Morgunblaðið - 11.12.2003, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 FIMMTUDAGUR 11. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
MIÐSTJÓRN Alþýðusambands Ís-
lands telur að nýta eigi heimildir í
samningi um stækkun Evrópska
efnahagssvæðisins til að fresta gild-
istöku ákvæða um frjálsa för launa-
fólks frá nýjum aðildarríkjum Evr-
ópusambandsins. Í því felst að
atvinnuþátttaka fólks frá þessum
nýju aðildarríkjum hér á landi byggi
eftir sem áður á atvinnuleyfum og
annarri framkvæmd í samræmi við
lög um atvinnuréttindi útlendinga,
þar til búið sé að tryggja góða og eðli-
lega framkvæmd sameiginlega
vinnumarkaðarins hér á landi.
„Vandkvæði og vandamál af ýmsu
tagi hafa komið upp síðustu mánuði
og misseri vegna starfa EES-borg-
ara hér á landi. Þessi vandkvæði hafa
leitt í ljós umtalsverða veikleika
varðandi framkvæmd sameiginlega
vinnumarkaðarins hér á landi. Þau
snerta almennar upplýsingar og eft-
irlit með störfum þeirra hér á landi
og meint brot á ákvæðum laga og
kjarasamninga um kjör og aðbúnað
og hvað varðar starfsréttindi. Þá
hafa alvarleg vandamál komið upp er
varða starfsemi erlendar starfs-
mannaleiga hér á landi sem leitt hafa
til undirboða á íslenskum vinnu-
markaði. Nauðsynlegt er að bæta úr
þeim vandamálum sem komið hafa
upp og tryggja góða og eðlilega fram-
kvæmd sameiginlega vinnumarkað-
arins hér á landi,“ segir meðal annars
í greinargerð miðstjórnarinnar
vegna þessa.
Möguleiki á allt að sjö ára
aðlögunartíma
Samkvæmt upplýsingum frá
EFTA gilda sömu fyrirvarar varð-
andi aðlögunartíma á Evrópska efna-
hagssvæðinu, EES, og gerðir eru í
samningi Evrópusambandsins við
ríkin tíu sem taka á inn í sambandið.
Þrátt fyrir að EFTA-ríkin þrjú sem
aðild eiga að EES hafi lýst því yfir að
þau muni hrinda í framkvæmd eins
fljótt og mögulegt sé ákvæðum um
frjálsan flutning vinnuafls innan
svæðisins er hægt að fresta gildistök-
unni í allt að sjö ár. Séu ákvæði um
aðlögunartíma nýtt, gildir almennt
fyrstu tvö árin að reglur um frjálsan
flutning vinnuafls ráðast af lögum
hvers ríkis fyrir sig. Sum ríki hafa
lýst því yfir að þau hyggist innleiða
reglur um sameiginlegan vinnu-
markað strax, en önnur hafa lýst því
yfir að í gildi verði ákveðnar tak-
markanir og þessar takmarkanir geti
verið mismunandi eftir því hvaða
nýja Evrópusambandsríki eigi í hlut.
Hins vegar mega þær reglur sem
gilda hvað varðar þegna nýju Evr-
ópusambandsríkjanna ekki verða
þrengri en þær reglur sem giltu fyrir
inntöku þeirra í Evrópusambandið.
Í öðru lagi getur sérhvert EFTA-
ríki sem á aðild að samningnum til-
kynnt um framlengingu á reglum
sínum í þrjú ár til viðbótar. Eftir
þann tíma, þ.e.a.s. eftir fimm ár alls,
er gert ráð fyrir að allar takmarkanir
falli úr gildi. Hins vegar er hægt að
sækja um framlengingu á takmörk-
unum á frjálsum flutningi vinnuafls í
tvö ár í viðbót ef um alvarlegar trufl-
anir á vinnumarkaði viðkomandi rík-
is er að ræða eða hætta á slíku er fyr-
ir hendi. Eftir það er ekki hægt að
sækja um frekari undanþágur frá
reglum um frjálsan flutning vinnu-
aflsins innan Evrópska efnahags-
svæðisins.
Ástæða til að fara yfir málið
Árni Magnússon félagsmálaráð-
herra sagði að í þessari samþykkt
miðstjórnar ASÍ kæmi fram breytt
afstaða Alþýðusambandsins frá því
sem upphaflega hefði verið og sér
fyndist sjálfsagt að að fara yfir málið
með aðilum vinnumarkaðarins, bæði
verkalýðshreyfingu og samtökum at-
vinnurekenda.
„Við auðvitað fylgjumst með því
sem er að gerast í löndunum í kring-
um okkar og eftir því sem fleiri
þeirra hafa uppi takmarkanir þeim
mun meiri líkur má segja að séu á því
að hér vaxi þrýstingurinn, þannig að
mér finnst ekkert útilokað að við
kæmum til með að nýta okkur þenn-
an aðlögunarfrest sem í upphafi get-
ur verið tvö ár,“ sagði Árni.
Hann sagði að ef íslensk stjórnvöld
ætluðu að nýta sér aðlögunarfrestinn
þyrftu þau að bregðast við fyrir 1.
maí næstkomandi og þá myndi frest-
urinn gilda í allt að tvö ár frá þeim
tíma.
„Við munum fara yfir málið með
aðilum vinnumarkaðarins og meta
stöðuna í ljósi afstöðu þeirra og þess
sem er að gerast í löndunum í kring-
um okkur,“ sagði Árni.
Spurður um annað það sem kemur
fram í samþykkt miðstjórnarinnar
segir Árni að stjórnvöld eigi ágætis
samráð við aðila vinnumarkaðarins
um framkvæmd þessara reglna. Það
séu starfandi tvær frekar en þrjár
formlegar nefndir á þessu sviði með-
al annars samráðsnefnd um EES.
„Við erum á hverjum tíma að fara yf-
ir framkvæmd þessara reglna og
reyna að laga þær að því sem best
getur orðið og við höldum því áfram,“
sagði Árni.
Áhyggjur af þróuninni
Gylfi Arnbjörnsson, framkvæmda-
stjóri Alþýðusambandsins, segir að
þetta mál hafi verið til umfjöllunar á
vettvangi Alþýðusambandsins að
undanförnu, en þeir hafi haft veru-
legar áhyggjur af þróuninni í þessum
efnum í ljósi breytinga á vinnumark-
aðnum, meðal annars vegna fram-
kvæmdanna við Kárahnjúka.
Þær eftirlitsstofnanir sem eigi að
hafa eftirlit í þessum efnum hafi
hvorki haft fjárhagslega burði né
stjórnsýslulega stöðu til að tryggja
að EES-borgarar eða fólk frá svæð-
um utan þess njóti sömu kjara, rétt-
inda og aðbúnaðar og almennt gerist
hér á landi.
„Við höfum haft af því verulegar
áhyggjur að það sé verið að beita fé-
lagslegu undirboði, að það sé verið að
rýra kjör og aðbúnað þessa fólks. Við
teljum að það sé hætta á því að svört
atvinnustarfsemi í formi gerviverk-
töku erlendra aðila grafi undan
vinnumarkaðnum og grafi undan
kjörum fólks og stöðu þar og við
sjáum ekki að tíminn hafi verið nýtt-
ur frá því ákvörðun var tekin um
stækkun EES til að undirbúa stofn-
anir og eftirlisaðila til að mæta
þessu,“ sagði Gylfi.
Hann sagði að ASÍ hefði gefið út
yfirlýsingu haustið 2001 þess efnis að
ef tíminn yrði notaður til undirbún-
ings ætti ekki að þurfa að koma til
þess að nýta aðlögunartíma vegna
stækkunarinnar. Tíminn hafi ekki
verið nýttur til þess að gera ráðstaf-
anir vegna þessara breytinga og því
sé óhjákvæmilegt að nýta heimildir
til að fresta ákvæðum um frjálsa för
launafólks og nota þann tíma sem
gefist næstu tvö árin til þess að fara í
endurskoðun á stefnunni í málefnum
útlendinga á vinnumarkaði. „Við er-
um að kalla eftir meiri upplýsingaöfl-
un þannig að við vitum meira um það
í hvaða greinum og á hvaða kjörum
þessir starfsmenn eru að vinna til
þess að hægt sé að grípa inn í ef mál
þróast með þem hætti,“ sagði Gylfi
ennfremur.
Miðstjórn ASÍ telur að veikleikar séu á framkvæmd
sameiginlegs evrópsks vinnumarkaðar hérlendis
Heimildir til frest-
unar verði nýttar
ÞRÍR ungir nemendur í Fjöl-
brautaskólanum við Ármúla eru nú
í námsmaraþoni í einni af kennslu-
stofum skólans. „Við höfum verið í
þessu maraþoni síðan fyrir mán-
aðamót og verðum til 15. desem-
ber,“ segir Kári Ólafsson, en hann
er að útskrifast af félagsfræði-
braut skólans. Kári hefur undan-
farnar þrjár annir farið í náms-
maraþon ásamt vinum sínum
Kristjáni Sveinlaugssyni og Jóni
Levy Guðmundssyni. „Skólinn hef-
ur nú leyft okkur að nota þessa
stofu síðustu þrjár annir. Þetta er
aðallega gert fyrir sjálfa okkur,
því við erum alltaf að taka svo
margar einingar. Tveir okkar eru
með þrjátíu einingar og ég sjálfur
með þrjátíu og sjö. Meðaleininga-
fjöldi á önn hjá venjulegum nem-
endum er um sautján. Það er gam-
an að standa saman í svona átaki.
Það getur oft verið erfitt að ein-
beita sér þegar maður er einn
heima hjá sér og margt sem lokkar
mann frá bókunum,“ segir Kári.
„Skólinn lánar kennslustofu til að
læra í. Þetta er mjög þægilegt,
maður rétt þarf að skella sér í inni-
skóna og stökkva í næstu stofu til
að fara í próf. Þetta hefur líka bor-
ið góðan árangur og sannað sig,
því við höfum náð fljúgandi góðum
einkunnum í skólanum með þessari
samvinnu. Svo lifir maður bara á
Quiznos bátum og Pepsí allan
þennan tíma.“
Námsmaraþon drengjanna hefur
einnig vakið mikla athygli meðal
samnemenda þeirra. „Við höldum
uppi vefsíðu og vefmyndavél þar
sem fólk getur fylgst með náms-
maraþoninu okkar. Slóðin er
www2.fa.is/~n26018031/
marathon.“
Námsmaraþon
í Ármúlanum
Morgunblaðið/Kristinn
Próflestrarmaraþon í FÁ: Kristján Sveinlaugsson og Kári Ólafsson. Jón Levy Guðmundsson sefur á gólfinu.
FULLTRÚAR yfirstjórnar Land-
spítala – háskólasjúkrahúss hittu í
gær fulltrúa nokkurra stéttarfélaga
vegna hugsanlegra samdráttarað-
gerða á spítalanum sem leiða kunna
til uppsagna. Erna Einarsdóttir,
sviðsstjóri starfsmannamála spítal-
an, tjáði Morgunblaðinu að engar
ákvarðanir hefðu verið teknar, fund-
urinn hefði verið haldinn vegna lög-
boðins samráðs við stéttarfélög komi
til uppsagna. Hún sagði það til um-
ræðu hjá yfirstjórn spítalans hvort
og hvernig draga þyrfti saman seglin
og síðan yrði það á valdi sviðsstjór-
anna hvernig það yrði útfært.
Fundinn sátu fulltrúar frá fimm
stéttarfélögum sem eiga fjölmenn-
asta starfshópa í vinnu hjá LSH sem
eru: Félag ísl. hjúkrunarfræðinga,
Læknafélag Íslands, Sjúkraliðafélag
Íslands, Efling stéttarfélag og
Starfsmannafélag ríkisins. Af hálfu
spítalans sátu fundinn auk Ernu þeir
Magnús Pétursson forstjóri og Odd-
ur Gunnarsson lögfræðingur.
Stjórnarnefnd spítalans hittist
einnig síðdegis í gær til að fjalla um
fjárhagsstöðuna og nauðsynlegar
samdráttaraðgerðir. Verður fundur
aftur haldinn í næstu viku. Gert er
ráð fyrir að tillögur verði sendar
heilbrigðisráðherra í framhaldi af
fundinum.
Morgunblaðið/Jim Smart
Fulltrúar LSH og stéttarfélaga ræddust við á fundi í gær. Nokkrir þeirra
voru (frá vinstri): Erna Einarsdóttir og Magnús Pétursson frá Landspítala
– háskólasjúkrahúsi, Sigurbjörn Sveinsson og Gunnar Ármannsson frá
Læknafélagi Íslands og Gunnar Gunnarsson frá Sjúkraliðafélagi Íslands.
Yfirstjórn Landspítalans fjallar um
hugsanlegar uppsagnir starfsfólks
Rætt við fulltrúa
stéttarfélaganna
Á FUNDI aðalstjórnar Öryrkja-
bandalags Íslands (ÖBÍ) í gær
var ákveðið að fela fram-
kvæmdastjórn bandalagsins að
fara þess á leit við Ragnar Að-
alsteinsson hæstaréttarlögmann
að hann vinni greinargerð um
lagalega stöðu þess samkomu-
lags sem ríkisstjórn Íslands
gerði við Öryrkjabandalagið 25.
mars í vor.
„Tilefni samþykktarinnar eru
þau samningsbrot sem fyrir
liggja og sá ásetningur Öryrkja-
bandalagsins að leita allra leiða
til að samningurinn megi koma
til fullra framkvæmda á þann
eina hátt sem aðilar urðu ásáttir
um og margvísleg gögn málsins
staðfesta. Öryrkjabandalag Ís-
lands harmar að þurfa enn á ný
að láta reyna á lagalegan rétt ör-
yrkja gagnvart ríkisstjórn Ís-
lands,“ segir í samþykkt aðal-
stjórnar Öryrkjabandalagsins.
Garðar Sverrisson, formaður
Öryrkjabandalagsins, segir
bandalagið almennt ekki hafa
rekið sín mál fyrir dómstólum.
„Öll þau mál sem við höfum
ákveðið að bera undir dómstóla
höfum við unnið og höfum aldrei
ákveðið að gera slíkt nema að
mjög vandlega athuguðu máli.“
ÖBÍ lætur enn reyna
á lagalegan rétt sinn