Morgunblaðið - 31.03.2006, Blaðsíða 6

6 FÖSTUDAGUR 31. MARS 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
DÓMUR Héraðsdóms Reykjavíkur er í fullu
samræmi við málatilbúnað ákæruvaldsins og
er með þyngstu dómum sem fallið hafa vegna
brota gegn skattalögum, sagði Jón H. Snorra-
son, yfirmaður efnahagsbrotadeildar ríkislög-
reglustjóra, sem sótti málið fyrir hönd ákæru-
valdsins.
Þetta var afar stórt og mikið mál sem fjöldi
fyrirtækja tengdist og margir komu að stjórn-
un þeirra. „Þarna eru kveðnir upp afar þungir
dómar, sem er í samræmi við ákæruna og þær
fjárhæðir sem þarna var um að ræða,“ sagði
Jón. Hann sagði of snemmt að segja til um
hvort ákæruvaldið uni dóminum eða áfrýi til
Hæstaréttar. Hann benti þó á að héraðsdómur
hefði sýknað framkvæmdastjóra fyrirtækis
sem ekki stóð skil á vörslusköttum, en dóm-
urinn hefði talið að þrátt fyrir þær lögbundnu
skyldur, sem framkvæmdastjóri hafi lögum
samkvæmt, væru ástæður sem leiddu til þess
að hann ætti ekki að bera refsiábyrgð. Það
væri rökstutt með því í dóminum að hann hefði
aldrei axlað þá ábyrgð sem fylgdi starfi fram-
kvæmdastjóra.
Gerður munur á stjórnarmönnum
Stjórnarmaður í Nota bene hefði einnig ver-
ið sýknaður og gerður væri munur á honum og
öðrum stjórnarmanni, sem dæmdur var sekur
fyrir sama brot.
Refsingar sem sakborningum eru gerðar í
þessu máli eru talsvert vægari en t.d. í Lands-
símamálinu, en Jón segir ástæðu þess einfalda.
Þar hafi verið dæmt fyrir auðgunarbrot sam-
kvæmt almennum hegningarlögum, en nú sé
dæmt fyrir brot á skattalögum. Þó refsiramm-
inn sé sá sami sé dómaframkvæmd önnur og
dómarnir nú séu í fullu samræmi við dóma-
framkvæmd í málum er varði sambærileg
brot, og með þyngstu dómum sem fallið hafa
fyrir brot á skattalöggjöfinni.
Með þyngstu
dómum fyrir brot
á skattalögum
VERJENDUR þeirra sakborninga sem var
gerð hæsta refsingin, Eyjólfs Sveinssonar og
Marteins Kr. Jónassonar, sögðu báðir að fyrir
lægi að umbjóðendur sínir mundu áfrýja dóm-
inum. „Við þurfum að skoða dóminn, en honum
verður örugglega áfrýjað,“ sagði Helgi
Jóhannesson hrl., sem var viðstaddur dóms-
uppkvaðninguna fyrir hönd Halldórs Jóns-
sonar, verjanda Eyjólfs.
„Hvorki gögn málsins né vitnaframburður
sýndi fram á að Eyjólfur hefði á nokkurn hátt
getað vitað af þessum meintu umboðssvikum
sem þarna er ákært og dæmt fyrir, þannig að
það er eins og verið sé að snúa við sönnunar-
byrðinni í þessum þætti málsins,“ sagði Helgi.
Hann sagði sektarfjárhæðir virðast háar, og
svo virtist sem dómarar hefðu ekki tekið tillit
til þess að búið var að borga mikið inn á þær
upphæðir sem ákært var vegna, eins og heim-
ilt sé samkvæmt nýlegum lögum.
Hann segir það ennfremur athyglivert að
um 30 mínútum eftir að þessi dómur var kveð-
inn upp hafi tveir dómar fallið í Hæstarétti þar
sem tekið sé tillit til þessara nýlegu laga-
ákvæða, og því megi segja að dómur héraðs-
dóms hafi ekki enst út daginn.
„Þetta er nokkuð harkalegur dómur, þó ein-
um lið sé vísað frá,“ sagði Sveinn Andri Sveins-
son, verjandi Marteins. „Mér sýnist í fljótu
bragði að þessu hljóti að verða áfrýjað vegna
þess að ég les úr niðurstöðunni að héraðs-
dómur beiti nokkuð ósveigjanlegri túlkun á
lagabreytingu sem var nýlega samþykkt á Al-
þingi þar sem dómurum er veittur kostur á að
taka tillit til málsbóta sakborninga, sem mér
sýnist ekki vera gert nema að mjög litlu leyti.“
Niðurstaðan kom á óvart
Sveinn benti á að mikið af kröfum sem
ákært sé vegna hafi verið greiddar, en ekki
virðist hafa verið tekið tillit til þess við ákvörð-
un um sektargreiðslur. Dómurinn líti svo á að
þegar talað sé um „verulegar“ endurgreiðslur í
lögunum sé átt við 2/3 hluta sektar eða meira. Í
dómi Hæstaréttar, sem féll skömmu á eftir
dómi héraðsdóms í gær, sé hins vegar miðað
við að 1/3 sé „veruleg“ endurgreiðsla. Því sé
borðleggjandi að málinu verði að áfrýja.
„Þessi niðurstaða kemur mér á óvart,“ sagði
Ragnar H. Hall, verjandi Sveins Eyjólfssonar.
Hann segist ekki hafa átt von á því að það yrði
sakfellt í málinu. Ekki hefur verið tekin
ákvörðun um áfrýjun til Hæstaréttar.
„Eins og verið
sé að snúa við
sönnunarbyrðinni“
SEX menn voru dæmdir í 4-15 mánaða fang-
elsi, að mestu skilorðsbundið, og til greiðslu
samtals um 163 milljóna króna í sekt, fyrir brot
á lögum um vörsluskatta og umboðssvik vegna
félaga tengdra Frjálsri fjölmiðlun, í Héraðs-
dómi Reykjavíkur í gær. Enginn ákærðu kom í
réttarsal í gær til að hlýða á dómsuppkvaðn-
inguna.
Alls voru tíu einstaklingar ákærðir af efna-
hagsbrotadeild ríkislögreglustjóra í málinu, en
mennirnir voru framkvæmdastjórar eða
stjórnarmenn fyrirtækja sem öll tengdust
Frjálsri fjölmiðlun, utan eitt. Ákært var í níu
ákæruliðum, vegna brota sem framin voru á
árunum 2000-2003. Átta ákæruliðir snerust um
það að félögin hefðu ekki staðið skil á vörslu-
sköttum – staðgreiðslu opinberra gjalda og
virðisaukaskatti.
Einn ákæruliður fjallaði að auki um um-
boðssvik, en þar voru tveir mannanna, Eyjólf-
ur Sveinsson og Svavar Ásbjörnsson, sakfelld-
ir fyrir að hafa yfirdregið reikning félagsins
Visir.is, sem rak samnefndan vef, um samtals
einar 24 milljónir króna.
Sex mannanna voru sakfelldir, og fengu þeir
allir skilorðsbundna fangelsisdóma, frá 4 mán-
uðum upp í 15 mánuði, en dómarnir voru alfar-
ið skilorðsbundnir í fimm af sex tilvikum. Að-
eins Eyjólfur Sveinsson, sem hlaut 15 mánaða
dóm, þarf að sitja hluta dómsins af sér, en 12
mánuðir af 15 voru skilorðsbundnir. Þeir voru
einnig dæmdir til að greiða verjendum sínum
samtals um 10,3 milljónir króna í málsvarn-
arlaun. Við ákvörðun refsinga var tekið tillit til
þess að enginn mannanna hafði komist í kast
við lögin áður.
Áttu að gera sér grein
fyrir slæmri stöðu
Í þeim tilvikum sem sakfellt var fyrir þótti
dóminum ljóst að ákærðu hafi átt að gera sér
grein fyrir slæmri stöðu fyrirtækjanna sem
þeir voru í forsvari fyrir, og það hefði verið
skylda þeirra að sjá til þess að staðið væri í
skilum með skatta.
Ákært var vegna skattskulda Dagsprents
ehf., og þótti dóminum ljóst að Eyjólfi Sveins-
syni, stjórnarformanni, og Sveini Eyjólfssyni,
stjórnarmanni, hefði verið kunnugt um slæma
stöðu fyrirtækisins, og þeir hefðu með að-
gerðaleysi sínu og stórkostlegu hirðuleysi van-
rækt skyldur sínar sem stjórnarmenn.
Einnig var sakfellt í öðrum hluta ákæruliðs
er sneri að Markhúsinu – markaðsstofu ehf., en
þar voru Marteinn Kr. Jónasson og Ómar Geir
Þorgeirsson ákærðir fyrir brot á lögum um
virðisaukaskatt. Taldi dómurinn að sú vörn
ákærðu að Markhúsið hefði ekki fengið greidd-
ar skuldir, og því ekki getað greitt virðisauka-
skatt af þeim, stæðist ekki, þar sem í því tilviki
hefði átt að skila inn leiðréttingarskýrslu, sem
ekki var gert. Þeir hefðu sýnt af sér stórkost-
legt hirðuleysi með aðgerðaleysi sínu og væru
sekir.
Sekt Marteins Kr. Jónassonar og Eyjólfs
Sveinssonar þótti sönnuð vegna brota sem
framin voru í rekstri Nota bene hf. Þótti dóm-
inum ljóst að þeir hefðu vitað af erfiðri stöðu
félagsins, og sýnt stórkostlegt hirðuleysi með
því að vanrækja skyldur sínar um að hlutast til
um greiðslu skatta.
Tók dómurinn ekki tillit til þeirrar mál-
svarnar að laun hefðu ekki verið í skilum, og
því ekki hægt að halda eftir staðgreiðslu af
launum sem ekki hefðu verið greidd.
Dómurinn taldi ekki sýnt fram á að laun
hefðu ekki verið í skilum. „Það er álit dómsins
að ákærðu geti ekki borið fyrir sig vörn af
þessu tagi, án þess að sýna fram á það með
óyggjandi hætti að laun vegna þeirra tímabila
sem ákært er fyrir hafi verið í vanskilum,“ seg-
ir í dómi héraðsdóms.
Engar leiðréttingaskýrslur
Marteinn Kr. Jónasson var einn ákærður
vegna brota sem framin voru í starfsemi Info
skiltagerðar ehf., þar sem hann var fram-
kvæmdastjóri og stjórnarmaður. Vörn hans
byggðist á því að ekki hefði verið rannsakað
hvort virðisaukaskattur hefði í raun verið inn-
heimtur, og að laun hefðu ekki verið greidd af
félaginu heldur Ábyrgðarsjóði launa.
Þótti dóminum lítið hald í þeirri vörn, engar
leiðréttingaskýrslur hefðu verið sendar inn
vegna virðisaukaskattsins, og það ætti enga
stoð í gögnum málsins að ekki hefði verið tekið
tillit til greiðslna úr Ábyrgðarsjóði. Var Mar-
teinn því fundinn sekur í þessum ákærulið.
Eyjólfur Sveinsson var sakfelldur vegna
brota sem framin voru í rekstri Póstflutninga
ehf., þar sem hann var stjórnarmaður og dag-
legur stjórnandi. Hann þótti þar hafa vanrækt
skyldur sínar sem stjórnandi, og bera beina
ábyrgð á vanskilum fyrirtækisins. Eyjólfur var
einnig sakfelldur með samhljóða rökum vegna
samskonar brota sem framin voru í starfsemi
Visir.is ehf.
Ákært var vegna brota gegn skattalögum í
starfsemi Fréttablaðsins ehf., sem rak á þeim
tíma samnefnt dagblað. Voru bæði Eyjólfur
Sveinsson, stjórnarformaður, og Sveinn Eyj-
ólfsson, stjórnarmaður, sakfelldir vegna máls-
ins. Þótti dóminum ljóst að vörn ákærðu, þess
efnis að ekki hefði tekist að innheimta kröfur
og ekki verið hægt að skila virðisaukaskatti af
því sem ekki innheimtist, stæðist ekki, þar sem
ekki hefði verið skilað leiðréttingaskýrslum.
Ennfremur þótti lítið hald í þeirri vörn að ekki
hefði verið kannað hvort laun voru í skilum eða
ekki.
Ábyrgð á herðum ákærðu
„Jafnvel þótt ákærðu hafi haft undir sinni
umsjón mann eða menn, sem falið var að sinna
ákveðnum verkefnum, eins og að sjá um skila-
greinar vegna staðgreiðslu opinberra gjalda og
virðisaukaskatts, hvíldi ábyrgð á þeirra herð-
um á því að starfsemi og skipulag félagsins
væri í réttu og góðu horfi,“ segir í dómi héraðs-
dóms. Þeir Sveinn og Eyjólfur hafi vanrækt
þessar skyldur sínar, og þeim því gerð refsing
vegna þessa ákæruliðar.
Eyjólfur, sem stjórnarformaður, og Sveinn,
sem stjórnarmaður, voru einnig ákærðir vegna
brota í rekstri ÍP-prentþjónustunnar ehf., auk
Ólafs Hauks Magnússonar, framkvæmda-
stjóra.
„Að mati dómsins höfðu þeir allir vitneskju
um hversu mikla fjárhagserfiðleika [fyrirtæk-
ið] glímdi við á þeim tíma er ákærutímabil tek-
ur til, og hlaut að vera ljóst að félagið stóð ekki
skil á virðisaukaskatti og afdreginni stað-
greiðslu á því tímabili,“ segir í dóminum. Þeir
hafi borið ábyrgð á rekstri félagsins, og ef ekki
hafi tekist að innheimta virðisaukaskatt hafi
þeim borið að sjá til þess að skilað væri leið-
réttingaskýrslu.
Ákærðu héldu því fram fyrir dómi að engin
rannsókn hefði farið fram á því hvort laun
væru í skilum eða ekki, en eins og í ákærulið
þar sem fjallað var um félagið Nota bene, þótti
dóminum að ekki hefði verið sýnt fram á að
laun hefðu verið í vanskilum, og því stoðaði sú
vörn ekki. Mennirnir þrír hefðu vanrækt
skyldur sínar með stórkostlegu hirðuleysi, og
séu þeir því sakfelldir.
Reyndi einn að spyrna við fótum
Þrír mannanna voru sýknaðir af öllum kröf-
um sem að þeim beindust, og greiðast mál-
svarnarlaun þeirra úr ríkissjóði. Karl Þór Sig-
urðsson, sem ákærður var sem stjórnarmaður í
Nota bene hf., var sýknaður af ákæru vegna
vörsluskatta, þar sem dóminum þótti sannað
að hann hefði, einn stjórnarmanna, reynt að
spyrna við fótum og sýna ábyrga afstöðu í
rekstrinum.
Valdimar Grímsson, sem ákærður var sem
framkvæmdastjóri Póstflutninga ehf., var
sýknaður af ákærunni þar sem dóminum þótti
ljóst að á þeim stutta tíma sem hann gegndi því
starfi hefði verið uppi ágreiningur um það
hvort félagið hefði í raun átt að greiða virð-
isaukaskatt eða ekki. Valdimar hefði verið
hættur hjá félaginu þegar því barst bréf frá
skattstjóra vegna málsins, og því var hann
sýknaður af ákærunni.
Sigurður Ragnarsson, sem var fram-
kvæmdastjóri Visir.is ehf. um skamma hríð,
var sýknaður af ákæru um brot gegn lögum um
vörsluskatta, þar sem dóminum þótti ljóst að
hann hefði aldrei haft raunverulega fjármála-
stjórn með höndum, þrátt fyrir að hann hefði
verið tilkynntur sem framkvæmdastjóri til
hlutafélagaskrár.
Málatilbúnaður ákæruvaldsins
ruglingslegur og óskýr
Að auki þótti dóminum einn liður í ákæru svo
ónákvæmur, og málatilbúnaður ákæruvaldsins
svo ruglingslegur og óskýr, að ekki þótti annað
hægt en að vísa þeim ákærulið frá dómi. Í þeim
ákærulið voru ákærðir þeir Marteinn Kr. Jón-
asson, Sverrir V. Hauksson og Ómar Geir Þor-
geirsson, og tók dómurinn ekki efnislega af-
stöðu til ákæru gegn þeim í þeim ákærulið, en
Marteinn og Ómar voru dæmdir vegna ann-
arra ákæruliða.
Dóm héraðsdóms kváðu upp þau Ingveldur
Einarsdóttir dómsformaður, Símon Sigvalda-
son héraðsdómari og Ólafur Kristinsson, end-
urskoðandi hjá PricewaterhouseCoopers.
Dómur féll í gær í Héraðsdómi Reykjavíkur í máli félaga tengdra Frjálsri fjölmiðlun
Fangelsis- og sektardómar
yfir sex ákærðu í málinu
Eftir Brján Jónasson
brjann@mbl.is
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Þungur dómur kom verjendum á óvart og voru þeir þungbrýndir þegar þeir gengu úr dómssal.
TENGLAR
...........................................................
Sjá nánar á www.mbl.is/itarefni

  
     


      !   " # $% &  $ 
'
(
  * '
(  & 
 

+ *  % #
%&
&
'&(&&)&

*


&
'&

*

+&
'&

*

+&
'&

*

,&
'&

*

,&
'&

*

#
&-
 &.
/
&&
.
/
&&
.
/
&&
.
"0

1
%&
&+2')&31
+4'5&31
',&31
+'
&31
'&31
0%&
,'&31
'6&31
'&31
&31
&31
&31
$
-
%&