Réttur - 01.06.1936, Side 16

En það var svo langt frá, að allt þetta gull yrði
grundvöllur að nýju blómaskeiði atvinnuveganna.
Þvert á móti leiddi það til hnignunar. Það var hirðin,
aðallinn og kirkjan sem hirti fenginn. Klerkar og
aðalsmenn lifðu í sús og dús, og peningum var sóað
í stríð. Tekjurnar af heimalandinu voru einskis virði
í samanburði við tekjurnar af nýlenduráninu. í stað
þess að efla framleiðslu landsins, var hinn léttfengni
auður notaður til innkaupa í útlöndum. Márar þeir
sem eftir höfðu orðið og gerzt kristnir, duglegir
handiðnaðarmenn, bændur, verzlunarmenn og lækn-
ar, voru ofsóttir eins og Gyðingarnir, reknir hundr-
uð þúsundum saman úr landi, eða hnepptir í dýfliss-
ur og brenndir af rannsóknarréttinum. Leifum arab-
isku menningarinnar var kippt upp með rótum. Árið
1609 var á skömmum tíma rekin 1 milj. Moriscos—
Márar, sem höfðu tekið kaþólska trú — út úr land-
inu, einmitt þeir menn, sem bezt þoldu erfiðisvinnu
í þessu loftslagi. Völd kirkjunnar jukust sífellt. Heil-
ir herskarar klerka, munka og nunna mergsugu
fólkið eins og sníkjudýr.* Hin sívaxandi auðæfi
kirkjunnar freistuðu sífellt fleiri, til þess að helga
sig klerklegum störfum.
Buckle skýrir frá hnignun atvinnuveganna eftir
beztu heimildum, á þessa leið:
í Sevilla, einni auðugustu borg Spánar, voru á 16.
öld um 16.000 vefstólar. Á stjórnarárum Filips V.
var tala þeirra bara 300. í ávarpi þingsins til kon-
ungs er skýrt svo frá, að í borginni búi nú aðeins
fjórði hluti á við það sem áður var, og að vín- og
ólívugarðar þeir, sem auður borgarinnar byggist á,
væru í órækt. Um miðja 16. öld voru í Toledo yfir
*) Árið 1626 voru bara Dominikana og Franzisk-
anamunkar 32000 að tölu. 1628 voru 9000 munka-
klaustur. Við kirkjuna í Sevilla voru 100 prestar.
1 Sevillasókn 14000 kapelánar o. s. frv. (Buckle).
96