er ég 26 ára gamall og er oft mjög dap-
ur, kvíðinn og óöruggur innan um fólk
og hef ekkert sérstaka trú á sjálfum
mér. Það sem mig langaði til að vita
er hvort mögulegt sé að eineltið hafi
haft þau áhrif að ég finni fyrir þessari
vanlíðan í dag þrátt fyrir að langt sé
um liðið og eineltinu sé löngu lokið.
SVAR Sæll, já, það er rétthjá þér að eineltið get-
ur haft töluverð áhrif á líðan þína í
dag þrátt fyrir að langt sé um liðið
og eineltið eigi sér ekki stað í dag.
Til að útskýra þetta nánar er það
löngum þekkt að fyrri reynsla, hvort
sem hún er jákvæð eða neikvæð,
hefur töluverð áhrif á líðan okkar
síðar á lífsleiðinni. Þessa neikvæðu
reynslu, sem hefur áhrif á líðan okk-
ar, sér maður t.d. hjá fólki sem lent
hefur í einelti eins og þú, ein-
staklingum sem búið hafa við vímu-
efnaneyslu foreldra eða lent í ýmiss
konar áföllum (t.d. slysum, kyn-
ferðisofbeldi eða annars konar of-
beldi) svo eitthvað sé nefnt. Áhrifin
eru oft meiri þegar við upplifum nei-
kvæða reynslu sem börn því á þeim
árum eru bæði sjálfsmynd og við-
horf að mótast. Ég hef orðið var við
vanlíðan, eins og þú lýsir, hjá tölu-
vert stórum hópi fólks sem leitað
hefur til mín og sem á það sameig-
inlegt að hafa orðið fyrir einelti sem
börn eða unglingar. Þegar ég svo
skoða þennan hóp betur er greini-
legt að einkennin virðast keimlík hjá
nokkuð mörgum. Margir þjást af
þunglyndi og miklum tilfinninga-
sveiflum, upplifa einmanaleika, eiga
erfitt með að vera einir og hræðslan
við höfnun er oft mjög sterk. Þessu
fylgir oft kvíðatilfinning innan um
annað fólk og þá sérstaklega innan
um jafnaldra. Þessi kvíði veldur
töluverðri vanlíðan þar sem þörfin á
viðurkenningu hópsins eða frá hinu
kyninu er mjög sterk og mikil.
Reiði er einnig algeng, hvort sem
um er að ræða reiði sem blossar upp
þegar hugsað er um eineltið eða
hreinlega reiði sem blossar skyndi-
lega upp ótengd minningunni um
eineltið. Að lokum ber að nefna eina
af algengustu afleiðingum eineltis
sem er skert sjálfsmynd og skert
sjálfstraust. Áhyggjur af útliti eru
þar mjög ofarlega og ekki síst hjá
þeim sem hafa verið teknir fyrir
(lagðir í einelti) vegna þyngdar,
stærðar, útstæðra eyrna eða ann-
arra einkenna tengdum útliti. Ein-
staklingur sem lendir í einelti vegna
einkenna tengdum útliti reynir oft
að breyta útliti sínu með það í huga
að reyna að bæta þannig sjálfs-
myndina en því miður eykur það
yfirleitt ekki sjálfstraustið þrátt fyr-
ir miklar breytingar.
Sá sem lagður er í einelti hefur yf-
ir langan tíma heyrt neikvæðar at-
hugasemdir og verið hafnað af öðr-
um og er því þannig að einhverju
leyti eins og brennimerktur og hugs-
anirnar halda áfram að einkennast
af neikvæðni og viðhalda þannig
áfram neikvæðri sjálfsmynd þrátt
fyrir að aðstæður hafi breyst og ein-
eltinu sé löngu hætt.
Það er því mikilvægt fyrir alla
sem orðið hafa fyrir einelti og eru
með neikvæða sjálfsmynd og lítið
sjálfstraust, að reyna að átta sig á
þessum tengslum og reyna svo að
auka sjálfstraustið og sjálfsvirð-
inguna.
Gangi þér vel.
Áhrif eineltis
Eftir Björn Harðarson
..............................................
persona@persona.is
Höfundur er sjálfstætt starfandi
sálfræðingur.
Lesendur
Morg-
unblaðsins
geta komið
spurn-
ingum
varðandi sálfræði-, fé-
lagsleg og vinnutengd
málefni til sérfræðinga
á vegum persona.is.
Senda skal tölvupóst á
persona@persona.is og
verður svarið jafnframt
birt á persona.is.
ÞAÐ hefur lengi verið vitað að
dýr á tilraunastofum lifa lengur
ef mataræði þeirra er byggt á
hitaeiningasnauðu fæði, en nú
hafa verið kynntar niðurstöður
rannsóknar, sem bendir til þess
að menn geti með slíku mataræði
aukið lífslíkur sínar. Þetta á jafn-
vel við þótt rétt mataræði hefjist
ekki fyrr en um fertugt.
Greint var frá rannsókninni í
tímaritinu Science. Vísindamenn í
Bretlandi gáfu ávaxtaflugum
fæðu með mismunandi mörgum
hitaeiningum. Flugurnar sem
fengu hitaeiningasnauða fæðið
lifðu að jafnaði í 90 daga, en þær
sem fengu hefðbundið fæði lifðu
helmingi skemur.
Þeir komust einnig að því að
þegar mataræði flugnanna, sem
fengu hefðbundna fæðið, var
breytt í hitaeiningasnautt fæði
þegar flugurnar höfðu lifað í 14
til 22 daga, þ.e. voru um miðjan
aldur, urðu þær lífseigari og lifðu
jafnlengi og þær, sem fengið
höfðu hitaeiningasnauða fæðið
frá upphafi.
Linda Partridge, sem er við
University College í London, seg-
ir að rannsóknin sýni að það sé
aldrei of seint að bæta heilsuna
með því að breyta mataræðinu.
„Ef þetta á við um menn þýðir
það að um leið og einstaklingur
byrjar að neyta hitaeiningasnauðs
fæðis verður hann eins og jafn-
aldrar hans, sem alltaf hafa neytt
þannig fæðis,“ sagði hún. „Lífs-
líkur þeirra verða þær sömu.“
Hún sagði að áhrif slíks mat-
aræðis á fólk hefðu aldrei verið
rannsökuð, en sýnt hefði verið
fram á að þetta ætti við um apa,
mýs, rottur og ávaxtaflugur og
bætti við: „Það er engin ástæða til
að ætla að þetta eigi ekki einnig
við um menn.“
Færri hitaeiningar
gætu aukið lífslíkur
Morgunblaðið/Arnaldur
Er hægt að yfirfæra áhrif mat-
aræðis á flugur á menn?
Washington. AP.