Réttur - 01.09.1962, Blaðsíða 65

R É T t U R
257
um sínum tvístruðum landsvæðum og arðsjúga þau í kapphlaupi
við aðra heimsvaldasinnaða keppinauta. Þeir geta fyrirvaralítið
einbeitt herstyrk sínum þangað sem bólar á uppreisn.
Dregið hefur úr mætti þessa kerfis eftir að hernaðarlegir yfir-
burðir komust í hendur Bandaríkjanna, en að sama skapi hafa
brezkir heimsvaldasinnar lagt kapp á að halda hernaðarlegri að-
stöðu í þeim nýlendum, sem fá sjálfstæði. Til þess beita þeir þrem-
ur meginaðferðum:
Hernaðarbandalögum. Gleggsta dæmið er Bagdad-samningurinn
svokallaði við Pakistan og hálfnýlenduna Irak. I SEATO-banda-
laginu eru Malaya, Pakistan, Thailand og Filippseyjar. Auðvitað
eru Bandaríkin driffjöðrin í því bandalagi. Þá kemur aragrúi
gagnkvæmra hernaðarsamninga, t. d. Bretlands við Nígeríu, Líb-
anon, Maiaya (í krafti þess samnings er brezkt setulið í Malaya),
og Sierra Leone. Ollum þessum rikjum hafa Bretar sett það skil-
yrði fyrir sjálfstæði, að þeir gerðu hernaðarbandalag við þá. Sama
er á döfinni í Kenya.
Eftir að þessar þjóðir hafa fengið sjálfstæði, hefur risið þar
upp öflug andspyrnubreyfing gegn samningunum og Brezka heims-
veldinu. 1958 sleit byltingin í Irak lierfjötrana af landinu og and-
staðan í Nígeríu færðist í aukana.
Herstöðvum. Brezkir heimsvaldasinnar gera sér far um að halda
herstöðvum sínum um allan heim og i flestum þeim löndum, er
nú liafa hlotið sjálfstæði, ekki sízt á Súezsvæðinu í Egyptalandi, 1
Líbýu, Jórdaníu, á Kýpur og Ceylon. í þessum löndum gerast æ
háværari kröfurnar um burtför þeirra, og hafa sums staðar borið
árangur. Þeir hafa orðið að leggja niður herstöðvar í Egyplalandi
(og leggja nú þeim mun meiri áherzlu á Kýpur), í írak og á Cey-
lon. 1 stað þess bafa þeir komið sér upp lierstöðvum í Aden, á
Bahreinseyjum, Maldiveeyjum og í Nairobi. Að Kýpur og Líban-
on undanskildum eru nú flestar herstöðvar þeirra í nýlendum og
ófrjálsum löndum, svo sem Hong Kong, Singapore, á Bahrein, í
Aden, á Möltu, á Gíbraltar og í Karabiska hafinu.
Stríðsundirbúningi og vopnabirgðum. Einnig þau nýju sjálf-
stæðu ríki, sem komizt hafa hjá hernaðarbandalögum og herstöðv-
um, eru í reynd áfram bundin Bretum sterkum hernaðarböndum.
Herir þeirra eru undir stjórn brezkra foringja (þannig var það i
Indlandi og er enn í Nígeriu), og þarlendir herforingjar eru þjálf-
aðir í Bretlandi. Herráðsforingjar allra samveldislandanna sækja