Morgunblaðið - 12.03.2004, Qupperneq 10

FRÉTTIR
10 FÖSTUDAGUR 12. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
VALGERÐUR Sverrisdóttir við-
skiptaráðherra sagði á Alþingi í
gær að hún vonaðist til þess að
niðurstaða næðist sem fyrst í
þeirri vinnu sem nú fer fram um
mögulegar breytingar á sam-
keppnislögum er varða ákvæði um
samskipti samkeppnisyfirvalda og
lögreglunnar. Vonast hún til þess
að geta lagt fram á Alþingi frum-
varp um breytingar á samkeppn-
islögum á næstu dögum.
Nefnd sem skipuð var í sept-
ember sl. og hafði það verkefni að
endurskoða samkeppnislögin
vegna þessara mála skilaði nið-
urstöðu sinni í upphafi árs.
„Starfshópurinn hefur skilað af
sér og málið er núna til umfjöll-
unar á milli ráðuneyta sem að
málinu koma, þ.e. viðskiptaráðu-
neytisins og dómsmálaráðuneytis-
ins. Á meðan slík vinna fer fram
er ekki eðlilegt að ég greini op-
inberlega frá stöðu mála. Ég geri
mér að sjálfsögðu vonir um að nið-
urstaða náist sem leiði til þess að
hér verði lagt fram á næstu dög-
um frumvarp til breytinga á sam-
keppnislögum,“ sagði viðskipta-
ráðherra.
Tilefni þessara orða voru at-
hugasemdir Bryndísar Hlöðvers-
dóttur, þingmanns Samfylkingar-
innar, við upphaf þingfundar á
Alþingi í gær. Bryndís sagði að
þegar meint samráð olíufélaganna
hefði komið upp á borð samkeppn-
isyfirvalda í fyrra hefði komið í
ljós óvissa um hlutverk og að-
komu lögreglunnar að málinu
annars vegar og Samkeppnis-
stofnunar hins vegar. Það hefði
því verið þarft og mikilvægt verk
hjá ráðherra að skipa nefnd til að
fara ofan í þessi mál.
„Eðli málsins samkvæmt er
nauðsynlegt að sú vinna gangi
hratt og örugglega,“ sagði Bryn-
dís. „Samkvæmt heimildum mín-
um skilaði nefndin af sér einróma
niðurstöðu í lok janúar, fullbúnu
frumvarpi þar sem lagt er til að
farin verði sú leið að ríkislög-
reglustjóri rannsaki brot einstak-
linga en Samkeppnisstofnun lög-
aðila í slíkum málum,“ sagði
Bryndís.
„Nú virðist sem málið hafi verið
stoppað af hæstvirtum dómsmála-
ráðherra sem þó átti fulltrúa sinn
í nefndinni,“ sagði hún jafnframt
og krafði ráðherra svara. Við-
skiptaráðherra vildi á hinn bóginn
ekki greina frá stöðu mála, eins og
áður sagði.
Óþolandi réttaróvissa
Í máli þeirra þingmanna sem
þátt tóku í umræðunni kom fram
að þeir töldu mikilvægt að nið-
urstaða fengist í þessi mál sem
fyrst. Ágúst Ólafur Ágústsson,
Samfylkingu, sagði m.a. að töfin á
niðurstöðu í þessu máli skapaði
óþolandi réttaróvissu og Guðjón
A. Kristjánsson, Frjálslynda
flokknum, tók í sama streng.
Ásgeir Friðgeirsson, Samfylk-
ingu, sagði einnig ástandið óvið-
unandi. „Viðskipti hafa verið í
brennidepli opinberrar umræðu
hér á landi undanfarin misseri.
Mest hefur borið á rannsóknum
þeim sem hér um ræðir, ríkislög-
reglustjóra og Samkeppnisstofn-
unar, á einstaka málum. Það er al-
kunna hversu langan tíma
rannsóknir þessar hafa tekið og
þegar ofan í kaupið bætast óljós
mörk og valdssvið stofnana leiðir
af sjálfu sér að mikil óvissa ríkir í
viðskiptalífi hvað þetta varðar. Því
miður hefur þetta ástand varað
lengi. Núverandi ástand er illa
viðunandi vegna þess hve lengi
fyrirtæki þurfa að búa við grun og
tortryggni.“
Steingrímur J. Sigfússon,
Vinstrihreyfingunni-grænu fram-
boði, talaði á sömu nótum. „Það er
mjög alvarlegt, sá dráttur sem er
orðinn á því að hreinar línur kom-
ist í verkaskiptingu þessara emb-
ætta [embættis ríkislögreglu-
stjóra og Samkeppnisstofnunar].“
Kvaðst hann vonast til þess að
hægt yrði að ljúka þessum málum
fyrir vorið.
BJÖRN Bjarnason dómsmála-
ráðherra segir í samtali við
Morgunblaðið að hann hafi óskað
eftir tíma og tækifæri til þess að
fara rækilega yfir álit nefndar
þeirrar sem skipuð var í sept-
ember sl. til að fara yfir sam-
keppnislög, eftir að ágreiningur
hafði risið um hlutverk Sam-
keppnisstofnunar og ríkislög-
reglustjóra í rannsókn á meintu
samráði olíufélaganna. Hann seg-
ir málið snúast um réttaröryggi
borgaranna og því sé brýnt að
skoða öll álitaefni rækilega.
Nefndin skilaði niðurstöðum sín-
um í upphafi árs.
„Ég tel eðlilegt að farið sé yfir
álit þessarar nefndar – eins og
annarra nefnda, sem vinna störf
á vegum ráðuneyta – og lagt mat
á niðurstöðuna. Í þessu efni er um
réttaröryggi borgaranna að ræða
og því brýnt að öll álitaefni séu
rækilega skoðuð. Ég hef óskað
eftir tíma og tækifæri til þess,“
sagði Björn.
Aðspurður segir dóms-
málaráðherra að málið sé núna til
umræðu milli viðskiptaráðuneyt-
isins og dómsmálaráðuneytisins.
„Á vettvangi dómsmálaráðuneyt-
isins þarf að skoða einstaka þætti
þess betur áður en ég er til þess
búinn að segja meira efnislega
um málið á þessu stigi.“
Mikilvægt að ekki
sé réttaróvissa
Inntur eftir því hvort hann telji
mikilvægt að fá niðurstöðu í þetta
mál sem fyrst segir hann: „Á
liðnu sumri varð ágreiningur um
meðferð máls sem samkeppnisyf-
irvöld höfðu til rannsóknar.
Spurningar vöknuðu um forræði
og valdmörk eftir að þau yfirvöld
tóku að ræða málið við lögreglu
og gáfu til kynna að þau vildu að
hún kæmi að rannsókn málsins.
Ég lýsti þá þeirri skoðun, og er
enn sama sinnis, að rannsókn
máls af þessum toga eigi að vera
á hendi eins aðila hverju sinni. Í
raun er ekki unnt að skilja á milli
einstaklinga og fyrirtækja, því að
fyrirtæki hafa ekki annan vilja en
þeir sem stjórna þeim. Ég tel
mikilvægt að ekki sé réttaróvissa
á þessu sviði. Hún kann að spilla
fyrir því að mál séu leidd til lykta
á farsælan hátt.“
Ráðherra vísar því aðspurður á
bug að um þetta mál sé pólitískur
ágreiningur innan ríkisstjórn-
arinnar. „Um þetta mál gildir hið
sama og önnur mál, að þau verða
til lykta leidd í samtölum þeirra
sem að þeim verða að koma. Ég
lít ekki á það sem ágreining þeg-
ar unnið er að því að leysa mál í
góðri sátt.“
Vonast til þess að niður-
staða náist sem fyrst
Morgunblaðið/Golli
Þingmenn fylgjast með umræðum á Alþingi. Fremstur á myndinni er Ásgeir Friðgeirsson, Samfylkingu.
Brýnt að öll álitaefni séu rækilega skoðuð
Björn Bjarnason dómsmálaráðherra
BJÖRN Bjarnason dómsmálaráðherra
sagði í fyrirspurnartíma á Alþingi að ríkar
ástæður þurfi að liggja til þess að stjórnvöld
geti krafið eigendur falsaðra myndverka
um að láta þau af hendi. „Er erfitt að sjá
hvar eigi að láta staðar numið verði byrjað á
slíku á annað borð.“ Kom þetta fram í svari
hans við fyrirspurn Össurar Skarphéð-
inssonar, formanns Samfylkingarinnar.
Össur minnti á að á sl. árum hefði komið
upp hér á landi stórt málverkafölsunarmál.
„Ef mig brestur ekki minni voru velflestir
gömlu íslensku meistaranna fórnarlömb
þessa máls,“ sagði hann. Össur sagði að
Ólafur Ingi Jónsson forvörður hefði leitt
fram tiltölulega sannfærandi rök fyrir því
að í kringum 900 fölsuð verk kynnu að vera
hér í umferð. Össur velti því fyrir sér hvað
ætti að gera við fölsuð verk og spurði ráð-
herra hvort ríkisstjórnin hygðist beita sér
fyrir því, skv. lögum, að heimilað verði að
eyða fölsuðum myndum.
Dómsmálaráðherra sagði að hin almenna
heimild til eignaupptöku væri í 69. gr. al-
mennra hegningarlaga, en þar segir að gera
megi upptæka með dómi hluti sem orðið
hafi til við misgerning. Þetta eigi þó ekki við
um eignir manns sem sé ekki viðriðinn brot-
ið. Ráðherra benti jafnframt á að mynd-
verk, jafnvel þótt það væri falsað, nyti
verndar 72. gr. stjórnarskrárinnar.
„Ríkar ástæður þurfa að liggja til þess að
stjórnvöld geti krafið eigendur falsaðra
myndverka um að láta þau af hendi og er
erfitt að sjá hvar eigi að láta staðar numið
verði byrjað á slíku á annað borð. Í þessu
sambandi ber að leggja áherslu á að það er
á ábyrgð eiganda falsaðs myndverks að það
fari ekki í umferð sem ófalsað verk. Þó hafa
stjórnvöld gert ráðstafanir hvað varðar þau
fölsuðu myndverk sem voru kveikjan að
hinu svokallaða stóra málverkafölsunarmáli
á síðasta ári.
Búið var þannig um hnútana að skýrsla
um rannsókn málsins var send til Lista-
safns Íslands til þess að myndir sem taldar
voru falsaðar væru þekktar og gengju ekki
kaupum og sölum. Á þessari stundu verður
ekki séð að unnt sé að ganga lengra, og
ítreka ég það enn að sú ábyrgð liggur hjá
eigendum verkanna að þau komist ekki í
umferð sem ófölsuð verk.“
Ábyrgð eiganda
að falsað verk
fari ekki í umferð
ÞINGMENN úr öllum flokkum
fögnuðu því á Alþingi á miðviku-
dag að landbúnaðarráðherra,
Guðni Ágústsson, hefði skipað
nefnd til að athuga hvernig
bændur sem stunduðu ferðaþjón-
ustu, og eftir atvikum aðrir
bændur, gætu selt afurðir sínar
beint frá búunum. Ráðherra
greindi frá því í fyrirspurnar-
tíma á Alþingi á miðvikudag að
hann hefði skipað nefndina fyrir
nokkrum vikum. „Við vinnu sína
skal nefndin hafa hliðsjón af
reglum sem gilda um slík við-
skipti í Evrópu og nágrannalönd-
unum ekki síst,“ útskýrði hann.
Ásta R. Jóhannesdóttir, þing-
maður Samfylkingarinnar, var
málshefjandi umræðunnar, og
sagði að það hefði komið sér á
óvart hve þröngur stakkur
bænda í þessari þjónustu væri
búinn til að selja afurðir sínar
beint til ferðamanna og þeirra
sem vilja kaupa beint af bónd-
anum. „Þeir mega ekki selja osta
eða mjólk eða nokkuð það sem
þeir eru að framleiða og þótti
mér það ótrúlega gamaldags for-
ræðishyggja en hluti af því að
veita ferðaþjónustu ætti að vera
að selja ferðamönnum framleiðsl-
una á staðnum,“ sagði hún.
„Þessi framleiðsla er hluti af
matarmenningu hvers lands og
fáránlegt að láta tæknilegar
hindranir standa í veginum fyrir
því að hið sama sé mögulegt hér
á landi. Slík sala er mikilvæg fyr-
ir íslenska matarmenningu og
hluti af kynningu á henni.“
Landbúnaðarráðherra sagði að
almennt gilti sú regla að matvæli
sem boðin væru til kaups væru
unnin við aðstæður sem viður-
kenndar hefðu verið af heilbrigð-
isyfirvöldum. „Bændum er þó
heimilt að slátra heima til eigin
nota og nýta mjólk úr eigin fjósi
til heimilisins. Þetta eru lögin frá
Alþingi. Þetta er löggjöfin sem
unnið er eftir í dag, alveg skýr.“
Síðan sagði hann: „Ég get tekið
undir það hér að Alþingi hefur
sett afar stranga matvælalöggjöf,
sennilega þá ströngustu í heim-
inum og að sumu leyti er það
ágætt. En að öðru leyti er það
líka hindrandi á framtak manna
og hindrar í dag ýmislegt í þeim
efnum sem við vildum sjá í sveit-
unum ekkert síður heldur en við
sjáum í Evrópu. Ég get því tekið
undir með háttvirtum þingmanni
að ég tel breytinga þörf í þessu
og að yfir allar þessa reglur þurfi
að fara.“
Bændur fái heimild til að selja
afurðir sínar beint frá búunum DÓMSMÁLARÁÐHERRA, Björn Bjarna-son, hefur lagt fram á Alþingi lagafrumarpþar sem m.a. eru lagðar til þær breytingar
að kjörskrár til afnota við kjör forseta Ís-
lands skuli miðaðar við íbúaskrá þjóðskrár
þremur vikum fyrir kjördag í stað fimm
vikna. Lagt er til að lögin, verði frumvarpið
samþykkt, öðlist þegar gildi.
Frumvarpið gengur út á að breyta lögum
um framboð og kjör forseta Íslands. Í at-
hugasemdum frumvarpsins kemur m.a. fram
að með því sé verið að lagfæra atriði í lögum
um forsetakjör í samræmi við ný heildarlög
um alþingiskosningar frá árinu 2000. Í fylgi-
skjali segir að verði frumvarpið óbreytt að
lögum gæti það leitt til sparnaðar því ekki
þurfi að ráðast í gerð kjörskrár ef aðeins
einn maður er í kjöri til forsetaembættisins.
Skv. lögum um forsetakjör ber að skila
framboðum til forsetakjörs eigi síðar en
fimm vikum fyrir kjördag.
Breytingar á
ákvæðum um
kjörskrár
RAFORKUFRUMVARP ríkisstjórn-
arflokkanna hefur verið lagt fram á Al-
þingi. Helstu efnisatriði frumvarpsins eru
m.a. þau að flutningskerfið nái til þeirra
háspennulína og tengivirkja sem nú eru á
66 kílóvatta (kV) spennu eða meiri. Eitt
jafnaðarverð verði fyrir afhendingu orku
hvarvetna í fluningskerfinu.
Við gildistöku laganna þarf að stofna
hlutafélag, Landsnet hf., sem verður í eigu
ríkisins til að byrja með. Fjallað er um
Landsnetið í sérstöku frumvarpi, sem
einnig hefur verið lagt fram á Alþingi.
Þingflokkur Framsóknarflokksins sam-
þykkti frumvarpið fyrir sitt leyti í byrjun
mars og þingflokkur Sjálfstæðisflokksins
samþykkti frumvarpið í þessari viku. Ein-
staka þingmenn Sjálfstæðisflokksins hafa
þó gert fyrirvara við frumvarpið.
Raforkufrum-
varpinu dreift
á Alþingi