Fréttablaðið - 03.09.2005, Blaðsíða 63

42 3. september 2005 LAUGARDAGUR
Ásteingráu gólfi Kjarvals-staða stendur glæsileg Par-ísardama og dáist að fögrum
skúlptúrum. Hún er fínleg, grönn
og stelpuleg; íklædd hvítum, svört-
um og appelsínurauðum klæðum
og frá henni leggur angan af dýru
frönsku ilmvatni. Samt svo alís-
lensk að sjá, enda Íslendingur
fyrst og fremst.
„Þegar ég sé landið birtast úr
háloftunum finn ég væntumþykj-
una streyma um hjarta mitt því Ís-
land er fjölskyldan mín,“ segir
Helga, sem á hér ættingja og
margar góðar vinkonur síðan úr
barnæsku.
„Ég var fjórtán ára þegar pabbi
tók við embætti í Lundúnum og
fimm árum síðar var hann sendur
til Parísar, þar sem ég hef búið all-
ar götur síðan,“ segir Helga en
faðir hennar Henrik Björnsson
starfaði sem sendiherra í Englandi
og Frakklandi og Belgíu síðar.
„Fyrstu fimm árin bjó ég í Nor-
egi og París, en ólst svo upp hér
heima á mótandi þroskaárum, sem
gerði mig að Íslendingi. Það skipti
máli að í útlöndum bjó ég alltaf á
íslenskum heimilum þar sem töluð
var íslenska, og varð því hvorki
Englendingur né Frakki,“ segir
Helga, sem á sínar fyrstu minning-
ar tengdar bernskuárunum í
Frakklandi.
„Þegar ég kom aftur þekkti ég
strax lyktina og andrúmsloftið.
Öfugt við Lundúnir varð ég strax
ástfangin af París. Því má segja að
pabbi og mamma hafi farið frá
mér en ég ekki frá þeim þegar
barnsskónum sleit, því ég vildi
njóta þess að standa á eigin fótum
í heimsborginni þegar þau héldu
til Íslands á ný.“
„It-girls“ Lundúna
Á Englandi eyddi Helga unglings-
árunum, á þeim mikla gróskutíma
sem Bítla- og blómatímabilið var.
Þar vöktu athygli innfæddra
glæsilegar íslenskar sendiherra-
dætur fyrir fallegan klæðaburð og
framkomu, en Helga og Níní syst-
ir hennar voru það sem kalla má
„it-girls“ Lundúna á sjöunda ára-
tugnum.
„Ætli við höfum ekki vakið
mesta athygli fyrir að vera ís-
lenskar en Ísland var sjaldan
nefnt á þessum árum. Við vorum
vissulega uppteknar af nýjustu
tísku og gengumst svolítið upp í
því að vera áberandi,“ segir Helga
og skellir upp úr en myndir af
þeim systrum birtust oftar en ekki
á síðum Lundúnablaðanna.
„Þetta var dásamlegur tími og
mikil eftirsjá að fara frá London
til Parísar þegar allt var að gerast;
Bítlarnir að slá í gegn, Carnaby
Street orðið mekka tískunnar og
andrúmsloftið hlaðið spennu og
fjöri. Bítlarnir bjuggu skammt frá
íslenska sendiráðinu og fyrir utan
ríkti látlaust brjálæði; æpandi
stúlkur og ágengir aðdáendur. Ég
fór á tónleika með Bítlunum þegar
þeir stóðu á þröskuldi frægðarinn-
ar, en sá þeim annars ekki bregða
fyrir í götunni,“ segir Helga, sem
varð æ uppteknari af tískunni
þegar á leið.
„Við systurnar vorum duglegar
í búðunum, en vorum líka klæddar
upp í nýjustu tísku fyrir tímaritin
Harpers & Queen þar sem hinn
frægi ljósmyndari Norman Park-
inson tók af okkur myndir í tísku-
þátt. Það var eftirminnilegt, en ég
átti mér alls enga fyrirsætu-
drauma,“ segir Helga. Örlögin
ætluðu henni engu síður að setja
mark sitt á hátískuna þegar fram
liðu stundir. Bara með allt öðrum
hætti.
Í sloti Einars Jónssonar
Helga var nítján ára þegar hún hóf
nám í innanhússarktektúr og
teikningu í París. Fyrir hönd ís-
lenska ríkisins hafði Henrik faðir
hennar keypt glæsihöll á Avenue
Foch þar sem fjölskyldan undi við
líf og störf. Listagenin eru Helgu
meðfædd en ömmubróðir hennar
var meistari Einar Jónsson, mest-
ur íslenskra myndhöggvara.
„Ég man vel eftir Einari og
Önnu mágkonu, eins og amma
kallaði hana, en þau heimsóttum
við oft í listasafnið og sumarhús
þeirra á Galtafelli í Árnessýslu,
þar sem þau amma voru fædd og
uppalin. Húsin voru tvö, kölluð
Slotið og Kotið, en annað var
svefnhús og hitt eldhús og stofa.
Einar teiknaði þau sjálfur og í Kot-
inu var lokrekkja sem mig dreym-
ir enn um að sofa í, luktum tjöld-
um,“ segir Helga, sem í tvö sumur
var send í sveit austur í Hreppa,
ásamt systur sinni Níní.
„Við vorum voðalega litlar
sveitastelpur í okkur og vorum
mest í því að læra nöfn blómanna
með ömmu, en hefði þótt meira
gaman ef við hefðum fengið að
mjólka kýrnar og raka túnin.
Okkur þótti spenvolg mjólkin
vond og vistin ekki skemmtileg.
Höfum líklega verið of mikil borg-
arbörn í okkur, þótt ég unni nátt-
úrunni heitt og finnist yndislegt að
njóta hennar á minn hátt,“ segir
Helga, sem kann best við sig í
kjörnum stórborga, enda uppalin
við heimsmenningu í túnfætinum
heima.
„Auðvitað voru árin í sendi-
ráðunum hálfgert hefðarlíf og
mikill lúxus þegar maður lítur til
baka. Maður hafði það gott og oft
mjög gaman í boðunum sem við
systkinin vorum látin sitja, en
aðallega leið manni svo vel með
pabba og mömmu,“ segir Helga og
brosir blítt.
Andagift Louis Féraud
Í arkitektúrnáminu leiddist Helgu
fljótt að teikna beinar línur og sitja
við útreikninga. Í módelteiknun
undi hún sér best og fór að dunda
við að klæða nakin módelin í hvers
kyns fatnað á pappírnum.
„Upp frá því valdi ég fatahönn-
un sem sérgrein, en þar sem mér
hefur aldrei þótt gaman að sauma
sleppti ég námi í saumi og sniðum.
Meðan ég var í námi var mér fyrir
tilviljun komið í samband við
Louis Feraud. Ég þekkti þá aðeins
stóru nöfnin: Dior og Chanel, en
hafði ekki hugmynd um þennan
mikla tískukóng Frakka. Bíðandi
eftir atvinnuviðtali sat ég og vænti
þess að vera boðið inn í konungleg
salarkynni þar sem tískukóngur-
inn sæti, en á meðan sveimaði ein-
hver karl í kringum mig og vildi
ólmur að ég sýndi honum möppuna
mína. „Ég er að bíða eftir Louis
Feraud,“ sagði ég og greip enn
fastar um möppuna mína. Þá fór
hann að hlæja og ég skildi að karl-
inn væri Feraud sjálfur,“ segir
Helga og hlær að minningunni.
Louis Feraud réði Helgu á
staðnum, fyrst til reynslu en þegar
yfir lauk hafði Helga starfað í tvo
áratugi fyrir þennan meistara há-
tískunnar, lengst af sem hans aðal-
hönnuður og andagift.
„Ég hannaði fatnað, skartgripi
og fleira undir merki Louis Feraud
og hafði afar frjálsar hendur. Fer-
aud var ekki hönnuður sjálfur en
með fagurt auga fyrir listum og
tísku. Því skapaði hann ekkert
sjálfur en dró að sér fólk sem
honum líkaði við til að skapa tísk-
una. Þannig hafði hann auga með
hlutunum án þess að skipta sér
mikið af,“ segir Helga, sem varð
vel til vina við tískukónginn.
„Mér þótti afar vænt um hann
og við vorum mjög góðir vinir;
alltaf betri og betri með árunum.
Hann skildi mig vel og ég skildi
hann stundum. Hann var sérstakur
og einn af þeim afar fáu í þessum
bransa sem ekki eru fyrir karl-
menn. Feraud var mjög mikil
manneskja og þægilegur yfirmað-
ur sem leyfði fólki að njóta sín. Það
var því ekki að ástæðulausu sem
ég ílengdist hjá honum, en eftir að
hann lést 1999 hætti ég í kjölfarið,“
segir Helga alvarleg í bragði.
Kjólar á arabískar prinsessur
Síðan Louis Feraud lést hefur
tískuveldi hans hnignað hratt en
fjölskyldan seldi merkið aðilum
sem kunnu lítt til verka í fræðum
hátískunnar. Sjálf hefur Helga
fengist við margvíslega hönnun á
eigin forsendum og er með margt í
deiglunni.
„Núna er ég að vinna að tísku-
línu fyrir New York ásamt ind-
verskri konu sem ég starfaði með í
Indlandi fyrir Feraud. Þar bland-
ast saman íslensk, frönsk og arab-
ísk áhrif. Þá er ég að hanna borð-
búnað og hef mikinn áhuga á slíkri
hönnun, en hjá Feraud fékkst ég
einnig við slíkt. Ég hef alltaf hann-
að mikið af skartgripum og undan-
farið unnið skartgripi og boli fyrir
Gerðarsafn í Kópavogi,“ segir
Helga, sem einnig sér um fata-
skápa kvenfólks í sádi-arabísku
konungsfjölskyldunni.
„Ég hanna kjóla fyrir arabískar
prinsessur, sem er framhald af há-
tískunni. Þá gerum við nákvæm-
lega eins, notum sama fólkið til að
sauma og hanna skartgripi og
fylgihluti, eins og fyrir tískusýn-
ingar. Prinsessurnar hafa efni á að
kaupa sér fokdýra hátískuvöru, en
vilja ekki alltaf versla við dýru
tískuhúsin. Þetta hefur verið
ögrandi og skemmtilegt verkefni;
þær eru ekki allar í vextinum eins
og ofurfyrirsætur, sumar breiðar
og feitlagnar, en þeim mun meiri
verðlaun að sjá þær alklæddar
fallegri hönnun og líta glæsilega
út,“ segir Helga, sem hannar brúð-
arkjóla í eigin nafni.
Ástin og lífið
Helga býr í 8. hverfi Parísar, sem
er rétt hjá Elysee-forsetahöllinni.
Hún er í eðli sínu bóhem, eilítið
uppreisnargjörn og hefur alltaf
farið eigin leiðir. Dótturina Gígju
eignaðist hún í sambandi sem ekki
var dæmt til að endast, en hún
hefur aldrei giftst.
„Ástina finnur maður ekki í
tískubransanum því þar eru flestir
karlmenn hýrir og veruleikinn oft
yfirborðslegur, en ég held að það
sé erfitt að finna ástina yfirleitt.
Kannski hef ég ekki leitað nóg, eða
leitað að einhverju sem ekki er til.
Ég er þakklát að hafa orðið barns
auðið því það er öllum mikilvægt
að eignast sína eigin fjölskyldu,
auk þess sem maður fær nóg af því
að hugsa alltaf og eingöngu um
sjálfan sig,“ segir Helga brosmild,
en Gígja dóttir hennar er mikill Ís-
lendingur þótt hún hafi aldrei búið
hér heima.
„Okkur langar báðar að vera
hér á Íslandi og ég hef mikinn
áhuga á að vinna meira hér heima.
Uppáhaldið mitt er búningahönn-
un, en síðast vann ég að slíku fyrir
Þjóðleikhúsið. Mér fannst það
æðislegt því stemningin minnir á
tískusýningarnar í París þar sem
ríkir spenningur og tímapressa, en
ég er dæmigerður Íslendingur að
því leyti að þrífast best þegar ég
þarf að keppa við klukkuna og
vinna dag og nótt. Í leikhúsi, líkt og
á tískusýningum, þarf að huga að
hári, förðun, skarti, sviði og leik-
tjöldum, en einnig sögu, persónum
og leikurum,“ segir Helga og ber
Íslendingum vel söguna.
„Áður fyrr var kapp í Frökkum
og rólegri taktur í Íslendingum, en
þetta hefur alveg snúist við. Nú
eru Frakkar orðnir aðeins of róleg-
ir í tíðinni, en Íslendingar uppfull-
ir af sköpunarkrafti. Því langar
mig æ meira í góða andann hér og
hreina orkuna,“ segir Helga glað-
beitt en með söknuði áður en hún
heldur heim til Parísar á ný.
Hátíska, lúxus &
arabískar prinsessur
Sautján daga gamalli var Helgu Björnsson gefi› nafn um bor› í skipi á lei›
til Noregs, flar sem fa›ir hennar vann vi› íslenska sendirá›i›. Á sama tíma
sat afi hennar Sveinn Björnsson á Bessastö›um sem fyrsti forseti l‡›veldis-
ins. Utan átta ára vi›komu á Íslandi bjó Helga til fullor›insaldurs í íslensk-
um sendirá›um, en seinna var› hún a›alhönnu›ur tískukóngsins Louis
Féraud. fiórdís Lilja Gunnarsdóttir hitti Helgu í árvissri sumarheimsókn
hennar til fö›urlandsins.