Morgunblaðið - 15.10.2003, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913 279. TBL. 91. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR 15. OKTÓBER 2003 PRENTSMIÐJA ÁRVAKURS HF. mbl.is
Meta vinnu-
umhverfi
Skylda að gera áhættumat á
vinnustöðum | Daglegt líf 22
Kyrjað
í Katar
Hanna Dóra Sturludóttir syngur
í arabískri óperu | Listir 24
Brattir á
brettum
Fyrsta íslenska snjóbrettamynd-
in komin út | Fólk 47
NIÐURSTÖÐUR genarannsóknar á hita-
kærri örveru af fornbakteríustofni sem
fannst í hafinu við Kolbeinseyjarhrygg
benda til þess að hún sé einfaldasta form lífs
sem fundist hefur til þessa og styður kenn-
ingar um að lífið hafi kviknað á meðan jörð-
in var enn heit í árdaga.
Greint var frá þessu á heimasíðu Today’s
News en niðurstöðurnar í heild verða birtar
í næsta hefti af Proceedings of the National
Academy of Sciences.
Kom fram mjög snemma
í þróunarsögunni
Örveran, sem er af svonefndum fornbakt-
eríustofni og nefnd hefur verið Nanoarcha-
eum equitans, er
talin minnsta líf-
vera heims og er
hún einungis um
400 milljónustu úr
millimetra í þver-
mál og má geta
þess að um tvær
milljónir slíkra
örvera rúmast á
svæði sem er
jafnstórt punktin-
um aftan við
þessa setningu.
Genarannsókn á
örveirunni sýnir að hún er framarlega á
þróunartré fornbaktería en vantar gen fyrir
miðlægar efnaskiptarásir. Ensím í örver-
unni benda til þess að hún hafi komið mjög
snemma fram í þróunarsögunni og styðja
kenningar um að jörðin hafi verið heit í ár-
daga.
Guðmundur Óli Hreggviðsson, rannsókn-
arstjóri hjá Prokaria, segir að þarna sé á
ferðinni lágmarkslífvera og þessar niður-
stöður séu væntanlega mjög merkilegar í
þróunarfræðinni. Þarna sé líklega á ferðinni
fjórða fylking fornbaktería sem væntanlega
sé mjög forn. „Þetta er giska merkileg upp-
götvun og mikill atburður á mínu fræða-
sviði. Menn eru alltaf að reyna að finna hvað
lágmarkslífveran er, hver sé hinn sameig-
inlegi kjarni í erfðamengi allra lífvera og
hver eru þessi fyrstu gen sem frumlífveran
hefur haft og þetta er áfangi í að finna út úr
því,“ segir Guðmundur.
Örvera við
Kolbeinsey
kastar ljósi á
upphaf lífsins
Kolbeinsey
„VEÐRIÐ er gott dæmi um eitt-
hvað sem er mjög áþreifanlegt en
er þrátt fyrir allt einnig miðlað til
okkar. Við finnum mjög mikið
fyrir veðrinu og búum yfir mjög
fáguðum og greinargóðum skiln-
ingi á því. Samt er veðrið einnig
mjög afstætt, og reynsla okkar af
því líka,“ segir Ólafur Elíasson
myndlistarmaður en sýning hans
verk sem unnin eru inn í þetta
rými vekja jafnan mikla athygli
víða um heim.
Meðal gesta við opnunina í dag
verða Dorrit Moussaieff for-
setafrú, Friðrik krónprins Dana
og heitkona hans, Mary Elizabeth
Donaldson.
„The Weather Project“ eða
„Verkefni um veðrið“ verður
opnuð í túrbínusal Tate Modern-
safnsins í London í dag.
Ólafur er sá fjórði í röð heims-
frægra listamanna sem vinna
verk í túrbínusal safnsins, en þeir
sem þar hafa sýnt fram að þessu
eru þau Louise Bourgeois, Juan
Munoz og Anish Kapoor. Þau
Ljósmynd/Tate Modern
Ólafur Elíasson í Tate Modern

Líkaminn/26
DONALD Rumsfeld, varnarmála-
ráðherra Bandaríkjanna, áætlar að
loka að minnsta kosti 100 af 425 her-
stöðvum í Bandaríkjunum frá og
með 2005.
Búist er við, að Rumsfeld leggi til-
lögu sína um þetta fyrir viðkomandi
þingnefnd en
gert er ráð fyrir,
að þriðjungi
stöðva landhers-
ins og fjórðungi
stöðva flughers-
ins verði lokað. Á
síðasta áratug
sparaði Banda-
ríkjaher sér 66
milljarða dollara,
rúmlega 5.000
milljarða ísl. kr., með því að fækka
herstöðvum en talið er, að verði af
þessari fyrirhuguðu fækkun muni
sparnaðurinn verða enn meiri.
Fréttaskýrendur telja raunar
ólíklegt, að þingið muni fallast á all-
an þennan niðurskurð enda mun
hann hafa áhrif á atvinnu fjölda
manna um öll Bandaríkin. Segja
sumir, að Rumsfeld hafi færst allt of
mikið í fang og eins víst sé, að tillögu
hans verði hafnað í heilu lagi. Í sum-
um ríkjum er nú þegar hafinn mikill
áróður gegn lokun herstöðva þar og
ljóst er, að þingmenn þeirra munu
ekki láta sitt eftir liggja.
Vill fækka
herstöðvum
um 100
Donald Rumsfeld
FRAKKAR, Rússar og Þjóðverjar
hvöttu í gær Bandaríkjastjórn til að
breyta síðustu Írakstillögu sinni og
fastsetja hvenær Írakar fengju
sjálfir völdin í
hendur.
Ríkin þrjú, sem
andvígust voru
Íraksstríðinu,
krefjast þess ekki
lengur, að Írakar
taki við stjórn
mála innan nokk-
urra mánaða,
heldur vilja þau,
að Kofi Annan,
framkvæmda-
stjóri Sameinuðu þjóðanna, og ör-
yggisráðið í samvinnu við Banda-
ríkjastjórn og Íraska framkvæmda-
ráðið ákveði hvenær af valdaskipt-
unum geti orðið.
Fulltrúar í öryggisráðinu sögðu í
gær, að féllist Bandaríkjastjórn á
þetta yrði tillagan samþykkt með 14
atkvæðum af 15. Aðeins léki vafi á
afstöðu Sýrlendinga. Að öðrum kosti
yrði hún samþykkt með níu atkvæð-
um, sem væri þá í raun aðeins yf-
irlýsing um áframhaldandi klofning.
Á miklu ríður fyrir George W.
Bush Bandaríkjaforseta að fá al-
þjóðasamfélagið í lið með sér í Írak.
Ný skoðanakönnun USA Today-
CNN sýnir, að aðeins 38% kjósenda
ætluðu að greiða honum atkvæði í
forsetakosningunum á næsta ári.
Vilja sam-
starf um
tímasetningu
George W. Bush
FJARSKIPTAMÖSTUR fyrir
GSM-síma eru farin að hafa áhrif á
íbúðaverð í Danmörku og þá til lækk-
unar en ekki hækkunar. Dæmi eru
um, að verð á íbúðum nálægt þessum
möstrum hafi fallið um allt að 40%.
Möstur vegna GSM-símanna eru
nú um 3.000 í Danmörku en áætlað
að fjölga þeim um allt að 10.000
vegna næstu kynslóðar þeirra, 3G-
símanna eða breiðbandssímanna.
Verður þeim komið fyrir á húsþök-
um, uppi á kirkjuturnum, skorstein-
um og háum stálmöstrum. Í júní síð-
astliðnum sendi danska stjórnin frá
sér skýrslu þar sem fullyrt var, að
geislun frá farsímum og farsíma-
möstrum hefði engin áhrif á fólk en í
hollenskri skýrslu, sem birt var í síð-
ustu viku, er því haldið fram, að 3G-
geislun hafi í raun áhrif á menn.
Sagði frá þessu á fréttavef Jyllands-
Posten í gær.
Hvað sem þessum ólíku niðurstöð-
um líður, þá hafa margir Danir
áhyggjur af geisluninni og algengt
er, að þeir spyrji hvort einhver möst-
ur séu nálægt íbúð, sem þeir hafa
áhuga á.
„Fjarskiptamöstur fæla frá. Í
versta tilfelli getur það leitt til 30–
40% verðlækkunar,“ sagði Preben
Angelo, upplýsingastjóri hjá fast-
eignasölukeðjunni Home. Talsmenn
annarra fasteignasala könnuðust
einnig við þessa umræðu og hjá EDC
er tekið tillit til óttans við geislun
þegar íbúðir eru verðlagðar.
Ótti við geislun hefur áhrif
til lækkunar íbúðaverðs
BJÖRN Þorri Viktorsson hjá fast-
eignasölunni Miðborg og formaður
í félagi fasteignasala sagði í samtali
við Morgunblaðið, að hann þekkti
engin dæmi um ótta við fjar-
skiptamöstur hér. Hins vegar sagð-
ist hann vita til, að íbúar í nokkrum
fjöleignarhúsum hefðu tekjur af því
að leigja fjarskiptafyrirtækjum að-
stöðu fyrir mastur á húsþakinu.
Hafa tekjur af möstrum
♦ ♦ ♦