Réttur - 01.08.1976, Blaðsíða 28

ÞAÐ ER TIL ÞRIÐJI
VALKOSTURINN
Ríkisstjórnir flestra auðvaldslandanna
velja nú á milli verSbólgu og atvinnuleysis
sem valkosta þeirra, er standi þeim til boða
— og koma flestar á hjá sér allmiklu at-
vinnuleysi, en draga úr verðbólgu. Auð-
mannastéttunum, sem sjálfar eru ríkar að
lausafé, finnst það betri kostur.
Ríkisstjórn afturhaldsins á Islandi hefur
yfirleitt haldið sér að verðbólgunni sem sín-
um valkosti, fyrst og fremst vegna þess að
það er svar hennar við sókn og vörn verka-
lýðs í kaupgjaldsmálum, en einnig af því
að yfirstéttin hefur allt að vinna en engu
að tapa við verðbólgu: hún á lítt lausafjár,
en því meiri fasteignir og lætur svo ríkið,
sem á bankana, lána sér lausaféð og fella
síðan í verði.
Hinsvegar eru verðbólguleiðinni takmörk
sett, svo sem rætt var í síðasta hefti „Réttar"
sökum skuldasöfnunar erlendis og verslunar-
halla. Og nú er að áliti bandarísku stórbank-
anna komið að þeim takmörkunum: lokun
hamslausrar verðbólguleiðar. Og ríkisstjórnin
hyggst nú fara inn á hina leiðina: draga úr
framkvæmdum, setja harðvítug höft á lána-
starfsemi bankanna m. ö. orðum: fara inn á
leið atvinnuleysisins, að svo miklu leyti sem
164
hún þorir af ótta við alþýðu. Mun ríkisstjórn-
in vissulega tvístíga á þeirri leið, því hún
verður eins og rnilli tveggja elda: annars-
vegar sá harði húsbóndi: ameríska banka-
valdið, sem heimtar „reglu á hlutunum", —
hinsvegar íslensk alþýða, sem getur steypt
ríkisstjórninni hvenær sem hún stendur öll
saman faglega og pólitískt. Og vissulega
verður mörgum orðið heitt í hamsi um það
leyti sem ríkisstjórnin væri búin að draga
svo úr framkvæmdum að atvinnuleysi væri
orðið tilfinnanlegt og skipuleggja slíkt pen-
ingaleysi meðal almennings að verslunar-
jöfnuðurinn batnaði verulega þessvegna.
En er til þriðja leiðin: önnur en sú að
láta lánsfjárleysið setja höft á framkvæmdir
og gera peningaleysið að skörnmmnarstjóra
hjá almenningi?
Sú leið er til: samning heildaráætlunar
fyrir allan þjóðarbúskapinn og framkvæmd
hennar samfara heíldarstjórn á utanríkis-
versluninni.
Það hefur mikið verið talað um áætlanir
undanfarin ár: framkvæmdaáætlanir fyrir
einstök kjördæmif!), heildaráætlanir fyrir
einstakar greinar þjóðarbúskapar (t.d. vega-
gerð o. s. frv.), en allar slíkar áætlanir verða
J