Réttur - 01.01.1966, Page 33

R K T T U R
33
með því var stofnkostnaður lækkaður um 200—300 milljónir króna.
En til þess að vega upp þennan tekjumissi voru jafnframt felld úr
gildi ákvæði um hámarksverð á raforku, og er ætlunin að leggja
mjög stórfelldan neyzluskatt á raforkunotkun landsmanna sjálfra.
Þannig á að verða tvöfalt raforkuverð frá Búrfellsvirkjun, íslenzkir
atvinnuvegir og almenningur eiga að greiða um það bil þrefalt
hærra verð en svissneski hringurinn; miðað við 60.000 tonna
alúmínbræðslu myndu þessi forréttindi hr.ingsins fram yfir íslenzka
rafmagnsnotendur nema yfir 200 milljónum króna á ári.
En hér er ekki aðeins um breytingar á fjáröflunarkerfi að ræða.
Bandaríska fyrirtækinu Harza Engineering Company International,
sem gerði verkfræðiáætlanirnar um Búrfellsvirkjun, var falið að
haga þeim svo að kostnaðarverðið yrði í samræmi við hugmyndir
svissneska hringsins. Gerði hið bandaríska fyrirtæki áætlun um
einfalda rennslisvirkjun í Þjórsá og var talið að stofnkostnaður við
hana yrði ekki meira en svo að samningar við Svisslendinga gætu
tekizt. En þótt hið bandaríska fyrirtæki hefði mikla reynslu af virkj-
unum víða um heim gerðu sérfræðingar þess sér ekki grein fyrir
hinum sérstöku virkjunaraðstæðum á íslandi, en hér á landi er við
að etja mjög stórfelld og næsta einstæð vandamál í ám vegna ís-
myndana og aurskriðs sem geta haft mjög veruleg áhrif á raforku-
framleiðslu í sambandi við rennslisvirkjanir. Sættu áætlanir banda-
rísku verkfræðinganna mikilli gagnrýni þegar þær sáu dagsins ljós
frá ýmsum þeim íslenzku sérfræðingum sem bezt þekkja þessi vanda-
mál; ég minni á álitsgerðir Sigurðar Thoroddsens verkfræðings og
Sigurjóns Rist vatnamælingamanns. Eftir allmiklar umræður fór þá
einnig svo að stjórnarvöldin neyddust til að v.iðurkenna að óhjá-
kvæmilegt kynni að verða að breyta áætlunum bandarísku sérfræð-
inganna. í lögunum um landsvirkjun segir svo í 6. grein:
„Landsvirkjun er heimilt að reisa allt að 210 þús. kW raforkuver
í Þjórsá við Búrfell ásamt aðalorkuveitum og gera nauðsynlegar
ráðstajanir á vatnasvœði Þjórsár ojan virkjunarinnar til þess að
tryggja rekstur hennar.“
En hverjar eru þessar nauðsynlegu ráðstafanir og hvað munu þær
kosta? Um það hefur ekki verið birt nein greinargerð af hálfu
íslenzkra stjórnarvalda, og í skýrslu iðnaðarmálaráðherra hér áðan
var ekki vikiö að þessu atriði einu orði. Hér er þó um grundvallar-
atriði að ræða, þegar meta skal hugsanlegan orkusölusamn.ing við