Réttur - 01.01.1946, Page 1

RETTUR TÍMARIT UM ÞJÓÐFÉLAGSMÁL
30. árgangur
1. hefti
1946
EINAR OLGEIRSSON:
Nokkrar hugleiðingar um lýð-
ræði og baráttuna fyrir því
Hvað er lýðræði?
Fá orð munu eins mikið notuð og misnotuð nú á tímum
og orðið lýðræði. Og það er sannarlega ekki vanþörf á, að
rnenn geri sér ljóst, hvað við er átt með því orði, því að
margar af þeim deilum, sem um það orð eru háðar, eru ef til
vill sprottnar af því, að menn eiga við ólík hugtök, þótt
menn noti hið sama orð. Það er því ekki vanþörf á, að þeir,
sem telja sig berjast allra flokka ákveðnast fyrir lýðræði,
eins og Sósíalistaflokkurinn gerir, reyni að setja fram skýr-
ingu sína á því hugtaki eins alþýðlega og kostur er á, svo að
almenningur fái skilið, hvað við er átt með því.
Það, sem lýðræði merkir fyrst og fremst, er eftirfarandi:
í fyrsta lagi: Lýðrœði er vald lýðsins, vald fjöldans, vald
fólksins, eins og það er kallað í daglegu tali, gagnstætt valdi
höfðingja, höfðingjaræði eða valdi einstaks manns, einræði.
Þetta er hin upphaflega merking orðsins lýðræði, „dernó-
kratí“, (af ,,demos“ lýður og ,,kratein“ að ráða). Þegar hug-
takið er upphaflega mótað í Grikklandi fornaldarinnar, þá