Morgunblaðið - 24.11.2005, Side 30

30 FIMMTUDAGUR 24. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
NÝR KANSLARI ÞÝZKALANDS
Fjölmiðlar á Vesturlöndum hafakeppzt um að gera lítið úrAngelu Merkel, nýjum kansl-
ara Þýzkalands. Það er nú ekkert til-
efni til þess. Hún hefur sýnt mikið út-
hald í stjórnmálum eftir að hún hóf
beina þátttöku í þeim og hefur komizt
til æðstu metorða, fyrsta konan, sem
tekur við embætti kanslara Þýzka-
lands.
Angela Merkel hefur unnið úr þeim
úrslitum, sem við blöstu að loknum
kosningum í Þýzkalandi eins og efni
stóðu til. Meirihlutastjórn varð ekki
mynduð nema með málamiðlun á milli
stóru flokkanna tveggja. Slík ríkis-
stjórn sat í Þýzkalandi fyrir nokkrum
áratugum og var alls ekki slæm rík-
isstjórn. Þess vegna skyldu menn fara
hægt í að dæma ríkisstjórn Angelu
Merkel fyrirfram.
Ganga má út frá því sem vísu, að
samskipti Þýzkalands og Bandaríkj-
anna batni eftir valdatöku Angelu
Merkel. Þau voru um skeið afleit,
enda leit Bandaríkjaforseti svo á, að
Schröder hefði skrökvað að sér á
skrifstofu forsetans í Hvíta húsinu.
Það er mikilvægt fyrir hinn vestræna
heim, að samskipti Bandaríkjanna og
Þýzkalands séu góð.
En það er líka mikilvægt fyrir Evr-
ópuríkin að samskipti Þjóðverja og
Rússa séu góð. Hvernig ætli þeim
komi saman, Angelu Merkel, sem átti
heima í Austur-Þýzkalandi undir
stjórn kommúnista, og Pútín, sem
starfaði þar sem KGB-njósnari og tal-
ar þess vegna reiprennandi þýzku?
Það verður fróðlegt að fylgjast með
því.
Mikilvægasta verkefni hinnar nýju
ríkisstjórnar Þýzkalands er þó að fást
við efnahags- og atvinnumál þar í
landi. Frá því að þýzku ríkin tvö voru
sameinuð hefur Þjóðverjum gengið
erfiðlega að fást við þau. Kostnaður-
inn við uppbyggingu austurhluta
landsins hefur verið gífurlegur og
sennilega langtum meiri en talið var í
upphafi. Engu að síður var það rétt
ákvörðun hjá Kohl að þýzku ríkin
skyldu sameinast. Í sögu Þýzkalands
skiptir ekki meginmáli, hvort það tek-
ur áratug lengur eða skemur að ná
tökum á efnahagsmálum hins samein-
aða ríkis. Aðalatriðið er að ríkin voru
sameinuð.
Og líklega er það til marks um hinn
gífurlega efnahagsstyrk Þjóðverja, að
þeir hafa getað tekið á sig mikinn
kostnað við sameiningu án meiri bú-
sifja en raun hefur á orðið.
Schröder á áreiðanlega eftir að fá
betri eftirmæli sem kanslari Þýzka-
lands í sjö ár en hann fær nú. Hann
hefur tekizt á við vanda Þjóðverja í
efnahags- og atvinnumálum og tekið á
sig mikinn pólitískan vanda í eigin
flokki af þeim sökum.
Kannski þarf samstarf stóru flokk-
anna tveggja í Þýzkalandi til þess að
leiða flókinn vanda í efnahagsmálum
til lykta á farsælan hátt.
HVAÐ SKIPTIR MESTU MÁLI?
Á forsíðu Morgunblaðsins í gærbirtist frétt þess efnis, að 6 millj-
ónir barna deyi á hverju ári úr
hungri. Þar er vitnað til skýrslu frá
FAO, Matvæla- og landbúnaðarstofn-
un Sameinuðu þjóðanna, en í skýrsl-
unni segir:
„Mörg þessara barna deyja úr
smitsjúkdómum, sem unnt er að
lækna; iðrakveisu, lungnabólgu, mal-
aríu og mislingum og það hefði oft
tekizt, hefði ónæmiskerfi þeirra ekki
verið orðið veiklað af hungri og van-
næringu.“
Í skýrslunni kemur einnig fram, að
á árunum 2000 til 2002 hafi 852 millj-
ónir manna þjáðst af vannæringu, þar
af 814,6 milljónir í þróunarríkjunum.
Athygli heimsins, stóru ríkjanna,
ríku þjóðanna, beinist að stríðsátök-
um, hvort sem er á Balkanskaga, í
Írak, milli Ísraela og Palestínumanna
eða annars staðar. Þessi stríð hafa
leitt til mikilla hörmunga og átökin
við hryðjuverkamenn hafa kallað yfir
þessar þjóðir mikil vandamál.
En það er annað stríð, sem stendur
yfir, sem í raun og veru er miklu al-
varlegra. Það er stríðið við fátækt og
hungur og spurning, hvort það stríð
er að tapast. Getum við, hinar ríku
þjóðir Vesturlanda, horft á það án að-
gerða, sem skila raunverulegum ár-
angri, að 6 milljónir barna deyi á ári
hverju úr hungri? Getum við horft
upp á það, að 800 milljónir manna
þjáist af vannæringu? Það er nógur
matur til í heiminum fyrir allt þetta
fólk.
Ef við beinum athygli okkar ekki í
stórauknum mæli að þessum vanda
verða ekki mörg ár þangað til hinn fá-
tæki lýður um allan heim snýst gegn
okkur og stormar borgarhliðin að
allsnægtinni, eins og svo oft hefur
gerzt í sögu heimsins. Viljum við
heyja það stríð frekar en að rétta
þessu fólki hjálparhönd án stríðs?
ÓPERAN OG KÓPAVOGUR
Hugmyndir Gunnars I. Birgisson-ar, bæjarstjóra í Kópavogi, um
að byggja hús yfir Íslenzku óperuna í
Kópavogi hafa vakið mikla athygli.
Þeim hefur verið tekið vel af forráða-
mönnum Óperunnar en það er
kannski of mikið sagt að þeim hafi
verið tekið fagnandi.
Er ekki kjarni málsins sá, að Íslenzku
óperuna vantar hús við hæfi? Skiptir
öllu máli, hvort það hús er í miðborg
Reykjavíkur eða verður hluti af kjarna
menningarstofnana í Kópavogi?
Bæjarstjórinn í Kópavogi hefur
opnað leið fyrir Íslenzku óperuna,
sem hefur átt við umtalsverðan vanda
að stríða seinni árin eftir glæsilegt
upphaf. Það er ástæða til að hvetja
forráðamenn óperunnar og annað
áhugafólk um málefni óperunnar til
þess að grípa þetta tækifæri. Í því
felst, að óperan getur fengið viðun-
andi starfsaðstöðu innan örfárra ára.
Það er ekkert vit í því að láta það
tækifæri líða hjá.
Í GÆRKVÖLDI barst Morgunblaðinu ný og
endurskoðuð umfjöllun Royal Bank of Scotland
og fer hún hér á eftir í örlítið styttri þýðingu:
Í Check Book okkar frá 17. nóvember vöktum
við athygli á því að kjör á verðbréfum íslenskra
banka á eftirmarkaði hefðu versnað. Á þeim
tíma beindum við sjónum að ýmsum viðfangs-
efnum og vangaveltum sem við höfðum heyrt
hjá fjárfestum varðandi Kaupþing, stærsta
banka Íslands.
Endurskoðun
áhyggjuefna
Eins og kom fram hjá okkur í síðustu viku
höfðu áhyggjur vaknað hjá fjárfestum varðandi
íslenska banka og þar sem Kaupþing er alþjóð-
legastur þeirra bar hann mest á góma í banka-
heiminum. Enn fremur tilgreindum við sex
þætti sem hafa verið hvað mest áberandi í um-
ræðu meðal fjárfesta. Að neðan eru þessir þætt-
ir ræddir að nýju eftir frekari greiningu:
Hlutverk Kaupþings í
einkafjármagnsfjármögnun
Þessu má skipta í tvo flokka. Í fyrsta lagi
ræðir um eignarhluta Kaupþings sem færðir
eru í efnahagsreikning og í öðru lagi ræðir um
hlutverk fyrirtækisins við fjármögnun til ann-
arra aðila sem takast á hendur skuldsettar yf-
irtökur.
Fyrri hlutinn er auðskiljanlegur. Sem stend-
ur eru eignarhlutar að verðmæti 226 milljónir
evra (16,8 milljarðar króna) bókfærðir í efna-
hagsreikningi fyrirtækisins, eða sem nemur um
0,7% af bókfærðum heildareignum. Bankinn lít-
ur ekki á eignarhluta af þessu tagi sem hluta af
kjarnastarfsemi fyrirtækisins. Hann mun engu
að síður þegar tækifæri er metið gefast, takast
slíkar fjárfestingar á hendur ef þær eru taldar
vera arðbærar yfir visst tímabil.
Okkur skilst að stefna bankans sé að óskráð-
ar fjárfestingar verði ekki hærri en 4% af heild-
areignum.
Seinni hlutinn, þ.e. lánveitingar til aðila sem
takast á hendur skuldsett fyrirtækjakaup eða
viðskipti, er hluti af kjarnastarfsemi Kaup-
þings. Útlánageta bankans jókst verulega við
kaup bankans á danska bankanum FIH í sept-
ember 2004. Vergur hagnaður bankans vegna
að
lýs
þó
þe
kr
ing
Ka
hæ
ha
br
ba
29
er
19
ba
útlána til fyrirtækja hefur aukist mikið í kjölfar-
ið.
Liðir utan efnahagsreiknings
Eins og kom fram í fyrri greiningu hækkuðu
liðir utan efnahags úr 1.700 milljörðum króna í
2.800 milljarða króna á fyrstu níu mánuðum
þess árs. Við beindum athyglinni að því að fjár-
festar hefðu einhverjar áhyggjur af hvers eðlis
þessir liðir væru og hverju hratt þeir hefðu vax-
ið, í ljósi þess að nákvæmar upplýsingar hefðu
ekki verið tiltækar á þeim tíma. Við nefndum
annars vegar að um gæti verið að ræða stöðu-
tökur í mjög áhættusömum eignum eða hins
vegar áhættulitla kosti. Við nánari skoðun
sjáum við að þessir liðir utan efnahags eru að
stærstum hluta í áhættulitlum eignum og að
hinn mikla vöxt þeirra megi að hluta til rekja til
þess að Singer & Friedlander kemur inn í sam-
stæðuna.
Við erum þeirrar skoðunar að fjárfestum ætti
Endurskoðað mat
Höfuðstöðvar Royal Bank of Scotland.
GREININGARDEILD Dresdner
Kleinwort Wasserstein, fjárfestingar-
arms þýska bankans Dresdner Bank,
fjallaði um fund Kaupþings með fjár-
festum í liðinni viku undir fyrirsögn-
inni „Símafundur dregur ekki úr
áhyggjum“ og fylgir hér nákvæm
endursögn af þeirri frétt:
Áhugi á Compass
Á miðvikudaginn hélt Kaupþing
símafund með fjárfestum til að reyna
að draga úr áhyggjum manna í kjöl-
far greinar í Sunday Telegraph þar
sem greint var frá því að bankinn
gæti haft áhuga á að kaupa ferða-
þjónustustarfsemi Compass. Enda
þótt bankinn hafi gert grein fyrir því
máli þá teljum við að önnur áhyggju-
efni séu fyrir hendi, og þótt bankinn
geti virkað ódýr í samanburði við
aðra banka með A1 lánshæfismat þá
ætti að forðast að taka áhættu á þess-
um tímapunkti.
Kaupþing hefur vaxið mjög hratt á
undanförnum árum og er fyrirtækið
mjög háð fjármögnun á lánsfjármark-
aði. Hefðbundin innlán eru einungis
25% af útlánum og minna en 19% af
heildareignum, sem er langt undir því
sem almennt þekkist í Evrópu. Kjör á
markaði fyrir skuldaraáhættu (CDS,
credit default swaps) hafa verið undir
þrýstingi og ekki síst eftir blaðagrein-
ina sem að framan er vitnað til. Á
lánsfjármarkaði hefur ekki sömu
sveiflna gætt.
Á símafundinum kvaðst fyrirtækið
efast um að ef núverandi kjör á láns-
fjármarkaði yrðu viðvarandi myndi
slíkt hafa áhrif á hagnað, heldur gæti
aðgangur að fjármagni verið mikil-
bankinn hafi alme
við að svara spurni
óljóst til kynna að
samanburðarhæfar
inni. Hvað sem öð
við um að Kaupþi
lega mikið til að d
gagnrýnisröddunum
slíkar raddir verð
hvað sem staðreyn
ur fannst sum viðb
frekar veik. Áfram
að fjármagni frá l
gerandi fyrir öll
ekki síst fyrir fyri
er miklum innlán
Vogunarsjóðir gæ
mikil áhrif á kjör
aði en ef núver
óbreytt þá gæti
skilaboð til annarr
vægari en lánsfjárkjör þegar til
lengdar léti.
Vék sér undan spurningum
Kaupþing sagðist ekki tjá sig um
orðróm á markaði eða í fjölmiðlum,
en tók skýrt fram að fyrirtækið
myndi einungis kaupa önnur fjár-
málafyrirtæki. Hvað sem öðru liði
áskyldi fyrirtækið sér þann rétt að
fjárfesta í öðrum atvinnugreinum sem
einkafjármagnsfjárfestir eða að veita
ráðgjöf í slíkum viðskiptum. Með til-
liti til Compass þá teljum við að hið
fyrrnefnda sé möguleiki og áhrif þess
yrðu háð stærð eignarhluta og fyr-
irkomulagi honum tengdum. Bankinn
vék sér fimlega undan spurningum
varðandi lán til hluthafa og vöxt í
skuldbindingum utan efnahagsreikn-
ings, en við teljum engu að síður að
Greiningardeild Dresdner Kleinwo
Símafundur d
ekki úr áhyg
%

 

 




 &
'
(

!)
*
 
+)#
, ) 
(
-*
.
/ 
-*
, 
(
-0!
! 
  !  
1 
( 
-(
,(
23'
(
-!-
4  
#
5  
4
#
$ 
 
#
667
896
698
:;
<:
668
:6
=>
<7
89
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
%
 2$"
  $
4  /   
$5