Réttur


Réttur - 01.01.1966, Blaðsíða 16

Réttur - 01.01.1966, Blaðsíða 16
16 RÉTTUR Ár: 1850 1860 1870 1880 Þeir sem lifa af sjávarafla 6,9% 9,3% 9,8% 12,0% Iðnaðarmenn 1,3% 1,1% 1,1% 2,1% Verzlunarmenn og gestgjafar 1,0% 1,1% 1,3% 1,7% Daglaunamenn 0,7% 0,9% 1,4% 1,9% Þeir sem ekki hafa ákv. atvinnuv. . . 0,6% 1,0% 1,1% 1,4% Sveitarómagar 2,1% 2,7% 6,6% 3,4% Svo sem sjá má af þessu yfirliti minnkar nokkuð hlutur þeirra, sem lifa á landhúnaffi á þessu tímahili, að sama skapi og sjávar- útvegurinn færist í aukana. Hins vegar fjölgar þeim hægt, sem lifa af verzlun og iðnaði, og allt þetta tímabil eru þeir fleiri, sem þiggja af sveit, en þeir sem hafa afla sinn af þessum tveim aðalatvinnugrein- um borgaralegs þjóðfélags. Athyglisverð er sú aukning, sem verður í stétt daglaunamanna og þeirra sem ekki hafa ákveðinn atvinnuveg. Hina síðarnefndu má án efa að mestu leyti telja til daglaunamanna og margt hefur þar einnig verið lausamanna, sem voru ekki vel séðir á þessum árum. Daglaunamenn og þeir sem höfðu óákveðna atvinnu urðu stofninn að verkalýðsstétt íslands. En einna mesta athygli og furðu vekur þó hinn mikli fjöldi vinnuhjúa á íslandi. Árið 1801 eru vinnuhjú 23% af allri þjóðinni, árið 1850 um 26%, árið 1870 og árið 1880 27%. íslenzk vinnuhjú eru í þjónustu allra atvinnustétta á íslandi og eru allt þetta tímabil um fjórðungur þjóðarinnar. Þessi mikli vinnuhjúafjöldi er talandi tákn um efna- hagslegan vanþroska íslenzku þjóðarinnar á 19. öld, hver vinnandi kynslóð, sem vex úr grasi verður að vistráða sig vegna þess, að hún getur ekki leitað sér bjargræðis nema að litlu leyti í nýjum og vaxandi atvinnugreinum. Á þeim átta áratugum íslandssögu á 19. öld, sem hér hafa lauslega verið kannaðir, urðu ekki neinar bylt- ingar i félagslegri tilveru þjóðarinnar. Það var aðeins komið los á forna þjóðfélagsgerð okkar bændaþj óðfélags, en leysingin sjálf varð ekki fyrr en um og eftir aldamótin. En það var innan marka þessa frumstæða bændaþjóðfélags, að Jón Sigurðsson hóf þjóðmálavakningu sína og reisti pólitískar kröf- ur, sem virtust stundum í litlu samræmi við efnahagslega getu Is- lendinga um hans daga, en reyndust eiga sér lífskraft, sem síðari kynslóðir fengu beitt til fulls sigurs í sjálfstæðisbaráttu þjóðarinnar. Saga Jóns Sigurðssonar og aldar hans er meðal annars fyrir þá sök mjög forvitnileg, að hann fékk eygt út fyrir tímamörk sam-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96

x

Réttur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Réttur
https://timarit.is/publication/319

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.