Réttur - 01.01.1966, Blaðsíða 58

58
RÉTTUR
vart borgaraflokkunum að veruleika og á vissum sviðum þjóðfélags-
ins tekst nú verkalýðnum að framfylgja forystuhlutverki sínu, bæði
með starfi Alþýðusambandsins og verklýðsfélaganna á þessum árum
og í nýsköpunarstjórninni 1944—47.
Enn tekst að sundra þeirr.i samstöðu verkalýðsflokkanna, sem er
forsendan fyrir forystu verkalýðs og launþega í þjóðfélaginu. „Kalda
stríðið“ vinnur sitt verk fyrir auðvald heimsins hér sem annars
staðar. Alþýðuflokkurinn lendir fyrst í samsteypu með báðum borg-
araflokkunum, en er svo sparkað og fésýsluflokkarnir tveir mynda
sína helmingaskiptastjórn 1950—56.
A árinu 1955 hafði samstæð verklýðshreyfing enn sýnt sjálfstæði
sitt og vald í sex vikna verkfallinu mikla, og fésýsluflokkastjórnin
síðan sundrazt um veturinn.
En í stað þess að Alþýðuflokkurinn sem lieild tæki nú höndum
saman við Sósíalistaflokkinn, eins og eðlilegast hefði verið, — nær
Framsóknarforustan enn tökum á honum, ánetjar hann sér í
„Mræðslubandalaginu“, þannig að þeir bjóða fram sem einn flokkur
væri í þingkosningunum 1956. Hinir yngri for.ingjar Alþýðuflokks-
ins þurftu nú að læra sjálfir það, sem hinir eldri höfðu þegar gengið
í gegnum. Framsókn hafði hins vegar ekkert lært og beitti hús-
bændavaldinu yfir Alþýðuflokknum af slíkri hörku í vinstri stjórn-
inni 1956—58, að þegar Framsóknarforingjarnir sundruðu henni
í ofstæki vegna kauplækkunarkrafna sinna, strauk Alþýðuflokkur-
inn úr vistinni beint til íhaldsins. Ólafi Thors tóksl með stjórn-
kænsku sinni að gera þann hlut í desember 1958, sem Jónas frá
Hriflu var að koma í veg fyrir með stjórnkænsku sinni 1916: að
burgeisastéttinni í Reykjavík tækist að ná tökum á verulegum hluta
verkalýðsins eða einum heilum flokki hans.
Enn lendir það á Sósíalistaflokknum einum og handamönnum
hans í Alþýðubandalaginu að halda uppi merki sjálfstæðis verka-
lýðshreyfingarinnar í stéttabaráttunni eftir beztu getu og halda á
lofti þeirri hugsjón að verkalýðs- og launþega-stéttin tæki forystu
í þjóðfélaginu.
Sú hugsjón verður eins og hér standa mál ekki framkvæmd án
samstarfs beggja verklýðsflokkanna. Og frá því í nóvember 1963
að afstýra tókst þeim harðstjórnaraðgerðum, sem þá voru fyrir-
hugaðar af afturhaldsöflum í ríkisstjórnarherbúðunum, hafa verk-
lýðsflokkarnir verið að nálgast livor annan, skilningur þeirra á sam-
eiginlegri skyldu um samstarf vegna sömu umbjóðendastéttar farið