Réttur - 01.08.1981, Blaðsíða 27

ildarsamtök vinnumarkaðarins semja um
hverju sinni lágmarkskjör fyrir alla launþega
í viðkomandi starfsgrein á því svæði sem
samningurinn tekur til. Ákvæði þeirra laga
ná til félagsbundinna og ófélagsbundinna
verkamanna og atvinnurekenda. Við búum
við ítarleg lög um ráðningarmál sjómanna,
þ.e.a.s. sjómannalögin frá 1963. Þá eru gild-
andi nýsett lög um rétt verkafólks til upp-
sagnarfrests og rétt þess til launa vegna sjúk-
dóms- og slysaforfalla. Þá eru gildandi lög
um jafnrétti karla og kvenna, lög um ríkis-
ábyrgð á Iaunum við gjaldþrot atvinnurek-
anda frá árinu 1974, lög um orlof, lög um 40
stunda vinnuviku, lög um frídag 1. maí, lög
um orlof húsmæðra frá árinu 1972, lög um
eftirlaun aldraðra félaga í stéttarfélögum,
lög um vinnumiðlun, ný lög um aðbúnað,
hollustuhætti og öryggi á vinnustöðum, sem
koma í stað laga um öryggisráðstafanir á
vinnustöðum frá árinu 1952. Félagslegar
íbúðarbyggingar, verkamannabústaðir og
annað hafa verið lögbundnar áratugum
saman hér á landi.
Dýrmætustu félagsréttinda verkalýðsins er
réttur hans til að mynda samtök sín, fagleg
og pólitisk og beita þeim til að bæta kjör sín
og réttindi. íslenskur verkalýður hefur með
verkalýðsfélögum sínum háð langa og fórn-
freka baráttu til þess að hækka kaup sitt og
knýja fram aðrar kjarabætur.
Afturhaldið í landinu gerði harðvítugustu
tilraun til að slá þetta vopn verkalýðssamtak-
anna i kjarabaráttu úr hendi þeirra með gerð-
ardómslögunum í janúar 1942, er sviptu þau
þessu valdi.
Með „skæruhernaðinum” sögulega braut
verkalýðurinn þessi kúgunarlög á bak aftur
og knúði fram einhverja mestu kauphækkun
sem um getur og aðrar endurbætur í mánað-
arlangri baráttu, sem olli raunverulega lífs-
Héðinn Valdimarsson
alþm. og formaður Dagsbrúnar, aðalhvatamaður að
lögum um byggingu vcrkamannabústaða.
kjarabyltingu í landinu fyrir allt launafólk.
Upp úr þessum átökum tók afturhaldið í
landinu að grípa til þess ráðs að fella í sífellu
gengi íslensku krónunnar þar sem augljóst
var að atvinnurekendastéttin hafði ekki mátt
til að lækka kaupið. Afleiðingin varð aftur
sú m.a. að með þessu var raungildi sjóða
hreyfingarinnar svo sem atvinnuleysistrygg-
ingasjóðs og annarra sjóða í eigu verkalýðs-
samtakanna stórrýrt.
Vert væri að gera þessum sérstaka þætti
félagsmála, baráttunni um kaupgjaldið og
raungildi þess sérstök skil í þessum greina-
flokki og verður það reynt á næstunni.
139