Morgunblaðið - 28.03.2004, Qupperneq 51

ýmsa dóma þar sem fasteignasölur
innan Félags fasteignasala eða
starfsmenn þeirra hafa ekki staðið
rétt að málum. Þessir menn sem
þar starfa teljast fagmenn fram í
fingurgóma sem almenningur ætti
frekar að treysta heldur en okkur
hinum sem utan félagsins standa
og höfum aldrei komist í kast við
lögin. En hvers vegna tekur Félag
fasteignasala upp á því að brjóta
samkeppnislögin? Skyldi það vera
út af þeirri umræðu um stöðu
Samkeppnisstofnunnar að vegna
fjárskorts þá geti hún ekki sinnt
málum sem beint er til hennar? Er
Félag fasteignasala að brjóta lög
af því þeir telja að þeir muni kom-
ast upp með það? Eða er það
vegna þess að brátt muni hvort eð
er allar fasteignasölur verða skyld-
ugar til að vera í Félaginu og það
sé því allt í lagi að nota tímann
fram að því að ráðast á þá sem eru
utan félagsins og reyna að eyði-
leggja þá. Félag fasteignasala sýn-
ir með þessu framferði sínu að það
er ekki Félag sem er annt um
holla og heiðarlega samkeppni sem
er neytendum til hagsbóta. Þarna
er um algjört hagsmunafélag
þeirra fasteignasala að ræða sem
eru innan félagsins. Þarna virðist
ekki eiga að ríkja virk samkeppni
og læðist að manni sá grunur að
innan félagsins sé lögð rík áhersla
um að standa vörð um söluþókn-
ina. Við búum hins vegar við
frjálst markaðshagkerfi og það er
eðli þess að þegar mikil samkeppni
ríkir þá komi menn inn með hag-
kvæmari verð fyrir neytendur.
Slíkt er að gerast á öllum sviðum
viðskiptalífsins alla daga. Menn
verða bara að kunna að taka því
og hugsa hvað þeir geti gert hver
og einn til þess að auka sín við-
skipti en ekki fela sig bak við ein-
hver félagasamtök og breyta starf-
semi þess í verkalýðsfélag.
’En hvers vegna vegurfélagið svona að utan-
félagsmönnum? – Jú,
það er aðeins ein ástæða
fyrir því. Tvær fast-
eignasölur bjóða selj-
endum umtalsvert lægri
söluþóknun.‘
Höfundur er löggiltur fasteignasali
hjá Nethúsum fasteignasölu.
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 28. MARS 2004 51
Í RITSTJÓRNARGREIN Morg-
unblaðsins 24.2. 2004 er ýjað að því
vandræðamáli, að ekki skuli vera til
ótvírætt heiti yfir þau fjölmenntaset-
ur eða menntastofnanir, sem á latínu
heita (í eint. ) „uni-
versitas“ og tekið hef-
ur verið upp lítið
breytt í fjölda tungu-
mála, en þó ekki í ís-
lensku. Vandræðin
eru, ef rétt er skilið,
sennilega til þess að
rekja, að feður Há-
skóla Íslands höfðu
villst á hugtökunum
„universitet“ og „höj-
skole“ meðal Skandin-
ava og „hochschule“
meða þýskumælandi
þjóða. Þessari villu
virðast Færeyingar
hins vegar hafa sneitt
hjá, er þeir tóku upp
heitið „fróðskap-
arsetur“ á há-
skólanefnu sína. Kalla
má háskóla í skandin-
avískri eða þýskri
merkingu fagháskóla,
líkt og leiðarahöfundur
réttilega gerir, þar eð
þeir starfa á mun af-
markaðra og þrengra
sviði en universitet gera í þessum
löndum. Í samræmi við þetta eru
fagháskólar í þessum löndum venju-
lega kenndir við þá, sem þar mennt-
ast (dýralæknar, tannlæknar, lyfja-
fræðingar, verkfræðingar o.s.frv.)
eða við hlutaðeigandi greinar. Í heit-
um universiteta þessara landa er
hins vegar yfirleitt ekkert, sem bend-
ir til þess hverjir menntast þar, held-
ur eru universitetin að jafnaði kennd
við staði, borgir, landshluta eða lönd.
Þetta er rökrétt, þegar höfð er í huga
kjarnaþýðing enska heitisins „uni-
versity“, nefnilega: „a school of uni-
versal knowledge“. Hins vegar verð-
ur veruleg skerðing á þessu hugtaki
við það, að universitet hafa erlendis
eðlilega ekki nær alltaf á sínum veg-
um þá kennslu, rannsóknir eða þjón-
ustu, sem gerð eru skil í fagskólum
hlutaðeigandi landa.
Á undanförnum árum hafa svokall-
aðir háskólar sprottið upp hér á landi
litlu hægar en gorkúlur á mykjuskán.
Flestir þessara háskóla hafa yf-
irbragð fagháskóla og munu vænt-
anlega halda því. Full ástæða er þó til
þess að ætla, að Háskólinn á Ak-
ureyri muni reyna, m.a. vegna stað-
bundins metnaðar norðanmanna, að
feta þann stíg fram á veg, sem farinn
hefur verið frá upphafi í Háskóla Ís-
lands. Sameiginlegt
markmið allra þessara
háskóla hlýtur samt að
vera að efla ekki ein-
ungis kennslu, heldur
einnig rannsóknir og
þjónustu í þeim grein-
um, sem þeir sinna.
Þannig má sjá fram á þá
tíð, að meistarar og
doktorar verði til í fleiri
háskólum en Háskóla
Íslands. Því tel ég vand-
séð, að festa eigi heitið
rannsóknaháskóli við
Háskóla Íslands einan. Í
mínum huga hljóta allir
háskólar, fagháskólar
sem universitet, að vera
rannsóknaháskólar.
Öðruvísi eigi þeir skólar
að hafa annað forskeyti
en „há“ í nafni sínu.
Einn af deild-
arforsetum Háskóla Ís-
lands hefur nýlega viðr-
að þá hugmynd, að
deildir þess háskóla eigi
að fá mun meira sjálf-
ræði en nú er og gætu verið sem
næst sjálfstæðar einingar, hvort sem
það væri undir „regnhlíf“, sem héti
Háskóli Íslands, eða ekki. Ég tek
undir þessa hugmynd, sem í raun
gæti þýtt, að Háskóli Íslands gæti
breyst í 10–11 fagháskóla eða fleiri í
þeim greinum, sem þar er nú sinnt.
Ég sé í þessu ýmsa ótvíræða kosti,
sem hér er ekki tóm til að ræða, bæði
fræðilega og stjórnunarlega og ef til
vill ekki síst fjárhagslega. Ég tel
þannig, svo að dæmi sé tekið, að sér-
greindur læknaskóli myndi verða
bein lyftistöng fyrir læknisfræði í
landinu og skapa henni sterkari
stöðu svo sem í því sérstaka sam-
krulli, sem nefnist Landspítali – Há-
skólasjúkrahús. Ég er sannfærður
um, að fagháskólar munu, er fram
líða stundir, öðlast meira vægi í æðri
menntun og rannsóknum en nú er.
Háskólar – Rann-
sóknaháskólar
Þorkell Jóhannesson skrifar
um menntastofnanir
Þorkell Jóhannesson
’Á undanförn-um árum hafa
svokallaðir há-
skólar sprottið
upp hér á landi
litlu hægar en
gorkúlur á
mykjuskán.‘
Höfundur er dr. med.,
prófessor úr embætti.