Morgunblaðið - 11.12.2003, Blaðsíða 38

38 FIMMTUDAGUR 11. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
Kaupmenn virðast al-mennt bjartsýnir ágóða jólaverslun þettaárið, ef marka má
óformlega könnun Morgunblaðs-
ins á því hvernig jólaverslunin hef-
ur farið að stað í desember. Gott
tíðarfar virðist hafa góð áhrif á
verslun landsmanna hvar sem er á
landinu en framundan eru þó
mestu annirnar í jólaversluninni
og búðir fara almennt að vera opn-
ar til tíu á kvöldin alla daga vik-
unnar fram að jólum.
Hulda Hauksdóttir, eigandi
tískuverslunarinnar Flash við
Laugaveg, segir mjög gott hljóð í
verslunarfólki í miðbænum og að
jólaverslunin hafi farið ágætlega
af stað. Um síðustu helgi var
margt fólk í bænum, sérstaklega
þó á sunnudeginum þegar kveikt
var á jólatrénu. „Og það hjálpar
auðvitað mikið til þegar veðrið er
gott eins og í dag. Veðrið skiptir
okkur auðvitað máli en annars er
fólk þó hætt að láta veðrið hafa
áhrif á sig, sérstaklega fyrir jólin.
Það klæðir sig bara eftir veðri og
fer í bæinn, enda finnst mörgum
engin jól nema fara í bæinn og
labba Laugaveginn.“
Að sögn Huldu er verslunin
mjög svipuð og var á sama tíma í
fyrra og verslunarstjórar séu al-
mennt ánægðir með jólaversl-
unina. „Þeir sem ég hef talað við
bera sig mjög vel, það er enginn
barlómur í mönnum, síður en svo.
Mesta traffíkin er framundan og
ég held að hún fari virkilega í
gang núna um helgina og þá för-
um við að finna fyrir því.“
Verslanir opnar
til tíu öll kvöld
Um næstu helgi verður opið á
laugardeginum til klukkan tíu í
verslunum í miðbænum og frá eitt
til sex á sunnudeginum. Frá og
með næsta mánudegi verður síðan
opið alla daga í miðbænum til
klukkan tíu fram til jóla.
Í Kringlunni verður opið til
klukkan tíu í kvöld sem og alla
daga til jóla og til klukkan ellefu á
Þorláksmessu. Örn Kjartansson,
framkvæmdastjóri Kringlunnar,
segir jólaverslunina hafa farið
ágætlega af stað og hún sé ívið
meiri en á sama tíma í fyrra, mið-
að við hvernig staðan er nú. „Það
getur verið að það sé bjartara yfir
í efnahagslífinu að einhverju leyti
og síðan hefur verið einstaklega
góð færð núna í desember. Það
hjálpar alltaf til, eins og núna um
helgina. Þótt það hafi verið rign-
ing er auðvelt að komast til borg-
arinnar og mér sýnist fólk hafa
nýtt sér það hérna í kringum okk-
ur, a.m.k. á Suðurlandinu. Ég held
að við séum um 5% yfir í aðsókn í
desember það sem af er.“
Að sögn Arnar virðist jólaversl-
unin skiptast þannig að mest er
verslað af jólafatnaði, eins og t.d. á
börnin, í lok nóvember og síðan
fari af stað jólagjafainnkaupin og
að lokum taki við allur jólamat-
urinn. „Það bendir ekkert til ann-
ars en verslunin verði með góðu
móti og við erum tiltölulega bjart-
sýnir á framhaldið,“ segir Örn.
Í samkeppni við
höfuðborgina
Gott hljóð er í kaupmönnum á
Akureyri og hefur jólaverslunin
farið vel af stað síðustu tvær helg-
ar. Að sögn Sigurðar Einarssonar
hjá versluninni Sportveri á Gler-
ártorgi virðist jólaverslunin hafa
farið nákvæmlega eins af
fyrra, en þá voru kaupmen
ánægðir með jólaverslunin
„Mér sýnist að verslunin
kvæmlega eins og í fyrra,
ur við að það komi nákvæm
eins tölur upp úr kössunum
er ótrúlega skrýtið. Mér h
þetta sé í svipuðum dúr hj
verslunareigendum hér.“
Sigurður segist telja að
eyri sé orðin sambærileg í
og Reykjavík og að þjónus
ekki síðri þar. „Jafnvel be
maður að heyra, og verð s
Verslunarmiðstöðin á G
ártorgi var tekin í gagnið
2000 og segir Sigurður þa
haft jákvæð áhrif á verslu
Akureyri. „Þá fórum við a
að austan, frá Húsavík og
stöðum og víðar, en það er
Morgunbla
Í Kringlunni hefur aðsókn og verslun verið heldur meiri í ár en hún var á sama tíma í fyrra.
Kaupmenn bjartsýnir á góða jólaverslun í ár
Gott tíðarfar stuðl
ar að góðri verslun
Eins og alltaf vonar yngsta kynslóðin að pakkarnir undir jólatré
Jólaverslun á Akureyri er komin í fullan gang fyrir löngu.
Morgunblaðið
AFNÁM SJÓMANNAAFSLÁTTAR
LÖNGU TÍMABÆRT
Eins og greint var frá í Morg-unblaðinu í gær hefur fjár-málaráðherra greint forystu
Sjómannasambandsins frá því að
frumvarp um afnám sjómannaaf-
sláttar í áföngum á árunum 2005-
2008 verði lagt fram á Alþingi í vik-
unni. Það er löngu tímabært að þessi
sérstöku skattalegu hlunnindi einnar
stéttar umfram aðrar verði aflögð.
Samkvæmt 67. grein laga um
tekjuskatt og eignarskatt skal hver
sá, sem stundar sjómennsku á ís-
lensku skipi eða skipi sem gert er út
af íslensku skipafélagi, njóta sér-
staks sjómannaafsláttar, sem koma
skal til frádráttar reiknuðum tekju-
skatti af launum fyrir sjómannsstörf.
Þennan afslátt má rekja til tíma hafta
og millifærslna í íslensku efnahags-
lífi. Árið 1954 var frádráttur vegna
kostnaðar við hlífðarföt og fæði sjó-
manna lögfestur og voru nokkrum
sinnum gerðar breytingar á reglum
um sjómannaafslátt næstu áratugi.
Síðan staðgreiðsla skatta var tekin
upp árið 1988 hefur afslátturinn falist
í föstum frádrætti, óháðum launum.
Sjómannaafsláttur á tekjuárinu 2003
er 728 krónur á dag, en áætlað er að
kostnaður ríkisins af honum muni
nema um einum milljarði á næsta ári.
Undanfarin ár hafa reglulega kom-
ið fram kröfur um að sjómannaaf-
slátturinn yrði afnuminn, enda eru
forsendur hans ekki lengur fyrir
hendi auk þess sem hann felur í sér
óeðlilega mismunun. Geir H. Haarde
fjármálaráðherra hefur áður gefið til
kynna að tímabært væri að fella þessi
hlunnindi niður. Á aðalfundi LÍÚ í
haust lýsti hann því yfir, réttilega, að
þetta fyrirkomulag væri „úreltur arf-
ur frá þeim tíma þegar ríkið var að
reyna að niðurgreiða launakostnað
útgerðarinnar.“
Talsmenn sjómanna hafa iðulega
mótmælt hugmyndum um afnám sjó-
mannaafsláttarins og bera því fyrst
og fremst við að sjómennskan sé erf-
itt og áhættusamt starf sem feli í sér
fjarveru frá fjölskyldu, og því verð-
skuldi sjómenn þessi sérstöku hlunn-
indi. Vissulega er sjómannsstarfið
erfitt og krefjandi. Það er hins vegar
hlutverk útgerðarmanna að greiða
sjómönnum laun í samræmi við það.
Engin rök eru fyrir því að velta þeim
kostnaði yfir á almenning í landinu.
Því má heldur ekki gleyma að að-
stæður sjómanna hafa breyst til
muna síðan sjómannaafslátturinn
kom upphaflega til sögunnar á sjötta
áratugnum. Aðbúnaður um borð í
skipum er allt annar og betri, örygg-
ismál sjómanna hafa batnað og bylt-
ing hefur orðið í fjarskiptum. Enn-
fremur hafa tekjur sjómanna hækkað
mikið á þessu tímabili umfram aðrar
stéttir, eins og gögn frá Hagstofu Ís-
lands, Þjóðhagsstofnun og Kjara-
rannsóknanefnd sýna, enda hefur
framleiðni í sjávarútvegi stóraukist.
Og benda má á að viðkvæðið um
erfið störf til sjós, áhættu í starfi og
langar fjarverur frá landi eiga raunar
að takmörkuðu leyti við um talsverð-
an hluta þeirra sem njóta sjómanna-
afsláttarins. Það eru ekki aðeins sjó-
menn á stórum fiskiskipum með
langt úthald sem eiga rétt á þessum
skattaafslætti, heldur einnig dag-
róðramenn og lögskráðir skipverjar
á varðskipum, rannsóknaskipum,
sanddæluskipum, ferjum og farskip-
um. Jafnvel hlutaráðnir beitningar-
menn í landi eiga rétt á sjómanna-
afslætti þá daga sem þeir eru ráðnir
við slík störf.
Ýmsar aðrar stéttir en sjómenn
inna af hendi erfiðisvinnu við óblíðar
aðstæður, leggja sig í hættu í störfum
sínum og vinna langan vinnudag, án
þess að njóta neinna skattalegra
hlunninda. Og vitaskuld á ríkið held-
ur ekki að niðurgreiða launakostnað
einstakra starfsstétta með þeim
hætti. Launþegar eiga að knýja fram
sanngjörn laun fyrir vinnu sína í
frjálsum samningum við vinnuveit-
endur.
Það er grundvallaratriði að borg-
ararnir búi við jafnræði hvað varðar
álagningu skatta, jafnt og á öðrum
sviðum. Það er ekki verjandi að einni
stétt launamanna eða atvinnurek-
enda umfram aðrar sé hyglað með
skattaívilnunum.
FRUMKVÆÐI FRIÐARSINNA
Friðarsinnar í Ísrael og Palest-ínu hafa að undanförnu tekið
ákveðið frumkvæði í átt til friðar,
sem vakið hefur verulega athygli á
alþjóðavettvangi. Fulltrúar friðar-
sinna hafa undirritað ákveðið
„samkomulag“, sem felur í sér
ábendingar um leiðir til þess að
koma á friði milli þessara tveggja
þjóða. Hér er um að ræða áhrifa-
menn og fyrrverandi ráðherra frá
Ísrael og Palestínu. Eftir þeim hef-
ur verið tekið. Sharon kallar fyrr-
verandi dómsmálaráðherra í ríkis-
stjórn Verkamannaflokksins í
Ísrael landráðamann en Colin Pow-
ell, utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna hefur hitt hann að máli ásamt
fulltrúum Palestínumanna. Að
hluta til eru hér á ferðinni sömu
aðilar og komu Óslóarviðræðunum
af stað.
Hugmyndir þeirra eru engar
töfralausnir heldur byggjast á
frekari útfærslu á hugmyndum,
sem áður hafa verið til umræðu,
m.a. á síðustu dögum Clinton-
stjórnarinnar, þegar litlu munaði
að samkomulag tækist.
Það er ástæða til að veita frum-
kvæði friðarsinna athygli. Það er
líka ástæða til að sýna þeim þá
virðingu að fjallað verði um hug-
myndir þeirra. Þótt sumir þeirra
séu kallaðir landráðamenn í dag af
núverandi valdhöfum Ísraels geta
þeir orðið í hópi nýrra forystu-
manna Ísraela, sem tryggja að lok-
um langþráðan frið við Palestínu-
menn.