Morgunblaðið - 06.11.2003, Qupperneq 40

40 FIMMTUDAGUR 6. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
ÞORKELL Helgason orkumálastjóri
skrifaði grein „Rangfærslur í virkj-
anamálum“ í Mbl. 26. jan.sl. Hann
sagði að við gætum framleitt sexfalt
meira rafmagn en nú er gert og „Við
hljótum að vilja nýta þessar endur-
nýjanlegu auðlindir okkur til hags-
bóta. Og okkur ber siðferðileg skylda
til að gera það öllu mannkyni til
góða“. Um líkt leyti kom óvænt í
hendur mínar smárit Þróunarsam-
vinnustofnunar Íslands frá 2001 um
Mósambík. Þar renna vatnsmikil fljót
ofan af hásléttu. Við hliðina á þeim
verða árnar okkar sem fjallalækir.
Mósambík hefur það líka fram yfir Ís-
land, að þar finnst í jörðu báxít, en úr
því er álið unnið.Zambesi er stærst af
fjórum skipgengum fljótum í
Mósambík, 2.650 km langt. Vatnasvið
þess er 1.300.000 ferkílómetrar.
Lengd Jökulsár á Brú er 150 km og
vatnasvið 3.700 ferkm þ.e. um 0,28%
af vatnasviði Zambezi. Sýnist mér að
„fengur“ hefði verið fyrir Mósambík,
hefðum við vísað Alcoa þangað. Í riti
ÞSSÍ segir um Cahora Bassa-virkj-
unina í Zambesi-fljóti: „Áætluð fram-
leiðslugeta, þegar virkjunin yrði
fullfrágengin var um 4000 MW, sem
er fjórföld framleiðslugeta allra
vatnsaflstöðva á Íslandi.“ Ég veit að
þetta er ekki einfalt mál eins og kem-
ur fram á vefslóðinni www. rnt.org.
Fjölþjóðafyrirtæki hasla sér ekki völl
í þróunarlöndunum af mannúðar-
ástæðum.
Árið 2000 tók til starfa í Mósambík
álverið Mozal, sem rekið er af fjöl-
þjóðarisanum BHP-Billiton. Það nýt-
ir ekki innlent rafmagn nema að hluta
og ekki báxítnámur í Mósambík, en
flytur inn súrál úr eigin námum í
Ástralíu, þvert yfir Indlandshaf. Við
svo búið má ekki standa. Til að verða
okkur jafnfætis í álbræðslu miðað við
fólksfjölda þyrfti að reisa í nánni
framtíð ein 170 álver í Mósambík.
Hér kemur til kasta almannatengsla
og ráðgjafafyrirtækja Landsvirkjun-
ar auk liðsinnis Halldórs Ásgrímsson-
ar, sem nýkominn er frá Mosambík.
Ég læt aðra um að reikna hvað þyrfti
mörg álver til að auka landsfram-
leiðslu þar í landi til að ná okkur.
Landsframleiðsla var á mann $861 í
Mósambík en 32 sinnum hærri á Ís-
landi eða $27.835$ árið 1999 ( ÞSSÍ ).
Gæti aukageta við hagvöxtinn í Mós-
ambík bætt lífslíkur kornabarna? Þar
deyja um 200 börn af þúsund fæddum
á ári, en hér 4–5 á ári.
Í Venesúela er verið að reisa 2.400
MW virkjun í Carinofljóti. Það er
fjórða virkjunin af átta, sem fyrirhug-
aðar eru í fljótinu. „Vatnsmagnið í
Caroni er álíka mikið og í öllum vatns-
föllum á Íslandi samanlagt“
(Mbl.18.8. 2002). Báxít finnst í jörðu í
Venesúela, svo að ekki þarf að flytja
það yfir hálfan hnöttinn til álbræðslu
eins og hér á landi.
Getur verið að skylda Íslendinga
við mannkynið sé fólgin í álbræðslu?
Er ekki mál til komið, að þessu
virkjanaflani og blekkingaleik linni og
virkjanir séu miðaðar við notkun
þessarar örþjóðar, en ekki við að
standa undir 1/25–26 eða 4% af ál-
framleiðslu heimsins eins og stefnt er
að? Hvað gerist þegar þróunarlöndin,
sem eiga nýtanlegt ál í jörðu, fara af
stað á fullu? Nú í október færði t.d.
Mozal út kvíarnar. Ég held að skylda
okkar við jörðina og mannkynið sé á
æðra sviði en í hrunadansi kringum
gullkálfinn. Eysteinn Jónsson sagði
fyrir 26 árum; „Viðfangsefnið er að
móta og framkvæma kröftuga fram-
farastefnu í iðnaðarmálum, sem reist
er á þeirri samfæringu, að við höfum
ráð á því að búa í ómenguðu umhverfi
og að eiga áfram dýrmæt náttúru-
verðmæti.“
BERGÞÓRA
SIGURÐARDÓTTIR, læknir,
Byggðarholti 24,
Mosfellsbæ.
Góðverk á
heimsvísu
Frá Bergþóru Sigurðardóttur
lækni
SATT að segja hélt ég að svör mín um
daginn hefðu verið á hreinni íslensku.
Ef Margrét á erfitt með að fá sam-
hengi í lesturinn, þá ætti hún kannski
að lesa bréfið eins og það er skrifað,
en ekki að slíta orð og setningar úr
samhengi.
Fyrir það fyrsta, hef ég ekkert á
móti kennarastéttinni, enda get ég
endurtekið það hér að ég lít á Mar-
gréti sem einstakt tilfelli. Ég ætlaði
einungis að gagnrýna hugsunarhátt
hennar gagnvart bændum í sauð-
fjárbúskap, eins og hann kemur fyrir í
skrifum hennar. Hún ætti að kynna
sér betur skattbyrðar bænda, þeir
borga flestir hverjir mikla eigna-
skatta, þar sem fjárfestingin í at-
vinnugreininni er mikil. Auk þess við-
urkenna skattstjórar almennt ekki að
bændur séu með lægri laun en 70–
80.000 þús. á mánuði.
Þegar bændur tala um verð fyrir
afurðir sínar, þ.e.a.s. eftir slátrun, tala
þeir um kílóverð. Það er nefnilega
sjaldnast slátrað heilu ærgildunum í
einu. Þegar ég spurði hvort fólk þyrfti
í háskóla nú til dags, til að láta svona
rökleysur frá sér fara, var átt við skrif
Margrétar almennt um sauðfjárrækt.
En það má auðvitað slíta allt úr sam-
hengi, ef fólk vill svo vera láta.
Reyndar hélt ég að nógu margir
væru búnir að reyna að útskýra fyrir
Margréti ærgilda-útreikninga og
beingreiðslur til bænda. Ég veit ekki
betur en henni hafi líka borist bréf frá
reiðu fólki út af skrifum hennar, en
þau skrif og skeyti ekki verið send í
fjölmiðla. Þögli meirihlutinn er varla
allur á hennar veg.
Að svo búnu læt ég lokið mínum
skrifum og legg til að Margrét geri
það líka, eða í það minnsta kynni sér
málefni bænda og sauðfjárræktar í
landinu betur.
GUÐRÚN JÓHANNSDÓTTIR,
Sólheimum,
Dalabyggð.
Svar til Margrétar
Jónsdóttur á Akranesi
Frá Guðrúnu Jóhannsdóttur