Réttur - 01.06.1947, Síða 66

138
R É T T U K
til þess að geta lifað. En þetta eru aðeins ytri skilyrði lífs
hans — ekki hinn innri tilgangur.
Þegar fátækur verkamaður fer fram á hækkað kaup
eða styttan vinnutíma, þá er það ekki nein ruddaleg
heimtufrekja í eðli hans, sem knýr fram slíka kröfu, held-
ur kannski sú einfalda og heilbrigða ósk að geta komizt
með konuna sína og börnin út í sólskinið til þess að sjá
blómin og heyra fuglana syngja — það er með öðrum
orðum þráin eftir lifandi fegurð. Hverjum einasta alls-
gáðum og óspilltum manni hlýtur að hrjósa hugur við að
sóa heilu lífi í andlaust brauðstrit eða jafnvel örvænting-
arfulla leit að slíku brauðstriti — í brjósti hans er lítil
klukka, sem kallar á eitthvað æðra: hljóða innlifun í nátt-
úruna eða andlegt samlíf við annað fólk. Jafnvel hinn
fátækasti og fávísasti vesalingur er gæddur ástríðufullri
löngun til að taka þátt í hinu mikla sköpunarverki tilver-
unnar. Hann hatar að vera launaþræll á friðartímum, at-
vinnuleysingi á krepputímum, manndrápari á stríðstím-
um. Hann vill öðlast sína eðlilegu hlutdeild í allsnægt-
um jarðarinnar og verða herra síns lífs í friðsamlegu
samfélagi við alla menn. Hann vill fá að þjóna fram-
vindu lífsins og fegurð — verða skapandi andi: vísinda-
maður, listamaður —.
Forréttindastéttirnar og málpípur þeirra hafa frá
upphafi vega reynt að telja fólkinu trú um, að það sé
bæði heimskt og illgjarnt, syndum spilltur, volaður lýð-
ur, sem einskis hafi að vænta nema fyrir náð. Það er
trú fólksins á þessa lygi, sem hefur sætt það um aldir
við tilbúin harmkvæli þrældóms og styrjalda. En þrátt
fyrir allar misþyrmingar, andlegar og líkamlegar, hafa
söngvarnir um hið dýrðlega hlutverk mannsins ómað
í gegnum myrkur þessarar skelfilegu trúar, hvenær sem
eitthvað hefur rofað til. Og þessi dularfulli ómur 'held-
ur vöku fyrir hinum þrautpínda öreiga — andvarp hans