Morgunblaðið - 21.11.2004, Blaðsíða 6

6 SUNNUDAGUR 21. NÓVEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Loksins, loksins!
Sannleikurinn um Ísland
Einskis er svifist til að
koma efninu á framfæri og
engum hlíft.
/
ba
gg
al
ut
ur
.is
Viðeyjardóninn
afhjúpaður!
Allt um lesbíuna í Sandey!
Hvað gerist í F
élagi eldri bor
gara?
Ísland eins og það er í raun og veru!
Hvaðan kom Brúðubíllinn?
* ósýnilega mannsins
Alfræði
Baggalúts
Brot úr
lærlegg* fylgir
hverri seldri
bók!
Hvílíkur Hverarefur!
MÝVATN ehf. fékk nýsköpunar-
verðlaun Samtaka ferðaþjónust-
unnar vegna nýsköpunar utan há-
annatímans fyrir meðal annars
jólasveininn í Dimmuborgum,
kúluskít, snjóhús og íshesta-
keppni.
Verðlaunin eru nú veitt í fyrsta
skipti, en auk þeirra fékk Aldan á
Seyðisfirði sérstaka viðurkenn-
ingu fyrir að gefa gömlum húsum
nýtt líf.
Meðal nýjunga sem efnt hefur
verið til í ferðaþjónustu á Mý-
vatni má nefna snjóhús, en í vetur
verður 200 fermetra snjóhús opn-
að úr íslenskum snjó og með stál-
burðarvirki.
Fyrsta kúluskítshátíð var hald-
in á Mývatni 2003, en kúluskítur
er hringlaga þörungur, sem vex
einvörðungu í tveimur vötnum í
heiminum, Mývatni og Alkan-
vatni í Japan þar sem kúlu-
skítshátíðir hafa verið haldnar í
rúmlega hálfa öld og er hátíðin
þar ein þekktasta hátíð Japana í
dag.
Þá má einnig nefna jólasveininn
í Dimmuborgum sem kemur í des-
ember og hestaískeppni sem hald-
in verður á útmánuðum í vetur,
auk alls kyns keppna, þrauta og
veiði út á ísilögðu Mývatni.
Þá fékk Aldan á Seyðisfirði sér-
staka viðurkenningu fyrir nýjung
í menningartengdri ferðaþjónustu
en þar hafa gömul hús frá því um
aldamótin fengið nýtt líf sem hót-
el.
Mývatn ehf. fékk nýsköpunarverðlaunin
Jólasveinn og kúlu-
skítur meðal nýjunga
Morgunblaðið/Árni Torfason
Jón Karl Helgason, formaður Samtaka ferðaþjónustunnar, afhenti Yngva
Ragnari Kristjánssyni frá Mývatni ehf. viðurkenninguna.
FYRRVERANDI yf-
irmaður varnarliðsins
á Keflavíkurflugvelli
gegnir embætti að-
stoðarvarnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna.
Sem slíkur fer hann
með málefni alls vara-
liðs Bandaríkjahers
sem í eru um þrettán
hundruð þúsund
manna.
Thomas F. Hall tók
við stöðu yfirmanns
varnarliðsins í Kefla-
vík í maímánuði árið
1989 og gegndi henni
þar til í ágústmánuði
1992. Var hann rúmu ári lengur
hér við störf en vaninn er. Hann
hlaut tignarhækkun í tveggja
stjörnu flotaforingja á meðan hann
starfaði á Íslandi.
Hann starfaði í flugsveitum sem
sendar voru til sex
mánaða dvalar á
Keflavíkurflugvelli til
að sinna kafbátaleit
og var framkvæmda-
stjóri (Chief of staff)
flugdeildar flotans
þar frá 1982 til 1985.
Thomas F. Hall hóf
störf í höfuðstöðvum
varnarmálaráðuneytis
Bandaríkjanna, sem
jafnan eru nefndar
„Pentagon“, eftir að
hann lauk störfum
hér á landi. Hann var
um skeið yfirmaður
varaliðs flotans en í
októbermánuði 2002 sór hann
embættiseið aðstoðarvarnarmála-
ráðherra Bandaríkjanna á sviði
málefna varaliðssveita. Sem ráð-
herra er hann ábyrgur fyrir allri
yfirstjórn sem lýtur að vara-
liðssveitum herafla Bandaríkjanna.
Þurfti öldungadeild Bandaríkja-
þings að samþykkja þá tilnefningu
og hefur hann frá þeim tíma verið
í hópi nánustu undirmanna Don-
alds Rumsfelds varnarmálaráð-
herra.
Thomas F. Hall fæddist í bæn-
um Barnsdall í Oklahoma-ríki. Í
fyrra var gata ein nefnd eftir hon-
um til að heiðra þennan þekktasta
son bæjarins.
Forseti Íslands sæmdi Hall stór-
riddarakrossi með stjörnu hinnar
íslensku fálkaorðu sumarið 1992.
Frá Keflavík í Pentagon
Fyrrverandi yfirmaður varnarliðsins ráðherra hjá Rumsfeld
Thomas F. Hall
AUKIÐ sjálfstæði háskóla, jöfnun
á samkeppnisstöðu þeirra og af-
staðan til skólagjalda var efst á
baugi á málþingi um háskólastigið
sem Bandalag íslenskra sérskóla-
nema stóð fyrir í Kennaraháskól-
anum á miðvikudag.
Framsögumenn á málþinginu
voru fjórir háskólarektorar, þeir
Runólfur Ágústsson, rektor Við-
skiptaháskólans á Bifröst, Þor-
steinn Gunnarsson, rektor Háskól-
ans á Akureyri, Guðfinna S.
Bjarnadóttir, rektor Háskólans í
Reykjavík, og Ólafur Proppé, rekt-
or Kennaraháskóla Íslands, en auk
þess var á málþinginu flutt ávarp
Þorgerðar Katrínar Gunnarsdóttur
menntamálaráðherra.
Í ávarpi hennar kom fram að
skoða yrði í fullri alvöru að heimila
ríkisháskólum að innheimta skóla-
gjöld að minnsta kosti í framhalds-
námi sem sé sívaxandi þáttur í
starfsemi þeirra en þeir munu
væntanlega ekki að sinni fá heim-
ild til að taka gjöld af nemendum í
grunnnámi þó að innan þeirra sé
vaxandi krafa um að heimila slíkt.
Þá sé óhjákvæmilegt að auka rann-
sóknafjárveitingar til sjálfstæðu
háskólanna en ljóst að þær verði
ekki sambærilegar við þær fjár-
veitingar sem Háskóli Íslands og
Kennaraháskóli Íslands fá til rann-
sókna.
Menntamálaráðherra sagði jafn-
framt að það væri ljóst að um fyr-
irsjáanlega framtíð mundi lands-
lagið á háskólastigi ekki taka
grundvallarbreytingum. Það yrði
ekki fullkomin jafnstaða á milli há-
skólanna þótt það bil sem nú væri í
nálguninni gagnvart annars vegar
opinberum háskólum og hins vegar
sjálfstæðum skólum yrði minnkað.
„Enda má spyrja hvort nálgunin
eigi að vera nákvæmlega sú sama,
eðli málsins samkvæmt er um
skóla með ólík rekstrarform að
ræða og því ekki óeðlilegt að að-
stæður þeirra séu að einhverju
leyti ólíkar. Auðvitað verður að
tryggja stöðu sjálfstæðra háskóla í
kerfinu enda byggir það form sem
hér hefur verið byggt upp ekki á
hreinum einkarekstri heldur á
kerfi þar sem hið opinbera fjár-
magnar þjónustuna þó svo að hún
sé veitt af einkaaðilum.
Við megum hins vegar ekki held-
ur þrengja svo að ríkisháskólunum
að þeir geti sig hvergi hreyft í
samkeppni við sjálfstæða skóla.
Þeir verða að geta keppt um hæf-
asta starfsfólkið og bestu nemend-
urna á heiðarlegum grundvelli.
Rétt eins og það er eðlileg krafa
hjá sjálfstæðu skólunum að þeir fái
aðgang að fjármagni til rannsókna
verður að bregðast við þeirri kröfu
ríkisháskólanna að starfsumhverfi
þeirra hamli ekki samkeppni,“
sagði meðal annars í ávarpi
menntamálaráðherra.
Jafna á samkeppnisstöðu
Í máli rektoranna kom almennt
fram að jafna eigi samkeppnis-
stöðu skólanna og auka sjálfstæði
ríkisskólanna. Rannsóknafé eigi að
koma til einkaskólanna og rýmka
eigi reglur um skólagjöld í rík-
isskólunum og skapa möguleika á
að þeir geti nýtt sér sjálfsaflafé.
Þróunin sé sú að tekin verði upp
skólagjöld í einhverjum mæli á há-
skólastigi. Samhliða þessu þurfi að
breyta reglum Lánasjóðs íslenskra
námsmanna og tryggja á þann veg
jafnrétti til náms. Þá kom einnig
fram að efla og samræma þurfi
gæðaeftirlit í skólum til að tryggja
gæði námsins.
Skólagjöld skammtímalausn
Í umræðum eftir framsögunnar
kom fram það sjónarmið að skóla-
gjöld myndu koma niður á jafnrétti
til náms. Þar væri að auki um
skammtímalausn að ræða þar sem
reynslan hefði sýnt að framlag rík-
isins til skólanna drægist saman
þegar frá liði sem næmi skóla-
gjöldunum.
Þá komu einnig fram efasemdir
varðandi það að nemendur í sum-
um fögum greiddu hærri skóla-
gjöld en aðrir eftir arðsemi náms-
ins, en það hafði meðal annars
verið rætt í framsögnunum. Var á
það bent að erfitt væri að ákvarða
það fram í tímann hver arðsemi til-
tekins náms væri og meðal annars
vísað til þess að margfalt fleiri lög-
fræðingar myndu útskrifast 2006
og 2007 en áður hefði verið vegna
aukinna námstækifæra. Einnig var
varpað fram spurningu um það
hvaða áhrif skólagjöld hefðu á
kjarabaráttu einstakra stétta og
var vísað til kjaradeilu grunnskóla-
kennara í því sambandi.
Ávarp menntamálaráðherra á málþingi um háskólastigið
Ekki fyrirsjáanlegar
grundvallarbreytingar
ÍSLENDINGAR vilja gjarnan
halda þeirri ímynd á lofti að
áhersla sé lögð á náttúruna hér á
landi, en svo er alls ekki, að mati
blaðamanns Le Monde sem hefur
ferðast hingað til lands og reifaði
hugmyndir sínar af landi og þjóð í
útvapsviðtali í franska ríkisútvarp-
inu fyrir skemmstu.
„Það er rétt að Íslendingar búa í
mjög sérstöku landslagi, þetta er
vindbarin eyja og veðurfarið frem-
ur óblítt. Landið býr yfir miklum
auðæfum í jarðhita. Nærvera nátt-
úrunnar er mjög mikil og það kem-
ur fram í bókmenntum, allt frá
fornritunum til verka Laxness.
En það er mín skoðun að Íslend-
ingar njóti almennt ekki náttúru
sinnar. Íslendingar eru fyrst og
fremst Vesturlandabúar. Meirihluti
þeirra er ekki í sterkum tengslum
við náttúruna. Tengsl þeirra við
náttúruna komu mér aldrei neitt
sérstaklega á óvart,“ sagði Philippe
Bovet, franskur blaðamaður, í um-
ræddu útvarpsviðtali.
Ræddi virkjanaframkvæmdir
á Austurlandi
Bovet ræddi um virkjana- og
stóriðjuframkvæmdir á Austur-
landi og sagði að í raun efuðust fáir
Íslendingar um stífluframkvæmdir
tengdar áliðnaðinum.
„Þú lýsir landi sem er mjög vest-
rænt, ég hafði notað orðið skandin-
avískt. Þetta er mjög ólíkt þeirri
Skandinavíu sem maður ímyndar
sér, Skandinavíu sem er mjög lýð-
ræðisleg og þar sem umræður eru
hluti af daglegu pólitísku lífi. Ég
velti fyrir mér hvort það séu yfir
höfuð einhverjar umræður um
þessar spurningar,“ spurði þátta-
stjórnandinn franska blaðamann-
inn.
„Ég geri ráð fyrir að umræð-
urnar séu ekki ýkja mikilvægar,“
svaraði blaðamaður Le Monde.
„Það er ólíkt hinum Norðurlönd-
unum. Og eins og í öllum litlum
löndum fyrirfinnst fólk sem á auð-
velt með að kippa í spotta. […] Á
Íslandi er sagt að maður sé skyld-
ur helmingi þjóðarinnar og eigi
hinn helminginn að vini. Allir
þekkjast og ef þú gagnrýnir aðeins
kerfið er mjög auðvelt að sýna þér
hvar Davíð keypti ölið,“ sagði
Bovet.
[…] Og allt þetta sýnir að Ís-
lendingar, sem ávallt leggja
áherslu á að kynna og sýna náttúr-
una, eru svo bara tilbúnir til að
selja hana á gjafverði,“ sagði hann.
Blaðamaður Le Monde í viðtali við franska ríkisútvarpið
Íslendingar ekki í
tengslum við náttúruna