Morgunblaðið - 21.11.2004, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21. NÓVEMBER 2004 33
in til að gera verulega leiðréttingu á kjörum ein-
stakra starfsstétta. Það hefur gerzt á undan-
förnum árum bæði gagnvart öðrum hópum
kennara en jafnframt og ekki síður gagnvart
ákveðnum starfshópum í heilbrigðiskerfinu. Það
hefur tekizt án þess, að efnahagskerfi landsins
hafi verið keyrt um koll og engin sérstök rök fyr-
ir því, að það sé ekki hægt nú að haga málum á
sama veg.
Að vísu er það rétt, að einstaka verkalýðsfor-
ingjar hafa talað á þann veg að aðrar stéttir
hljóti að líta á samninga kennara sem fordæmi,
sem þeir hljóti að fylgja. Og athygli vekur, að t.d.
forseti ASÍ hefur ekkert gefið upp um sína af-
stöðu. Það kann að vera skiljanlegt. Grétar Þor-
steinsson vill sjálfsagt kanna jarðveginn hjá sín-
um umbjóðendum áður en hann og aðrir
forystumenn Alþýðusambands Íslands taka af-
stöðu. En ábyrgð þeirra er mikil. Þetta getur
verið spurning um, hvernig þeir leggja málið
fyrir sitt fólk.
Auðvitað er hægt að leggja málið þannig fyrir
aðra hópa opinberra starfsmanna og almenna
launþega að úr því kennarar hafi fengið svona
miklar kjarabætur eigi allir aðrar kröfu til hins
sama.
En foringjar verkalýðssamtakanna geta líka
sagt við sitt fólk: við eigum öll sameiginlegra
hagsmuna að gæta í því að byggja hér upp úr-
valsskólakerfi. Við skulum horfast í augu við að
það verður ekki gert nema með því að borga
kennurum, allt frá leikskólastigi, viðunandi laun.
Við skulum hafa í huga, að fáir geta átt jafnmik-
inn þátt í því að bjarga börnunum okkar og ung-
lingunum frá þeim ógnum sem að þeim steðja og
einmitt kennararnir. Þess vegna skulum við við-
urkenna rétt þeirra til kjarabóta umfram aðra.
Ef þannig er talað við fólkið í landinu þarf ekki
að efast um hver niðurstaðan verður. En auðvit-
að er hægt að ganga á allt annan veg til verks og
vinna skipulega að því að æsa fólk upp. En
hverjir hafa hagsmuni af því? Því verður ekki
trúað að stjórnarandstaðan á Alþingi geri það?
Því verður ekki trúað að minnihlutinn í borg-
arstjórn Reykjavíkur geri það.
Þjóðareining
um úrvalsskóla
Hér þarf að skapa
þjóðareiningu um að
byggja upp úrvals-
skóla. Hér þarf að
skapa það andrúm og viðhorf, að kennarastarf sé
eftirsóknarvert starf. Að starf kennarans sé
borgað með viðunandi hætti og að kennarastétt-
in njóti þeirrar virðingar í samfélaginu, sem
henni ber. Það var athyglisvert að fylgjast með
því í þessari kjaradeilu hvað kennarar töluðu oft
og mikið um það, að starf þeirra væri talið einsk-
is vert og að talað væri niður til þeirra. Þessari
tilfinningu þeirra og upplifun þarf að breyta.
Það á ekki að vera erfitt verkefni að skapa
slíka þjóðareiningu um skólana og skólastarfið.
Stjórnmálamenn, bæði á Alþingi og sveitar-
stjórnum þurfa að taka þátt í því. Eru þeir
stjórnmálamenn til, sem mæla gegn þeim rök-
um, sem hér hafa verið sett fram um að eðlilegt
og nauðsynlegt sé, að kennarar fái leiðréttingu
umfram aðra? Ef þeir eru til væri fróðlegt að fá
fram rök þeirra fyrir hinu gagnstæða.
Fjölmiðlar þurfa að taka þátt í því. Eru þeir
fjölmiðlar til, sem hafa eitthvað við þá röksemda-
færslu að athuga, sem hér hefur verið sett fram
gegn sjónarmiðum Einars Odds í þingræðu hans
á dögunum?
Foreldrar þurfa að taka þátt í því að skapa
slíka þjóðareiningu. Eru þeir foreldrar til, sem
geta ekki tekið undir þau sjónarmið varðandi
mikilvægi kennarastarfsins, sem hér hafa verið
sett fram?
Það er sama, hvernig á þetta mál er litið. Það
hafa allir þegnar þessa þjóðfélags með einum
eða öðrum hætti hagsmuni af því, að hér skapist
eining um góða skóla og þá virðingu fyrir kenn-
arastarfinu, sem er forsenda fyrir góðum skól-
um.
Einar Oddur
hefur reynsluna
Þeir Einar Oddur
Kristjánsson og Ás-
mundur Stefánsson
hafa meiri reynslu af
því en aðrir núlifandi menn að breyta hugar-
ástandi heillar þjóðar. Þegar þeir hófu síðla árs
1989 að hvetja til þess, að óðaverðbólgan yrði
brotin á bak aftur voru þeir ekki margir, sem
höfðu trú á því, að þeir ásamt félaga sínum Guð-
mundi J. mundu hafa erindi sem erfiði. En þeim
tókst það. Þjóðarsáttin 1990 var þeirra verk.
Auðvitað nutu þeir stuðnings ýmissa aðila, bæði
þáverandi ríkisstjórnar og annarra en þetta var
þeirra verk og nöfn þeirra munu lifa í sögunni
fyrir það.
Nú þarf að skapa þjóðarhreyfingu um úrvals-
skóla. Nú þarf þjóðin að stilla saman strengi sína
og beina kröftum sínum í einn og sama farveg.
Nú þurfa landsmenn að taka höndum saman um
að byggja hér upp skólakerfi, sem verður öðrum
framar og öðrum til fyrirmyndar. Það eru marg-
ir kostir, sem fylgja fámenni. Einn er sá, að þjóð-
in getur tekið að sér svona verkefni og einbeitt
sér að því. Reynsla Einar Odds af því að skapa
þjóðarhreyfingu um það að brjóta á bak aftur
óðaverðbólgu, sem hafði geisað í tvo áratugi get-
ur komið að góðum notum við að skapa þjóð-
arhreyfingu og þjóðareiningu um að byggja upp
úrvalsskóla. Við höfum yfir að ráða menntuðu
fólki. Vel upplýstu fólki. Við höfum allt sem til
þarf.
Um þetta meginmarkmið þarf ekki að vera
pólitískur ágreiningur. Að vísu getur hann orðið
varðandi uppbyggingu einkaskóla en þó er ým-
islegt, sem bendir til að úr þeim ágreiningi sé að
draga. Það geta verið skiptar skoðanir um þær
hugmyndir Morgunblaðsins t.d. að það eigi að
taka upp sérstakt skólaútsvar. Og vafalaust eru
skiptar skoðanir meðal kennara um þau sjón-
armið, sem Morgunblaðið hefur sett fram að
undanförnu að draga eigi úr miðstýringu í kjara-
samningum kennara en þess í stað eigi kennarar
að semja við sitt sveitarfélag þannig að það
skapist samkeppni á milli sveitarfélaga um beztu
kennarana. Sjónarmið blaðsins um fjölgun
einkaskóla og vaxandi samkeppni í skólakerfinu
eru sjálfsagt umdeild. Um atriði af þessu tagi
getur verið pólitískur ágreiningur en hann getur
tæpast verið um það meginmarkmið, sem við
hljótum að stefna að, að skapa þjóðareiningu um
úrvalsskóla.
Við Íslendingar höfum lengi deilt um utanrík-
ismál. Við deildum hart um verðbólguna. Og um
umhverfismál og virkjanir. En það er tími til
kominn að tveir stórir málaflokkar komist efst á
blað í þjóðfélagsumræðum. Annars vegar skóla-
málin. Hins vegar heilbrigðiskerfið. Athygli
þjóðarinnar þarf að beinast í vaxandi mæli að
þessum tveimur stóru málaflokkum. Þungamiðja
umræðna þarf að beinast að þessum málaflokk-
um.
Einar Oddur Kristjánsson er einn af fáum eld-
hugum á Alþingi, sem tala af sterkri sannfær-
ingu og tilfinningu um grundvallarmál.
Stuðningur hans við nýja skólastefnu er mik-
ilvægur.
Kjaradeila grunnskólakennara nú hefur að
mörgu leyti orðið til þess að ýta undir nýjar hug-
myndir fólks um skólana. Þótt hún hafi verið
hörð og erfið hefur hún skilað því, sem til lang-
frama getur orðið mikilvægt bæði fyrir kennara,
börnin og foreldrana. Umræður um skólana hafa
fengið nokkurn byr í þessari deilu. Það þarf að
nýta þann byr í þágu góðra verka í skólamálum.
Morgunblaðið/Golli
En slíkir kennarar
hafa verið og eru í
mörgum skólum.
Þeir eru gulls ígildi
fyrir æsku þessa
lands. Þeim verður
aldrei fullþakkað.
Og þeim verður
aldrei fullþakkað
með peningum. Það
er einfaldlega ekki
hægt. En þeir upp-
skera kannski ávöxt
erfiðis síns ef og
þegar þeir átta sig á
því, að gamlir nem-
endur, eins og Stein-
unn Valdís í þessu
tilviki, hugsa til
þeirra með nánast
óendanlegu þakk-
læti.
Laugardagur 20. nóvember