Morgunblaðið - 21.12.2005, Blaðsíða 53

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 21. DESEMBER 2005 53
MENNING
KARIN Alvtegen er sænskur
glæpasagnahöfundur, fædd árið
1965. Fyrsta bók hennar kom út
1998 og nú hefur hún skrifað fjór-
ar. Í heimalandinu er Karin met-
söluhöfundur og verk hennar hafa
verið þýdd á yfir 20 tungur. Svik
fékk tilnefningu sem besta sænska
glæpasagan 2003 og var einnig til-
nefnd til Glerlykilsins, bestu nor-
rænu glæpasögunnar, árið 2004.
Bretar hafa gert framhaldsþætti
fyrir sjónvarp eftir einni bóka Kar-
in Alvtegen og kvikmyndaréttur á
annarri hefur verið seldur til
Hollywood. Breska sjónvarpið
hyggst einnig gera mynd eftir
Svikum. Til gamans má geta þess
að Astrid Lindgren var afasystir
Karin Alvtegen og sú síðarnefnda
segir þessa frænku vera sinn
uppáhaldshöfund. Svik fjallar um
hjónin Evu og Henrik sem hafa
verið saman í 15 ár og eiga soninn
Axel sem er á leikskólaaldri. Sam-
bandið stendur á brauðfótum, Eva
grunar Henrik réttilega um
framhjáhald en aðspurður neitar
hann slíku athæfi. Eva fyllist reiði
og örvæntingu og ákveður að
hefna sín vegna svika Henriks. Á
sama tíma og Eva og Henrik eru
kynnt til sögunnar fá lesendur að
kynnast Jónasi sem situr við
sjúkrabeð vinkonu sinnar, sem
liggur í dái á sjúkrahúsi. Hann á
augljóslega við geðræn vandamál
að stríða og er haldinn und-
arlegum þráhyggjum. Jónasi
finnst hann einnig hafa verið svik-
inn. Leiðir Evu og Jónasar liggja
saman fyrir tilviljun og örlög
þeirra fléttast með óvæntum
hætti. Framhjá-
haldið og svikin
draga dilk á eftir
sér.
Karin Alvtegen
hefur verið líkt við
hina bresku Mi-
nette Walters og
einnig við sjálfan
Alfred Hitchcock.
Samlíkingarnar eru
ekki alveg út í hött
því Svik er sálfræ-
ðitryllir og ólík
mörgum skandin-
avískum glæpasög-
um, sem eru yf-
irleitt frekar á þjóðfélagslegri
nótum. Bókin fjallar um óvænta
atburði sem verða í kjölfar óá-
byrgrar og kæruleysislegrar hegð-
unar einstaklinga. Sögupersónur
flækjast í net ófyrirsjáanlegra at-
burða vegna eigin svika og ann-
arra. Svik er afskaplega myndræn
saga. Lýsingar eru með þeim hætti
að lesandi sér atburði fyrir sér líkt
og senur í bíómynd; Kona er alein
heima í einbýlishúsi að kvöldlagi
og einhver læðist um garðinn
hennar; Geðsjúkur maður og kon-
an sem hann elskar óendurgoldið
standa alein á bryggju á myrku
haustkvöldi og hræðilegur glæpur
liggur í loftinu. Ég á ekki von á
öðru en kvikmynd eftir bókinni sé
á næsta leiti. Höfundur Svika
sagði í blaðaviðtali vegna útgáfu
bókarinnar að hún hafi í tengslum
við skrif hennar velt hjónaskiln-
uðum mikið fyrir sér og rætt við
fólk um sambandsslit. Karin Alvte-
gen segir að eftir skilnað skorti
fólk oft sjálfsgagnrýni og sé gjarnt
á að fara í hlutverk fórnarlambs-
ins. Allt gangi út á að koma sökinni
yfir á hinn aðilann. Höfundurinn
segir aðeins eitt fórnarlamb til
staðar þegar um hjónaskilnað sé
að ræða og að það fórnarlamb sé
barnið. Barnið ber
hvorki sök né getur haft
áhrif á sambandið og
foreldrar bera því mikla
ábyrgð gagnvart
barninu þegar þeir slíta
hjónabandi. Hjónaskiln-
aði fylgir ákveðin óreiða.
Í Svikum kemur aug-
ljóslega fram að í óreið-
unni og erfiðleikunum,
þegar ástarsamband er
að fara í vaskinn, fyllist
fólk hræðslu og þá getur
verið erfitt að bregðast
við með skynsamlegum
hætti. Blandist hatur og
örvænting við getur fólk beinlínis
orðið hættulegt sjálfu sér og öðr-
um.
Þýðing Sigurðar Þórs Salvars-
sonar virðist að flestu leyti ágæt
en því miður hnaut ég um nokkrar
innsláttarvillur og örfá önnur at-
riði sem hefði átt að hreinsa út við
prófarkalestur. Þýðandinn velur
þá leið að umreikna sænskar krón-
ur yfir í íslenskar þannig að vín-
glas kostar fjögur hundruð og
áttatíu krónur í Stokkhólmi og
bjór fjögur hundruð og tuttugu.
Mér finnst slíkt ankannalegt og
auk þess er ekki samræmi í þessu
því undir lokin reiknar Eva út að
hún þurfi næstum þrettán þúsund
í framfærslukostnað á mánuði
(247). Einnig rakst ég á klúð-
urslegan falsvin þegar talað er um
spaghettí og kjötfarssósu (101), en
sænskt kjötfars er ekki sama vara
og íslenskt kjötfars. Svik er spenn-
andi saga, vel byggð og persónu-
sköpunin sannfærandi. Bókin er
auðlesin og spennan stigmagnast
fram á síðustu blaðsíður. Endirinn
fannst mér þó full ótrúverðugur og
of hollywoodmyndarlegur til að ég
gæti skilið við bókina í fullri sátt.
Þórdís Gísladóttir
Framhjáhald og svik
BÆKUR
skáldsaga
eftir Karin Alvtegen. Sigurður Þór Sal-
varsson þýddi. 296 bls. Hólar 2005
Svik
ÞAÐ var eins og að ramba á demant í
fjóshaugi að finna plötu Sólveigar
Samúelsdóttur, Melódíu, í öllu því
endemis drasli sem íslenskir dæg-
urlagasöngvarar láta frá sér fara
þessi jól. Þar kemur ýmislegt til.
Í fyrsta lagi er það efnisvalið. Sól-
veig syngur hér úrval klassískra
kvikmyndalaga – sum þekkt, önnur
minna þekkt, öll góð, og eftir úrvals
tónskáld, eins og Ennio Morricone,
Burt Bacharach, John Barry og
Michel LeGrand. Þetta er tónlist
sem heyrist ekki oft hér, enda fáir
sem hafa á valdi sínu að flytja hana.
Að auki syngur hún þrjú lög eftir
bróður sinn, Samúel Jón Sam-
úelsson, sem öll eru stórgóð, og bera
hæfileikum hans á því sviði gott vitni.
Í öðru lagi eru útsetningar Sam-
úels á tónlistinni ótrúlega fínar – al-
gjörlega trúar tónlistinni, en þó svo
lausar við klisjur eða persónulega
stæla. Allt eins og það á að vera.
Flygilhornið gefur tónlistinni
skemmtilegan sjöunda áratugs kar-
akter – Tijuna Brass stemningu, sem
á svo vel við. Strengirnir skapa dýpt
og flæði sem sviðsetja sönginn afar
fallega.
Í þriðja lagi kemur söngur Sól-
veigar verulega á óvart. Í hvaða fel-
um hefur þessi söngkona eiginlega
verið? Rödd hennar er fullkomlega
sniðin að þessari tónlist; mjúk og
þýð, afslöppuð, en þó svo blæ-
brigðarík. Það er gaman að heyra
hvernig hún dregur fram stemningu
hvers lags og litar með fallegri rödd-
inni. Í lagi Morrecones, In fondo ai
miei occhi syngur hún til dæmis allt
öðru vísi en í öðrum lögum – litar lag-
ið dökkt og munúðarfullt, og syngur
svo undurfallega, að þó ekki hefði
verið nema þetta eina lag á diskinum
hefði hann verið fullkomlega kaup-
anna virði. The summer knows er
líka sérstaklega áhrifamikið. Það var
vel valið að fá Pál Óskar til að syngja
í dúettinum We have all the time in
the world – fáir ef nokkrir karlsöngv-
arar hér hefðu gert þetta jafn vel –
eins og Sólveig hefur hann algjörlega
réttu tilfinninguna fyrir þessari teg-
und tónlistar, og réttu röddina líka.
Lögin eftir Samúel smellpassa inn
í þessa mynd – Haust, sem er end-
urgerð eldra lags hans, og Draumur,
brúðarvals sem hann samdi fyrir
brúðkaup systur sinnar, og titillagið
Melódía.
Það sem einkennir allt yfirbragð
þessarar plötu er metnaður og fag-
mennska og alúð í vinnubrögðum –
hér er ekki verið að kasta til hönd-
unum og redda einhverju karókí
undirspili á sem billegastan hátt,
eins og virðist allt of algengt í ís-
lenskri útgáfu. Hér skína músíkhæfi-
leikar systkinanna í gegn og gefa
þessu verki gildi sitt – ástin á tónlist-
inni er smitandi og ljær plötunni ein-
staka einlægni og töfra.
Demantur í fjóshaugi
TÓNLIST
Plötur
Sólveig Samúelsdóttir syngur lög úr bíó-
myndum og fleira. Samúel Jón Sam-
úelsson útsetti og stjórnar hjómsveit.

Melodia
Morgunblaðið/Árni Sæberg
„Í hvaða felum hefur þessi söng-
kona eiginlega verið?“
Bergþóra Jónsdóttir