Morgunblaðið - 21.11.2004, Blaðsíða 53

Hugmyndin að baki því aðendursegja Íslendingasög-urnar fyrir börn er orðin
nokkurra ára gömul,“ segir Bryn-
hildur Þórarinsdóttir rithöfundur
en á dögunum kom út barnabókin
Egla eftir hana og Margréti Lax-
ness teiknara. Áður hafa þær end-
ursagt Njálu en ensk þýðing hennar
kom út fyrr í haust. Þær láta engan
bilbug á sér finna enda við brögð
ungra lesenda við bókunum geysi-
góð.
„Ég á bróður sem var mjög
upp tekinn af sögunum um
Artúr konung þegar hann var
á leikskólaaldri. Ég var þá í ís-
lensku í Háskólanum og fór að
velta því fyrir mér hvort við gæt-
um ekki komið okkar eigin arfi í
sömu stöðu og Bretasögurnar all-
ar.“
Þegar Brynhildur er innt nánar
eftir þessum
samanburði
bendir hún á að
á hverju ári
komi út nýjar
bækur í hinum
enskumælandi heimi sem byggist á
sögunum um Artúr konung og
kappa hans.
„Við höfum alltaf meðhöndlað
okkar sagnaarf sem hálfheilagan
og ósnertanlegan. Mig langaði að
taka hetjurnar úr Íslendingasög-
unum og koma þeim inn í hug-
arheim barnanna. Þau gætu þá upp-
lifað þær sem fyndnar og
hættulegar, góðar og vondar og
orðið handgengin sögunum á
óþvingaðan hátt.“
En var það hugmyndin frá upp-
hafi að endursögnin yrði mynd-
skreytt með þessum hætti?
„Nei, sú hugmynd kviknaði ekki
fyrr en ég fór í samstarf við Mál og
menningu. Þá kom í ljós að þau
höfðu hugsað sér að gefa út mynda-
sögur með fornum sögum og Mar-
grét Laxness hafði verið velta þessu
fyrir sér og kom með sína sýn á
þetta.“
  
Hvort kemur á undan, textinneða myndirnar?
„Ég ligg lengi yfir sögunum áður
en þær eru myndskreyttar, enda
þarf að huga að mörgu við svona
endursögn. Persónur verða að vera
skýrar, atburðarásin samfelld og
spennandi, og andblær sögunnar
þarf að haldast. Málfarið skiptir
líka miklu máli, sögurnar verða að
vera auðskiljanlegar en samt verða
forn orðatiltæki og tilsvör að halda
sér. Síðan setur Margrét bókina
upp og velur sér myndefni. Hennar
vinna er ekki síður mikilvæg. Hún
gætir þess að myndirnar séu sjálf-
stæð frásögn í samspili við textann
og galdrar fram ljóslifandi persón-
ur.“
Íslendingasögurnar eru nú ekki
alltaf hreinn barnaleikur. Menn eru
höggnir í herðar niður og hausar
fjúka.
„Já, við förum gætilega í sakirnar
og höfum að leiðarljósi að mynd-
irnar séu fjölskylduvænar og lítil
börn geti verið að skoða bækurnar.
Þarna er ekki að finna myndir af af-
höggnum útlimum ef einhver óttast
það.“
Og viðtökurnar hafa verið góðar?
„Þær hafa verið vonum framar.
Ég hef verið að kynna þetta víða í
skólum fyrir krakka 10–12 ára og
jafnvel yngri. Börnin eru alltaf
mjög spennt og sjá ýmsar hliðar á
sögunni sem maður hefur kannski
ekki séð sjálfur. Þeim finnst t.d. frá-
sögnin af Njálsbrennu mjög áhrifa-
rík og gera sér grein fyrir að Njáll
og Bergþóra eru afi og amma og
þannig verður harmleikurinn í sög-
unni þeim strax mjög ljós.“
Og hvaða saga er næst í röðinni?
„Alveg örugglega Laxdæla. Ég
held að það eigi mjög vel við á eftir
Egilssögu. Þessar þrjár sögur,
Njála, Egla og Laxdæla, eru
svo skemmtilega ólíkar.“
Brynhildur hefur aldeilis
ekki látið þar við sitja að
semja texta við fornsögur
heldur hefur hún á síðustu
tveimur árum sent frá sér
barnabækurnar Lúsastríðið og
Leyndardómur ljónsins sem hún
hlaut Íslensku barnabókaverð-
launin 2004 fyrir núna á haustdög-
um. Þar er sögusvið og persónur úr
íslenskum nútíma, knáir og
skemmtilegir krakkar sem láta sér
fátt óviðkomandi. Hvernig viltu
lýsa þessum bókum?
„Þetta eru skemmti- og spennu-
bækur. Lúsastríðið er hreinræktuð
ærslasaga og er fyrst og síðast ætl-
að að vera fyndin. Miðað við við-
brögð barnanna tókst það bara
ágætlega. Leyndardómur ljónsins
er skrifuð í anda spennusagnanna
og ætlað að vekja annars konar við
brögð lesandans, kalla fram svolít-
inn hroll en er um leið kímin.“
Brynhildur samþykkir að báðar
sögurnar séu skrifaðar í raunsæis-
stíl að nokkru leyti.
„Í þeim skilningi að það sem ger-
ist gæti gerst. Ég er samt fyrst og
fremst að skrifa bækur eins og ég
hefði viljað lesa sjálf sem barn. Ég
er alin upp á 8. áratug síðustu aldar
þegar megnið af barnabókum var
þunglyndislegar raunsæissögur af
börnum einstæðra foreldra. Þetta
eru ekki svoleiðis bækur. Þær eiga
fyllilega rétt á sér en ég vil ekki
skrifa þannig.“
  
En voru ekki krakkar eins og þúað lesa erlendar skemmti- og
spennu bækur af ýmsum toga?
„Jú, jú, og vissulega voru íslensk-
ir höfundar að skrifa þannig bækur.
Ármann Kr. Einarsson var ein-
mitt fremstur þar á meðal og þess
vegna þótti mér sérstaklega
ánægjulegt að Leyndardómur ljóns-
ins skyldi verða fyrir valinu af þeim
30 handritum sem send voru inn í
samkeppnina í ár, því Ármann Kr.
stofnaði til Barnabókaverð-
launanna og er ókrýndur konungur
þessarar greinar barnabóka á Ís-
landi.“
Þú tekur þig ekki sérstaklega há-
tíðlega við skriftirnar er það nokk-
uð? Stíllinn er léttur og glaðlegur.
„Já, það er alveg rétt að ég skrifa
mér til ánægju og leyfi frásagn-
argleðinni að njóta sín. En ég skrifa
samt af fullri alvöru. Markmiðið er
að skemmta börnunum en um leið
er ég fyllilega meðvituð um ábyrgð
mína sem höfundur á efni fyrir
börn. Það er kannski enginn sér-
stakur boðskapur í bókunum mín-
um annar en sá að áræðni, fram-
takssemi og húmor skipta sköpum.
Ævintýrin geta leynst hvar sem er.“
Skemmtun
og spenna
fyrir krakka
’Leyndardómur ljóns-ins er skrifuð í anda
spennusagna og er
ætlað að kalla fram
svolítinn hroll en er
um leið kímin.‘
AF LISTUM
Hávar
Sigurjónsson
havar@mbl.is
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Tvær spennandi bækur
á þessu hausti, Leynd-
ardómur ljónsins og
myndasagan Egla.
„Ég er fyrst og fremst að skrifa bækur eins og ég hefði viljað lesa sjálf á
barnsaldri,“ segir Brynhildur Þórarinsdóttir.
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21. NÓVEMBER 2004 53
MENNING
Hlíðasmára 11, Kópavogi
sími 517 6460
www.belladonna.is
Réttu stærðirnar
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
L†
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
U
RV
2
64
66
1
1/
20
04
www.urvalutsyn.is
Stuttar ferðir í nóvember og desember.
6 nætur, 24. og 30. nóv., 11 nætur 6. des.
Enska ströndin
– Montemar
Verð frá:
42.900 kr.*
M.v. tvo í íbúð í 6 nætur
Maspalomas
– Cay Beach Princess
Verð frá:
39.900 kr.*
M.v. tvo í íbúð í 6 nætur
*Innifalið: Flug, gisting, íslensk fararstjórn
og flugvallarskattar.
Verð m.v. að bókað sé á netinu.
Ef bókað er símleiðis eða á skrifstofu
bætist við 2.000 kr. bókunar- og
þjónustugjald á mann.
Skelltu þérí sólina!
Aðrar brottfarir í boði Verð frá:
24. nóv. – 12 nætur 46.900 kr.*
30. nóv. – 17 nætur 49.900 kr.*
– 19 nætur 52.900 kr.*
6. des. – 11 og 13 nætur 47.900 kr.*
Fáðu ferðatilhögun, nánari upp-
lýsingar um gististaðina og reiknaðu
út ferðakostnaðinn á netinu!