Morgunblaðið - 01.12.2005, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. DESEMBER 2005 43
UMRÆÐAN
Leyndarmál
Ný feiknagóð
fullorðins-
saga um
falin fjöl-
skylduátök
sem fáir
segja frá.
Ránið
Frábær saga fyrir
fólk á öllum aldri.
Ránið var valin á
heiðurslista IBBY.
Fr
u
m
G r e n s á s v e g i 1 2 A – S í m i 5 6 8 1 0 0 0 – w w w . f r u m . i s
Tvö meistarastykki úr smiðju
Gunnhildar Hrólfsdóttur
Veljum
íslensk
hugverk,
hönnun
og prentverk.
STYTTING á námi til stúdents-
prófs er eins og margoft áður hef-
ur komið fram skerðing á námi.
Menntamálaráðherra neitar því og
ætlar að hagræða grunnskólanum
svo að meira námsefni verði tekið
fyrir þar. Hvernig ætla sveit-
arfélögin sem reka grunnskólana
að standa undir þeim
kostnaði? Það ætti að
skipuleggja grunn-
skólann alveg frá
byrjun, en ekki að
troða völdu námsefni
úr framhaldsskól-
anum niður í grunn-
skóla. Krakkar í
fyrstu bekkjum
grunnskólans geta
mun meira en fyrir
þá er lagt. Með því
að endurskipuleggja
námið ættum við að
geta stytt námstím-
ann til stúdentsprófs
í heild sinni án þess
að skerða námið og
skera heilt ár af
framhaldsskólunum.
Undanfarið hefur
verið talað um að
fyrstu áfangarnir í
framhaldsskólum séu
einungis upprifjun og
endurtekningar. Síð-
ast þegar ég vissi er
nám byggt upp á upprifjunum og
stanslausum endurtekningum. Ef
þessir áfangar eru svona auðveldir
og algjör óþarfi í framhaldsskóla
hlýtur það að vekja furðu hversu
margir falla á fyrsta ári í fram-
haldsskóla eða þurfa að eyða mun
meiri tíma í námið en áður. Það
getur enginn neitað að andrúms-
loftið í framhaldsskóla er mjög
frábrugðið grunnskólaandrúms-
loftinu. Þarna hafa nemendur val-
ið skóla við sitt hæfi og eru að
læra fyrir sjálfa sig. Í grunnskóla
geta nemendur haft einkunnir
lægri en 5 á mörgum prófum án
þess að nokkuð róttækt sé gert.
Þeir eru kannski settir í hægferð,
en fá þó alls ekki allir þá hjálp
sem þeir þurfa.
Ef námsefni framhaldsskóla
verður fært til grunnskóla þarf
kennara til að kenna það. Nú er
rætt um að bjóða grunnskólakenn-
urum námskeið til að geta tekið
þessa kennslu að sér. Þá má
spyrja hvort þeir séu reiðubúnir
að fara á slík námskeið, hvort þeir
hafi tíma til þess og hvort þeir
eigi allir kost á því, hvar sem þeir
eru. Hafa þeir sjálfir verið spurðir
um það?
Áætlað er að bekkjaskólarnir
geti boðið upp á nokkurs konar
brautir, til dæmis náttúrufræði-
braut sem nemandi velur strax á
fyrsta ári og lærir þá eingöngu
raungreinar, ensku og íslensku.
Hann sleppir félagsfræði, minnkar
jarðfræði, lífsleikni og öll önnur
slík fög því það mun ekki verða
tími til að taka það allt. Segjum
sem svo að nemendur á fé-
lagsfræðibraut læri litla sem enga
stærðfræði og náttúrufræði, þá
hljóta valmöguleikar þeirra að
minnka í framtíðinni. Með þessu
er verið að skerða undirbúning til
háskólanáms. Það hlýtur að koma
okkur vel að hafa fjölbreytni.
Skerðingin býður því heim að
stúdentar þurfi að fara á
undirbúningsnámskeið til að kom-
ast inn í háskóla. Rétta leiðin hlýt-
ur að vera að bjóða upp á val, eins
og gert hefur verið hingað til,
auka og bæta jafnvel þá mögu-
leika.
Við megum ekki gleyma að
framhaldsskólaárin eru fyrir flesta
mest þroskandi ár lífs þeirra. Hins
vegar eru þeir til sem hafa áhuga
á að klára námið á styttri tíma og
það er víða hægt. Væri ekki betra
að eiga þá valmöguleika í öllum
skólum til að byrja með og sjá
hversu margir myndu nýta sér þá.
Hingað til hefur ekki verið mikil
ásókn í að taka námið á þremur
árum og þessi leið hefur verið
felld niður sumstaðar vegna
ónógrar þátttöku. Hver segir að
nemendur í öðrum löndum, sem
klára nám til stúd-
entsprófs á 12–13 ár-
um, séu betur staddir
en við? Svo má ekki
gleyma félagslífinu
góða. Félagslífið er
sérstaklega mikilvægt
í lífi margra fram-
haldsskólanema, þó að
það sé ekki mælanlegt
eins og flest annað
nám. Stjórn og þátt-
taka í vel skipulögðu
félagsstarfi er ekki
síður gagnleg en að
sitja í tímum. Flestir
nemendur vilja fá að
njóta þess að vera í
framhaldsskóla og
taka virkan þátt í fé-
lagslífinu, og af hverju
þarf þá að stytta þann
tíma.
Þegar allt þetta er
haft í huga spyr ég,
hver muni græða á
skerðingunni ef hvorki
nemendur né kenn-
arar sækjast eftir þessu? Er þetta
bara sparnaður fyrir ríkið eða er
þetta af því að menntamálaráð-
herra vill ekki láta minnast sín
fyrir að hafa ekki gert róttækar
breytingar á skólakerfinu, breyt-
ingar sem voru ónauðsynlegar og
að öllum líkindum til hins verra?
Menntamálaráðherra talar um lýð-
ræði í skólakerfinu en á þá ekki
líka að hlusta á raddir nemenda?
Menntamálaráðherra fór í alla
framhaldsskóla á landinu, en það
fylgdi ekki sögunni að aðeins út-
valdir nemendur, meðal annars
Menntaskólans á Akureyri fengu
að vera viðstaddir. Mjög margir
nemendur höfðu beðið eftir komu
ráðherra og vildu fá svör við
spurningum, en þeim var ekki
svarað. Vissulega er þreytandi að
standa stanslaust fyrir svörum en
það felst í þessu starfi að geta
svarað fyrir sig þegar svona stór
ákvörðun er tekin. Við nemendur
eigum það jafnvel skilið eins og
aðrir í samfélaginu.
Ég get ekki neitað að það er
alltaf hægt að betrumbæta en
þessi leið til að stytta námstímann
getur ekki verið sú rétta. Það
hlýtur að vera önnur leið en að
höggva af efsta námsstiginu. Leik-
skólinn, grunnskólinn og fram-
haldsskólinn hljóta að geta unnið
meira saman sem heild að því að
stytta námstímann. Það má ekki
gleyma að nemendur eru stórt afl
og þeir láta ekki allt yfir sig
ganga. Því ef við nemendur stönd-
um saman hljótum við að geta
komið í veg fyrir slík áform sem
þessi.
Stytting náms til
stúdentsprófs –
skerðing á námi
Edda Hermannsdóttir
fjallar um styttingu náms
til stúdentsprófs
Edda Hermannsdóttir
’… hver mungræða á skerð-
ingunni ef
hvorki nem-
endur né kenn-
arar sækjast
eftir þessu?‘
Höfundur er inspectrix scholae í
Menntaskólanum á Akureyri.