Réttur - 01.01.1966, Blaðsíða 59

R E T T U R
59
vaxandi, 1. maí orðið samstarfsdagur þeirra í Reykjavík og dregið
stórum úr bræðravígum í verklýðssamtökunum, og samstaða orðið
í veigamiklum verkföllum og kaupgjaldssamningum.
Hafa verður þó jafnan í huga að tvenns konar tilhneiginga lilýtur
alltaf að gæta í Alþýðuflokknum í þessum efnum:
Annarsvegar er verkalýður Alþýðuflokksins, sem á í baráttu við
atvinnurekendur eins og aðrir verkamenn og verkakonur, — og
finnur um leið til valds síns og getur því verið sjálfstæður og harður,
ef á þarf að halda (sbr. ágreininginn fyrir 9. nóv. 1963, líka í þing-
flokki Alþýðuflokksins).
Hinsvegar eru þeir aðiljar í Alþýðuflokknum, sem fyrst og fremst
eru að hugsa um embætti og frama og treysta á slíkt í samvinnu við
íhaldið og í skjóli þess. Hjá þeim gætir eðlilega meiri tilhliðrunar-
semi og afsláttar við Ihaldið. Eiga þó ekki allir óskilt mál þar,
kemur og gerð manna til greina. En meðal hinna framsýnni af þess-
um mönnum mun farið að gæta skilnings á því að lítt muni treyst-
andi á slík hlunnindi, ef Alþýðuflokkurinn verður æ háðari íhald-
inu, enda eflist nú innan þess hinn nýríki, pólitíski unglingaskari,
sem álítur sig sjálfkjörinn til hvers konar virðinga í krafti auðs og
embættavalds Sjálfstæðisflokksins og er lítt gæddur þeirri pólitísku
stjórnkænsku, er ýmsir eldri foringjar Sjálfstæðisflokksins lærðu
eftir 1942.
Þannig hefur það gengið, með sigrum og ósigrum, í hálfa öld að
reyna að tryggja sjálfstæði verklýðshreyfingarinnar, — mikið unn-
izt á, en markinu ekki náð á pólitíska sviðinu, meðan annar verk-
lýðsflokkurinn enn er und.ir sterkum áhrifum auðmannaflokksins.
Um hin einstöku atriði, sem gerzt hafa í þessari hálfrar aldar bar-
áttu verður það auðvitað endanlega sögunnar að dæma, en ekki
okkar, sem þátt 'hafa tekið í þessu mestallan tímann. Hið varhuga-
verða fyrir verklýðsflokka er ekki það að vinna með Framsókn eða
Ihaldinu, heldur hitt: að sætta sig við að borgaraflokkurinn ráð.i
mestu um stefnuna og geti jafnvel haft líf verklýðsflokksins í hendi
sér. En forsendan fyrir því að verkalýðs- og launþegastéttin geti
markað stefnuna í þjóðfélaginu, er að flokkar hennar séu sterkir
og óháðir borgaraflokkum og standi saman um þau höfuðmál, sem
þeir vilja knýja fram.
50 ára barátta um að tryggja pólitískt sjálfstæði verklýðs- og