Réttur - 01.01.1966, Blaðsíða 7

R É T T U R
7
var hvað sem bauðst, ef hún gaf honum aðstöðu til að sinna þjóð-
frelsismálunum. A árunum 1924 og 1925 var hann í Kanton í Kína
og stofnaði þá fyrstu byltingarsinnuðu æskulýðssamtökin í Vietnam.
Frá 1927 til 1929 var hann og vann í ýmsum löndum Evrópu og
Asíu, alltaf í sambandi við frelsishreyfingu landsins, vinnandi fyrir
hana og leiðandi hana. 1929 dæmdu frönsku nýlenduherrarnir hann
til dauða — fjarverandi.
I janúar 1930 stofnaði hann úr þrem kommúnistiskum samtök-
um Kommúnistaflokk Indo-Kína. En 1931 tók enska lögreglan í
Hong-Kong hann fastan og var hann settur í fangelsi í tvö ár. Síðan
varð hann að fara huldu höfði, 1934 til Evrópu. Hann var á 7. al-
þjóðaþingi kommúnista í Moskvu 1935 og 1938 hélt hann aftur
heim til ættlands síns.
í maí 1941 átti hann og Kommúnistaflokkurinn frumkvæði að
því að stofna í kínverska landamærabænum Djin-ssí Þjóðfylkinguna
til baráttu fyrir sjálfstæði Vietnam, eða Viet-Minh eins og hún
heitir á þeirra máli. En Kuomintang-klíkan, sem þá réð Kína, ofsótti
þessa frelsissinna, tók Ho-Chi-Minh og fleiri fasta. En jafnvel úr
fangelsinu stjórnaði hann frelsisbaráttunni. Þaðan reit hann 1941
eitt af sínum sögulegustu bréfum „Bréfið heim“, — ávarp til þjóðar-
innar um að rísa upp gegn hinu tvöfalda oki: japönsku innrásar-
herjanna og frönsku nýlendukúgaranna.
Bréfið hefst með þessu ávarpi:
„Oldungar lands vors!
Föðurlandsvinir!
Menntamenn, bændur, verkamenn, kaupmenn, hermenn!
Landar!“
Síðan skilgreinir hann ástandið, sem liefur skapazt eftir að Frakk-
land gafst upp fyrir fasismanum og ofurseldi Japönum Vietnam
orustulaust. „Þessvegna stynjum við nú undir tvöföldu oki: Við
erum vinnudýr frönsku nýlenduherranna og þrælar japönsku sigur-
vegaranna.“
Ho-Chi-Minh rekur í þessu bréfi hina hetjulegu frelsisbaráttu
Vietnam-þjóðarinnar alveg frá upphafi þess að Frakkar tóku að
leggja undir sig Vietnam. Hann minnir á leiðtogana, er stjórnuðu
frelsisbaráttunni, sem aldrei linnti, — á Phan-dinh-Phung sem sljórn-
aði uppreisn.inni gegn Frökkum frá 1884 til dauðadags 1896, —
á Hoang-hoa Tliam, fátæka bóndasoninn, sem varð þjóðhetja Viet-
nam og stiórnaði uppreisnum allt frá 1890 til 1912 að hann var