Réttur - 01.09.1962, Blaðsíða 61

R E T T U U
253
Taflan sýnir að 1945 bjuggu 86% af íbúum heimsveldisins í ný-
lendum. Og þó var liundraðshlutinn hærri því taflan telur aðeins
lönd sem opinberlega heyrðu undir heimsveldið, t. d. ekki Egypta-
land og Irak sem voru í raun og veru brezkar nýlendur. Aðeins
England og „hvítu“ samveldislöndin voru sjálfstæð. Þar bjuggu
11,6% íbúanna, eða 12% ef hvíti minnihlutinn í Suður-Afríku er
talinn með.
1961 er íbúatala nýlendnanna komin niður í 4.6%. I þeirra stað
standa nú með Englandi og ,,hvítu“ löndunum mörg sjálfstæð ríki
með 606 milljónir íbúa, eða 86'/ af íbúum samveldisins, og nú
teljast 96% íbúanna í sjálfstæðum ríkjum.
Fljótt á litið mætli ætla að nýlendudrottnunin hafi horfið á árun-
um 1945—1961 með gamla heimsveldinu. Og þó ■— þrátt fyrir breyt-
inguna eru augljós einkenni um framhaldslíf.
Samveldið er álíka víðáttumikið og líkt um samsetning og heims-
veldið, umleikur rúman fjórðung þurrlendis jarðar og tæpan fjórð-
ung mannkynsins. Reyndar eru Burma og lrland og nú nýlega
Suður-Afríka farin úr því, en flatarmál heimsveldisins hefur aðeins
skroppið úr 11,6 milljónum fermílna í 10.9. íbúatalan hefur aukizt
úr 625 milljónum í 721. Samt er það staðreynd að raunveruleg
breyting er mikil. Samveldið er aðeins skuggi af heimsveldinu, og
mestu breytingarnar eru í gerjun, nýlendukerfið í öllum myndum
Jjess er enn ekki úr sögunni.
Sterlingsvœðið er ekki sama og samveldið og þó náskylt. Kanada
er ekki á sterlingsvæðinu, og þó nær það í raun og veru yfir land-
svæði gamla heimsveldisins, gömul áhrifasvæði svo sem Kuwait,
ríki, sem hafa gengið úr samveldinu eins og lrland og nokkur smærri
ríki, t. d. Island.
Brezkar hagskýrslur gera að öllum jafnaði samanburð á gamla
heimsveldinu og löndum sterlingsvæðisins um verzlun, fjárfestingu
og hagnað, og sýnir það allglöggt áhrifasvæði brezka fjármálaauð-
valdsins (og er þó Kanada tapað undir bandarísk áhrif).
Tilsjón með pundinu er í höndum Breta. Eitt meginverkefni
þeirra í efnahags- og stjórnmálum er að gæta stöðugleika þess gagn-
vart dollarnum á heimsmarkaðinum.
Nánari alhugun á þjóðarbúskap og fjármálalegum og hernaðar-
legtim samböndum landa Brezka samveldisins og stjórnmálum þeirra
leiðir í Ijós, að Brezka heimsveldið er ekki úr sögunni né brezk ný-