Réttur - 01.08.1981, Blaðsíða 29

alþingi árið 1951. Þá lagðist meirihluti fé-
lags- og heilbrigðismálanefndar gegn frum-
varpinu. Talsmaður meirihlutans var Páll
Þorsteinsson, alþm. í ræðu hans kemur m.a.
fram að leitað var umsagnar Alþýðusam-
bandsins, Tryggingaráðs og Vinnuveitenda-
sambands íslands. Umsögn Alþýðusam-
bandsins var auðvitað jákvæð en umsögn
Vinnuveitendasambandsins neikvæð. Trygg-
ingaráð var ekki á eitt sátt um afstöðu til
frumvarpsins. Virðist svo sem afstaða
Vinnuveitendasambandsins hafi ráðið mestu
um örlög frumvarpsins það ár. Sigurð
ur Guðnason flutti mál þetta að nýju á
alþingi árið 1952. Meirihluti nefndar lagðist
gegn frumvarpinu og enn á ný virðist afstaða
Vinnuveitendasambandsins ganga af málinu
dauðu. í greinargerð Vinnuveitendasam-
bandsins er í fyrsta lagi skírskotað til þess að
,,með tilliti til erfiðleika þeirra, sem íslenskt
atvinnulíf eigi nú við að etja, sé allskostar
óverjandi að leggja þennan gífurlega skatt á
atvinnurekendur, þar sem frumvarpið geri
ráð fyrir því að þeir greiði í sjóð verkalýðsfé-
laganna”.
Þannig var fjandskapur atvinnurekenda
við þessi stórmerku lög uns þeir voru loks
beygðir til að samþykkja þau með hinu langa
og fórnfreka verkfalli 1955.
2. Hvað sögðu þeir um vökulögin
1921
Þegar Jón Baldvinsson flutti fyrst á al-
þingi frumvarpið um hvíldartíma háseta á
togurum voru undirtektir íhaldsmanna á al-
þingi þess eðlis að vert er að rifja þær upp.
Eins og kunnugt er var það fyrst með vöku-
lögum þessum að starfstími háseta á íslensk-
um togurum var takmarkaður og komið í
veg fyrir hvíldarlausa vinnu sólahringunum
saman.
Jón Þorláksson: „Ég mun ekki sjá ástæðu til að
greiða þessu frumvarpi atkvæði til annarrar umræðu.”
(Það þykir sérstök háðung fyrir mál ef það nær ekki að
ganga til annarrar umræðu og nefndar.)
Pétur Ottesen: „Það er alls engin þörf á að setja lög
um þetta efni. Þetta mun óhjákvæmilega draga úr afla-
brögðum.” „Það er eitthvað hárugt við það hvernig mál
þetta er upphaflega komið fram. Þetta er alls ekki
runnið undan rifjum íslenskra sjómanna. Þetta er ekki
sprottið úr íslenskum jarðvegi. Þetta er erlend farsótt.”
„Þetta er lagt fram fyrir áeggjan þeirra manna sem
vilja spila sig foringja sjómanna. Þeir nota þetta til að
sýnast. Ég er hræddur um að þessi ákvæði verði opin
leið að illindum og deilum á skipunum.”
Hákon Kristófersson: „Þetta er vandræðamál. Það er
ófært að ákveða hvíldartíma háseta á höfum.”
Frumvarp þetta varð þó að lögum eins og
kunnugt er árið 1921 og tryggði það að
íslenskir sjómenn hefðu sex tíma vinnuhlé á
hverjum sólarhring. Segja má að það hafi
breytt stórkostlega lífi sjómanna til batnaðar
úr því glórulausa þrælahaldi sem ríkti á tog-
urum fram til þess að lögin voru sett.
Árið 1927 flytur Héðinn Valdimarsson
frumvarp til laga um breytingar á vökulög-
unum frá 1921, en þar er lagt til að sólar-
hringnum verði skipt í 3 vökur og myndi þá
alltaf hluti skipverja eiga hvíld.
í ræðu sinni á alþingi leggst Jón Ólafsson, alþm. ein-
dregið gegn frumvarpinu. Hann segir m.a. þetta í ræðu
sinni: „Ég hef alltaf talið þessi hvíldartímalög óþörf.
Þau hafa ekkert gert neitt gott að verkum sem ekki er
búið að gera áður...” „Þá sagði háttv. flutningsmaður
að svefnleysi væri seigdrepandi. Það getur satt verið, ég
þekki það ekki. En hitt er mér kunnugt um, að þeir
menn sem sofa mikið og reglulega, eru á engan hátt
hraustari en hinir sem hafa misjafnan svefn. Ég býst nú
við, að næsta krafa jafnaðarmanna verði sú, að enginn
megi róa fyrr en annar, með allri sjávarsíðunni...” „Að
endingu vil ég taka það fram að mér finnst frumvarpi
þessu gerð best skil á þann hátt að senda það aftur heim
til föðurhúsanna.”
Ólafur Thors: „Það væri því aðeins forsvaranlegt að
samþykkja þetta frumvarp, að verulegar líkur væru
141