Morgunblaðið - 23.03.2005, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. MARS 2005 25
DAGLEGT LÍF
DAGLEGAR hláturrokur geta ver-
ið heilsusamlegar fyrir hjartað.
Þær styrkja blóðflæði líkamans,
líkt og aðrar líkamsæfingar. Þung-
lyndi og deyfð getur á hinn bóginn
leitt til aukinnar áhættu á hjarta-
truflunum og dauðsföllum af völd-
um hjartaáfalla, að því er banda-
rískir vísindamenn hafa nú
staðfest. Sálfræðilegir þættir geta
þar með haft afgerandi áhrif á lík-
amlega heilsu manna.
„Við mælum ekki með því að fólk
taki upp hlátur í stað líkamsæfinga,
en við mælum með því að fólk hlægi
mjög reglulega. Hálftíma líkams-
þjálfun þrisvar í viku og fimmtán
mínútna daglegur hlátur er líklega
góð blanda fyrir æðakerfið,“ segir
dr. Michael Miller við læknadeild
Maryland-háskóla í Baltimore.
Miller og samstarfsmenn hans
við skólann sýndu tuttugu heil-
brigðum sjálfboðaliðum tvær kvik-
myndir, eina gamanmynd og aðra
spennuvaldandi, og prófuðu á með-
an starfsemi æðakerfisins. Spjótum
var einkum beint að æðaveggjum. Í
ljós kom að blóðflæði í æðum sjálf-
boðaliðanna minnkaði til muna eft-
ir streituvaldandi atriði í bíómynd-
unum á meðan blóðið flæddi mun
frjálsar í æðum þeirra, sem gátu
hlegið að fyndnum uppákomum í
gamanmyndunum.
Að meðaltali jókst blóðstreymið
um 22% þegar hlegið var og minnk-
aði um 35% við spennu. Þetta sýnir
að hláturinn getur dregið úr hjarta-
og æðasjúkdómum ef hann er
stundaður nokkuð reglulega og
getur þar með lengt lífið.
Reuters
Hláturinn góður
fyrir hjartað
 HEILSA
RÖNG notkun á umbúðum utan um
matvæli getur leitt til þess að heilsu-
spillandi efni berist í matvælin, efni
sem eru bæði ósýnileg og bragðlaus.
Á það sérstaklega við um plast-
umbúðir, sem innihalda mýking-
arefni og álpappír. „Plastfilma og ál
eru algengar umbúðir utanum mat-
væli og viljum við brýna fyrir fólki
að skoða vel leiðbeiningarnar, sem
fylgja umbúðunum,“ segir Sesselja
María Sveinsdóttir sérfræðingur hjá
Umhverfisstofnun. Til dæmis má
heitur matur ekki komast í snert-
ingu við plastfilmu sem í er mýking-
arefni og á það meðal annars við um
mat sem hitaður er í örbylgjuofni.
Feitur matur í álpappír
Sama á við um feitan mat eins og
ost eða smjör, sem ekki á að pakka
inn í þunna plastfilmu heldur í ál-
pappír eða í plastpoka sem ætlaðir
eru undir matvæli. Ál getur einnig
verið varhugavert utan um súr mat-
væli, sítrónur eða appelsínur svo
dæmi sé tekið og eins á ekki að
sjóða ávaxtagraut eða sultur í ál-
potti.
Í upplýsingabæklingi, sem gefinn
er út af Umhverfisstofnun um um-
búðir matvæla, er bent á mikilvægi
þess að nota umbúðirnar á réttan
hátt og í samræmi við merkingar, en
merkingarnar eru á ábyrgð fram-
leiðanda vörunnar.
„Við erum að taka upp sérstakt
merki á umbúðir sem ætlaðar eru
fyrir matvæli,“ segir Sesselja. „Um-
búðir fyrir matvæli skulu vera auð-
kennd með glas- og gaffalmerki eða
með upplýsingum um til hvers þær
eru ætlaðar. Annaðhvort með texta,
„fyrir matvæli“, eða með teikningu
af glasi og gafli.“
Ríkulega myndskreytt leirílát
sem geta gefið frá sér blý og/eða
kadíum á ekki að nota undir mat-
væli. Sesselja nefnir dæmi af
sænskri fjölskyldu sem fékk alvar-
lega matarblýeitrun eftir að hafa
borðað mat úr skreyttu leiríláti, sem
keypt var í sumarfríinu á Spáni.
Ílátið var reyndar ætlað sem skraut
en ekki undir mat.
Áprentaðir innkaupapokar
Áprentaða innkaupapoka á ekki
að nota undir matvæli og það sama á
við um ruslapoka. „Nestispoka,
frystipoka og plastpoka sem ætlaðir
eru fyrir matvæli er auðvitað óhætt
að nota,“ segir Sesselja.
Eða eins og segir í bæklingnum:
Frystipokar eru fyrir frystivörur,
álpappír hentar fyrir t.d. ost, kjöt og
smjör. Plastfilma hentar fyrir
ávexti, grænmeti og brauð. Plastílát
má aðeins nota í örbylgjuofn ef leið-
beiningar með þeim sýna að plastið
þoli örbylgjuhita. Í örbylgjuofn á að-
eins að nota plastfilmu sem ætluð er
til þess og glerílát má nota fyrir öll
matvæli en athuga þarf vel hvaða
hitastig glerið þolir.
Lítil könnun í nokkrum versl-
unum leiddi í ljós að allur gangur er
á merkingum á umbúðunum fyrir
matvæli og voru nokkrar án leið-
beininga um notkun.
 NEYTENDUR
Rangar umbúðir geta
verið heilsuspillandi
Matarfilma með mýkingarefni má
ekki komast í snertingu við fiturík-
an og/eða heit matvæli.
Morgunblaðið/Jim Smart
Álpappír hentar vel utan um fiturík
matvæli svo sem ost eða smjör.
Frekari upplýsingar er að finna í
bæklingi, sem liggur frammi hjá
Umhverfisstofnun og á www.ust.is