Réttur - 01.01.1982, Qupperneq 60

um styrk að ræða heldur aðeins bætur fyrir
það að Alusuisse lét ísal selja ál á undirboðs-
verði í Bretlandi, til þess að Alusuisse gæti
haldið markaðsstöðu sinni á breska mark-
aðnum. Þetta kom fram i ræðu Meyers,
stjórnarformanns Alusuisse, á aðalfundi Alu-
suisse árið 1977, en þar sagði hann m.a.:
„Sérstaklega í Englandi vorum við tilneyddir
til að selja undir kostnaðarverði um alllangt
skeið. Áttum við að halda áfram að taka á
okkur töp i milljónatugatali eða áttum við að
gefa breska markaðinn upp á bátinn? Við
ákváðum að þrauka. Kostnaðurinn var bor-
inn af dótturfyrirtækjum okkar á íslandi og í
Noregi, en að lokum af Alusuisse í formi
beinna fjárframlaga.”
Enn sem komið er hefur Alusuisse ekki
getað lagt fram svo mikið sem eina haldbæra
röksemd í þá veru að viðskipti þess við ísal
hafi verið með eðlilegum hætti. Og þegar við
bætast grunsemdirnar um óeðlileg viðskipti
með rafskaut, og grunur um að fjármagns-
kostnaður ísal gagnvart öðrum fyrirtækjum
innan Alusuisse samsteypunnar sé óeðlilega
hár, þá verður ljóst að hinn svissneski auð-
hringur hefur náð út úr álverinu í Straumsvík
gífurlegum upphæðum á undanförnum ár-
um.
Að lokum má benda á hve langt hinir
bresku endurskoðendur gengu í þvi að taka
tillit til mótbára Alusuisse varðandi hækkun
í hafi. Án þess að fá að sjá nokkur frumgögn
tóku þeir tillit til skýringa, sem lækkuðu
hækkun í hafi úr 47 milljónum í 25 milljónir
dollara. Þar á meðal tóku þeir tillit til þess að
íslenskum yfirvöldum höfðu jafnan verið
gefnar ragnar upplýsingar um flutningsgjöld
á súrálinu. Þannig að ef einhver getur kvart-
að undan málsmeðferð hinna bresku endur-
skoðenda, þá er það íslenska ríkið; allur vafi
hefur verið látinn koma Alusuisse til góða.
Trójuhestur íhaldsins
Það er ekki ástæða til að hafa mörg orð
um viðbrögð þeirra stjórnmálaflokka sem á
sínum tíma stóðu að álsamningnum, íhalds
og krata, þegar málið lá fyrir. En þar sýndi
sig útlendingaótti og minnimáttarkennd af
hinu sama tagi og kom i ljós hjá þessum
flokkum í landhelgismálinu. Málflutningur
Geirsarmsins í Sjálfstæðisflokknum og
Morgunblaðsins var þannig að öllum mátti
vera ljóst, að þar var á ferðinni málsvari
Alusuisse gegn íslensku þjóðinni. Skal svo
sem engan undra. Stjórnarformaður ísal er
innsti koppur í búri í þeirri klíku stórbissness-
manna sem heldur Geir Hallgrímssyni við
völd í Sjálfstæðisflokknum. Um þá sam-
tengingu sem er á milli helstu umboðsmanna
erlendrar stóriðju, hermangs og valdakjarn-
ans í Sjálfstæðisflokknum hefur margt verið
skrifað, og ekki ástæða til að fara út í hér.
Hitt er ástæða til að minna á, að ef Tróju-
hestarnir í Sjálfstæðisflokknum fá tækifæri
til, þá munu þeir gera allt sem þeir geta til að
eyðileggja möguleika íslendinga til að fá
fram einhverjar leiðréttingar í viðskiptum
við Alusuisse.
Eignumst álverið
Þegar þetta er ritað hefur Alusuisse enn
fengið frest á að hefja viðræður við fulltrúa
íslenska ríksins um málið. Því er ekki vitað
hvern veg umræður þróast. En kröfur ís-
lendinga hljóta að verða mjög verulegar.
í fyrsta lagi hlýtur að verða gerð krafa um
breytta viðskiptahætti í viðskiptum ísal og
Alusuisse, auk bóta vegna hækkunar í hafi.
Þá er eðlilegt að viðskiptin með rafskaut
verði tekin til endurskoðunar, þannig að að
reist verði rafskautaverksmiðja á íslandi.
I öðru lagi munu íslendingar gera veru-