Réttur - 01.10.1972, Page 27

Pekingstjórnina í hartnær aldarfjórðung frá
aðild að SÞ.1'
Með hliðsjón af ofangreindu er forvitni-
legt að athuga nánar tildrög og forsendur
hinnar bandarísku innilokunarstefnu gagn-
vart Pekingstjórninni, svo og ástæður fyrir
þeirri stefnubreytingu sem Nixon vottaði fyr-
ir heiminum með Kínaför sinni 25. febr. sl.
Rætur herkvía- og innilokunarstefnunnar
má rekja til afskipta Bandaríkjanna af borg-
arastyrjöldinni milli Kuomintang og komm-
unista 1946—1949 og þeirra ályktana sem
bandarísk stjórnvöld drógu af sigri kínversku
byltingarinnar upp úr 1950.
Skv. samkomulagi, sem Roosevelt, Chur-
chill og Stalín gerðu með sér á ráðstefnun-
um í Jalta og Potsdam undir lok styrjaldar-
innar, skyldi stjórn Tshang Kæ-sheks taka við
æðstu völdum í Kína eftir uppgjöf Japana.
Það var í samræmi við grundvallarviðhorf
Stalíns til sigurmöguleika byltingarhreyfinga
után Sovétríkjanna og vilja hans til að firra
Sovétríkin vandræðum, er kynnu að hljótast
af stuðningi þeirra við slíkar hreyfingar, að
hann komst svo að orði í Potsdam, að „Kuo-
mintang væri eina valdið sem gæti stjórnað
Kína". McArthur, yfirhershöfðingi liðsafla
bandamanna á Kyrrahafssvæðinu, tilnefndi
því Tshang Kæ-shek herforingja einn til þess
bæran að afvopna japanskar hersveitir við
uppgjöf þeirra (14. ágúst 1949). Samdægurs
var undirritaður sáttmáli milli þjóðernissinna-
stjórnar Tshangs og Ráðstjórnarinnar er tók
Það liðu þó ekki nema 17 ár frá stofnun Ráð-
stjórnarinnar þar til Bandaríkin, undir forsæti
Roosevelts, viðurkenndu hana, þ.e. sigur rússnesku
byltingarinnar. Þess er lika að gæta að í kínverska
dæminu var Bandaríkjastjórn að þræta fyrir tilveru
rikisstjórnar sem réð fyrir 3—4 sinnum fleiri þegn-
um en hún sjálf.
af öll tvímæli um að hún viðurkenndi hina
fyrrnefndu sem einu lögmæm stjórnarvöld
landsins.
Um það leyti sem Japanir gáfust upp
hófst kapphlaup milli beggja aðila. Kín-
verskir kommúnistar höfðu verið burðarás-
inn í andspyrnunni gegn japanska innrás-
arliðinu allt frá 1936, þar sem Tshang lét
sér einatt meira um hugað að vinna á þessum
bandamönnum sínum en berjast gegn hinum
erlendu kúgurum. Það var því ekki að undra
þótt forystumenn kommúnista teldu sig ó-
bundna af samkomulagi „hinna þriggja
stóru" og réttborna til fullrar hlutdeildar í
stjórn landsins. Tilskipun MacArthurs var
svarað með annarri, undirritaðri af Chu Te
herforingja kommúnista, er beint var til
deilda Rauða hersins á þeim svæðum, sem
hann hafði náð á sitt vald á stríðsárunum:
„Afvopnið þegar í stað hersveitir Japana og
leppa þeirra, hernemið og takið við stjórn
þeirra borga og samgöngumiðstöðva sem
Japanir og kínverskir aftaníossar þeirra hafa
hingað til haft á valdi sínu". I samræmi við
þessa tilskipun treysm kommúnistar tök sín
á svæðum nyrst í Kína og í Mansjúríu. Raun-
ar hafði sovézki herinn tekið Mansjúríu her-
námi á þeirri viku sem leið frá því að Ráð-
stjórnin sagði Japönum stríð á hendur — svo
sem tilskilið var í Jaltasamningnum — (8.
ágúst) og þar til þeir gáfust upp. Ekki svo að
skilja að Sovétmenn hafi „afhent" kínversk-
um kommúnistum yfirráð yfir Mansjúríu.
Þeir gám ekki girt fyrir það að kommúnistar
næðu þar undirtökum í sveitunum, en hitt
er ómótmælanlegt að sovézki herinn fylgdi
fast eftir bókstaf samkomulagsins með því að
fá þjóðernissinnum í hendur yfirráð yfir borg-
um landsvæðisins. Þar sem Tshang Kæ-shek
var lítt við því búinn að veita þessari „gjöf"
viðtöku — liðssveitir hans vom langflestar í
Suðvesmr-Kína, beiddist hann þess af Ráð-
219