Morgunblaðið - 24.11.2005, Síða 8

8 FIMMTUDAGUR 24. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Fetaostur, fyrstaframleiðsluvaraeinkarekna mjólk-
urfyrirtækisins Mjólku, er
væntanlegur á markað í
vikunni. Greint var frá því
í Morgunblaðinu í gær að
Mjólka muni borga bænd-
um 48,88 krónur fyrir lítr-
ann af fyrsta flokks mjólk,
að því tilskildu að meðal-
tals próteinhluti sé a.m.k.
3,1 yfir árið. Haft var eftir
Ólafi Magnússyni, fram-
kvæmdastjóra Mjólku, að
það sé rúmlega 10%
hærra verð en afurðastöðvar
bjóða fyrir innankvóta mjólk og
48% hærra en þær bjóða fyrir um-
fram mjólkina.
Pálmi Vilhjálmsson, fram-
kvæmdastjóri Samtaka afurða-
stöðva í mjólkuriðnaði (SAM),
segist ekki vita til þess að brugðist
verði sérstaklega við þessari þró-
un. Afurðastöðvarnar greiði
bændum það opinbera lágmarks-
verð sem þeim beri að borga og
Mjólku sé frjálst að greiða hærra
verð, vilji fyrirtækið gera svo.
Pálmi bendir á að verðlagsnefnd
búvöru ákvarði hvað afurðastöðv-
arnar eigi að greiða fyrir mjólk til
framleiðandans en heimilt sé að
greiða hærra verð ef reksturinn
gefur tilefni til þess. „Við förum
eftir því en undangengin ár hefur
verið greitt yfirverð,“ segir Pálmi.
Hann bætir við að yfirverðið hafi
hæst numið þremur krónum á lítr-
ann undanfarin ár.
800–900 bændur teljast til
mjólkurframleiðenda
Samtök afurðastöðva eru fé-
lagasamtök mjólkursamlaganna.
Afurðastöðvar eða mjólkurbúin
víðs vegar um landið eru í við-
skiptum við bændur og taka á
móti mjólkinni, en að sögn Pálma
teljast á bilinu 800–900 bændur til
mjólkurframleiðenda. Bændurnir
selja mjólk sína til afurðastöðv-
anna. Þær taka á móti mjólkinni
og framleiða dagvöru og selja á
sínum heimamarkaði. Svo fram-
leiða þær osta- og mjólkurduft
sem svo er sent til Osta- og smjör-
sölunnar í Reykjavík sem selur
vöruna um allt land. Samtök og
fyrirtæki innan mjólkuriðnaðar-
ins eru auk mjólkursamlaganna
og Samtaka afurðastöðva í mjólk-
uriðnaði, Osta- og smjörsalan og
Rannsóknarstofa mjólkuriðnaðar-
ins.
Spurður um hvort hann eigi von
á því að margir bændur muni
ákveða að skipta fremur við
Mjólku en SAM bjóðist þeim
hærra verð þar fyrir vöru sína,
segir Pálmi að slíkt hljóti að vera
ákvörðun bændanna sjálfra. „Þeir
eru alfarið frjálsir að því að
ákveða hvar þeir leggja sína mjólk
inn,“ segir Pálmi.
Afurðir seldar til þeirra
sem borga hæst verð
Bjarni Bæringsson og Bryndís
Haraldsdóttir, bændur á Brúar-
reykjum í Borgarfirði, seldu
Mjólku í vikunni 400 lítra af mjólk
sem nota á við framleiðslu feta-
ostsins sem senn kemur á markað.
Bjarni segist reikna með því að
skipta við Mjólku á næstunni, en
hann muni fylgjast með þróun
mála. „Mér sýnist þetta ætla að
fara vel af stað hjá þeim [Mjólku].
Ég sé enga fyrirstöðu í því að af-
urðir séu seldar til þeirra sem
borga hæst verð,“ segir Bjarni.
Aukin eftirspurn eftir mjólk
frá smærri framleiðendum
Ekki er hægt að svara því eins
og stendur hvað framtíðin ber í
skauti sér í einkarekstri í íslensk-
um mjólkuriðnaði. Í nágranna-
löndunum eiga einkarekin fyrir-
tæki á þessu sviði sér lengri sögu
en hér á landi. Steen Aalund Ol-
sen er framkvæmdastjóri Løgis-
mose, sem er einkarekið mjólkur-
framleiðslufyrirtæki í Danmörku
en fyrirtækið var stofnað árið
1969. Olsen segir að um 5% fyr-
irtækja á sviði mjólkuriðnaðar í
Danmörku séu einkarekin, en
95% þeirra séu samlög. Einkafyr-
irtækin séu um 30 talsins og þau
sjái um vinnslu um 7% allrar
mjólkur í Danmörku. Hann segir
að sum einkafyrirtækin hafi með
sér samstarf og hafi Løgismose
myndað ákveðið tengslanet við
önnur einkarekin fyrirtæki. Sú
samvinna hafi þýðingu fyrir við-
skiptin en hafi þó ekki úrslitaáhrif
á starfsemi Løgismose, sem leggi
áherslu á að halda sjálfstæði sínu.
Olsen segir að rekstur einka-
framleiðanda í dönskum mjólkur-
iðnaði hafi gengið misvel en bend-
ir á að aukin eftirspurn sé í
Danmörku eftir mjólk og ostum
sem framleidd eru af smærri fyr-
irtækjum. „Fólk vill gjarnan
skipta við smærri mjólkurbú sem
hafa gott orðspor,“ segir hann.
Vörur frá þeim séu í auknum mæli
að finna í hillum stórverslana í
Danmörku. „Það er mjög jákvætt
að mínu mati að neytendur hafi
aukið val þegar þeir kaupa mjólk-
urvörur og þeir vilja hafa val,“
segir Olsen. Hann bendir á að
þegar ferðast sé til Suður-Evr-
ópu, blasi við fjölbreytt úrval
mjólkurvara í verslunum og geti
neytendur svo valið úr þeim. Ol-
sen kveðst bjartsýnn á framtíð
einkareksturs í dönskum mjólkur-
iðnaði. Ýmsir möguleikar séu opn-
ir fyrir eljusama framleiðendur.
Fréttaskýring | Fetaostur, fyrsta afurð
Mjólku er væntanleg á markað í vikunni
Einkarekstur
framtíðin?
Aukin eftirspurn í Danmörku eftir
vörum smærri framleiðenda
800 til 900 bændur framleiða mjólk.
Mjólkurstöðvum fækkar en
innvigtun mjólkur eykst

Alls voru 14 mjólkurstöðvar
starfandi í landinu á árinu 1994
en þær voru 9 í lok árs 2003 og
fækkaði því um fimm, að því er
fram kemur á vef Samtaka af-
urðastöðva í mjólkuriðnaði. Þar
segir að mjólkurframleiðendur
hafi verið 1.388 árið 1994 en 893
á árinu 2003 sem er fækkun um
33%. Heildarinnvigtun mjólkur
hjá mjólkurstöðvunum var um
102 milljónir lítra árið 1994 en
um 108 milljónir lítra árið 2003.
Eftir Elvu Björk Sverrisdóttur
elva@mbl.is
Angelica jurtaveig
Með Angelicu færð þú tvenns konar virkni í sömu vöru:
Vörn gegn kvefi og aukna orku.
Rannsóknir sýna að ætihvönn
inniheldur virk heilsubótarefni.
Angelica hefur einnig reynst vel
gegn álagi og streitu.
Angelica jurtaveig er framleidd
úr íslenskri ætihvönn.
Í S L E N S K T N Á T T Ú R U A F L !
Sjaldnar kvef og aukin orka!
KRFATAVERK
NEMENDUR í 2.S.S. í Hjallaskóla í
Kópavogi hafa afhent Rauða krossi
Íslands afrakstur af fjársöfnun
sinni fyrir bágstödd börn. Söfn-
unarfénu, á 12. þúsund króna, verð-
ur varið í stuðning við börn í Sri
Lanka sem urðu fyrir áfalli sökum
flóðbylgjunnar fyrir tæpu ári.
Garðar Guðjónsson, formaður
Kópavogsdeildar Rauða krossins,
tók við söfnunarfénu. Fanney
Karlsdóttir, framkvæmdastjóri
Kópavogsdeildar Rauða krossins,
sagði frá samtökunum og starfi
sjálfboðaliða. Þá fræddi Steina
Ólafsdóttir, sendifulltrúi Rauða
kross Íslands, nemendurna um
störf sín í Afganistan. Þar tók
Steina meðal annars þátt í að fylgja
á eftir verkefni til styrktar
afgönskum börnum sem var fjár-
magnað með afrakstrinum af tom-
bólum íslenskra barna.
Í frétt frá Rauða krossinum segir
að nemendurnir í Hjallaskóla hafi
safnað fjárhæðinni og stóð söfnunin
á annan mánuð. Þau söfnuðu
drykkjarumbúðum og seldu, héldu
hlutaveltur og sumir gáfu af ný-
fengnum afmælispeningunum sín-
um. Kennslustundir í samfélags-
fræðslu voru nýttar vegna söfnun-
arinnar og fræðslu í tengslum við
hana. Þá voru stærðfræðitímar not-
aðir til að flokka og telja drykkjar-
ílátin.
Morgunblaðið/Golli
Tara Sóley Mobee afhenti Garðari Guðjónssyni, framkvæmdastjóra Kópavogsdeildar Rauða krossins, peningana
sem börnin í 2. S.S. í Hjallaskóla söfnuðu. Sumir gáfu í söfnunina af nýfengnum afmælispeningunum sínum.
Styrkja bágstödd börn í Sri Lanka
ÁSTÞÓR Magnússon hefur kært
stjórn 365 prentmiðla og ritstjórn
DV fyrir hegningarlagabrot vegna
birtingar á meintum tilhæfulausum
áburði á forsíðu DV, á vefmiðlinum
visir.is og í Fréttablaðinu í gær.
Kært er fyrir frétt með fyrir-
sögninni „Ástþór sendi átta vopnaða
hrotta á leigjanda“.
Ástþór kærði líka verslanir Bón-
uss fyrir að hafa forsíðu DV til sýnis
í stækkaðri mynd á vegg og í blað-
sölustöndum. Verslunarstjórum var
gefinn kostur á að taka blaðið úr
sölu fyrir kl. 14 í gær, að öðrum
kosti stæði kæran jafnframt því sem
einkamál yrði höfðað gegn Bónus og
DV með kröfu um skaða- og miska-
bætur upp á 50 milljónir króna.
Guðmundur Marteinsson, fram-
kvæmdastjóri Bónuss, lét taka niður
auglýsingaspjöld DV í Bónus-
verslunum í gær en Ástþóri fannst
það ekki nægja og kom skilaboðum
þess efnis áleiðis í tölvupósti til
framkvæmdastjórans. Guðmundur
sagði við Morgunblaðið að hann
gæti þó ekki borið ábyrgð á því sem
DV léti frá sér fara í fréttum og því
yrðu blöðin áfram í sölu í búðunum
þótt skiltin hefðu verið tekin niður
af tillitssemi við Ástþór.
Kærir DV
fyrir tilhæfu-
lausan áburð
FERÐASKRIFSTOFAN Terra
Nova kynnti nýjan sumarleyfisstað,
Golden Sands í Búlgaríu, um síðast-
liðna helgi en fyrirtækið býður nú
Íslendingum í fyrsta skipti upp á
beint flug til Búlgaríu. Sala ferð-
anna hófst á sunnudag og fóru við-
tökur langt fram úr björtustu von-
um segir í frétt frá fyrirtækinu, en
yfir 300 sæti voru seld.
Verðlag í Búlgaríu þykir afar
hagstætt og mun ódýrara er þar en
víðast hvar í Evrópu. Hefur það
m.a. orðið til þess að auka vinsældir
landsins í ferðamannageiranum að
undanförnu en nú er svo komið að
Búlgaría er orðið einn af vinsæl-
ustu áfangastöðum í Evrópu segir
þar einnig.
Yfir 300 sæti
seldust á
fyrsta degi
STURLA Böðvarsson samgönguráðherra og Hallgerður
Gunnarsdóttir eiginkona hans eru stödd í opinberri heim-
sókn í Kína ásamt fylgdarliði. Tilefni heimsóknarinnar er
boð kínverskra ferðamálayfirvalda.
Í ferðinni mun Sturla hitta Shao Qiwei, stjórnar-
formann kínverska ferðamálaráðsins, og munu þeir meðal annars ræða sér-
fræðingaskipti á milli landanna á sviði ferðamála. Þá mun ráðherra heim-
sækja stærstu ferðakaupstefnu í Asíu, sem haldin er í Kunming, samkvæmt
upplýsingum samgönguráðuneytisins.
Ræða samskipti
í ferðamálum
Sturla Böðvarsson
Samgönguráðherra í opinberri heimsókn í Kína