Réttur - 01.06.1947, Blaðsíða 77

RÉT T U R
149
ur alþýðu manna gefizt annað eins tækifæri til að skilja
eðli og tilgang listarinnar.
Nýlega sá ég í mjög frjálslyndu norrænu tímariti, sem
f jallar um list og menningu, vitnað í grein eftir Gerasín-
off, þar sem hann kemst m. a. svo að orði: „Meðal okk-
ar ríkja engar ósættanlegar mótsetningar milli lista-
mannsins og fólksins, og geta raunar ekki átt sér stað.
Á því sviði höfum við náð jafnvægisfullri einingu — í
fyrsta skipti í sögu mannkynsins.“ Hinn norræni til-
vitnunarmaður bætir síðan við frá eigin brjósti: „Þessi
ummæli tala sínu skýra máli — þau eru allt of fullyrð-
ingarkennd til þess að hæfa oss.“
En hvað „hæfir oss“ þá, kæri frændi? Kannski það
helzt að þjóna hjartans ósk aftur'haldsins með því að
efast eilíflega um hæfileika fólksins til að veita menn-
ingunni viðtöku? Hvað er það sem gerst hefur í Ráð-
stjórnarríkjunum ? Einfaldlega það, að forréttindastétt-
irnar voru sviftar frelsi sínu til að kúga og arðræna al-
þýðuna og einoka öll menningarverðmæti. Alþýðan öðl-
aðist hins vegar frelsi — ekki til þess að iðka hinar
glæpsamlegu tilhneigingar auðskipulagsins né heldur
til að brjóta niður sitt eigið verk í miðjum klíðum, held-
ur til þess að skapa sjálf ný og ný menningarverðmæti,
byggja upp samvirkt þ1oðfélag, sem stefnir út úr .villi-
mennsku hagsmunabaráttunnar yfir á friðsamlegan leik-
vang lista og vísinda — hið óháða svið andlegrar þjálf-
unar og starfsemi .
Árásir kapítalismans í alls konar myndum — meðal
annars krossferð nazismans í austurveg — hafa vitan-
lega hindrað eðlilega þróun sovétþjóðanna á ýmsan veg.
En það sem mestu máli skiftir í þessu sambandi er þó
hitt, að reynsla þessara 170 milljóna hefur þegar sannað,
að um leið og hagrænt helsi alþýðunnar er brotið og
hún öðlast aðstöðu til að skapa sjálf'sín örlög, þá losna
andlegar orkulindir hennar þegar úr læðingi og brjót-