Morgunblaðið - 31.03.2006, Blaðsíða 10

10 FÖSTUDAGUR 31. MARS 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
BÆÐI fjármálaráðherra og heil-
brigðisráðherra vísuðu frá sér allri
ábyrgð á Alþingi í gær á kjaradeilu
ófaglærðs starfsfólks á hjúkrunar-
og dvalarheimilum. Starfsfólk á átta
heimilum fór í sólarhrings setuverk-
fall í vikunni, til að leggja áherslu á
kröfur sínar um sömu laun og fólk í
sambærilegum störfum hjá Reykja-
víkurborg. Aðgerðirnar náðu til níu
hundruð starfsmanna og hefur verið
boðað að þær verði endurteknar í
næstu viku verði ekkert að gert.
Ásta R. Jóhannesdóttir, þingmað-
ur Samfylkingarinnar, kvaddi sér
hljóðs í upphafi þingfundar á Alþingi
í gær vegna þessara aðgerða. Hún
sagði að laun ófaglærðs starfsfólks á
hjúkrunar- og dvalarheimilum vær á
bilinu 105 til 130 þúsund krónur á
mánuði fyrir skatt. Starfsfólk
Reykjavíkurborgar í sambærilegum
störfum væri með 22 til 25 þúsund
krónum hærri laun. Hún sagði að
umræddir starfsmenn heimilanna
væru ekkert síður mikilvægir við
umönnun aldraðra en læknar eða
aðrar hjúkrunarstéttir. Ekki væri
hægt að bæta kjör þeirra nema með
endurskoðun þjónustusamninga rík-
is og hjúkrunarheimilanna. „Það
verður að taka á þessum þjónustu-
samningum, öðruvísi geta heimilin
ekki samið um betri laun fyrir það
fólk sem vinnur þau verðmætu störf
sem umönnun aldraðra er.“ Hún
sagði ennfremur að nú þegar væri
skortur á fólki til að annast aldraða
á stofnunum og að þó nokkur rúm
stæðu auð. Þar að auki væru 350
aldraðir í brýnni þörf fyrir þjónustu.
Vísa hvor á annan
Árni M. Mathiesen fjármálaráð-
herra sagði eftir ræðu Ástu að þeir
starfsmenn sem þarna ættu hlut að
máli væru ekki starfsmenn sem fjár-
málaráðuneytið hefði samið við eða
væru í einhverju samningssambandi
við fjármálaráðuneytið. „Hins vegar
er það auðvitað svo að þessar stofn-
anir veita þjónustu samkvæmt
ákveðnu samkomulagi og fyrir-
komulagi við hið opinbera og ríkið
greiðir þeim ákveðið fyrir þá þjón-
ustu samkvæmt reiknilíkönum sem
um það hafa gilt og heilbrigðisráðu-
neytið fer með – þessi starfsemi
heyrir að sjálfsögðu á faglega svið-
inu undir heilbrigðisráðuneytið. Síð-
an kemur til kasta fjármálaráðu-
neytisins og Alþingis þegar
fjárveitingar eru ákveðnar til
ramma heilbrigðisráðuneytisins og
hvernig því er síðar skipt. En þrátt
fyrir að þetta sé svona í pottinn búið
er ég ekki að segja að málið sé mér
óskylt en mér finnst ég reyndar
vera frekar eins og fjarskyldur ætt-
ingi en að ég standi ábyrgur fyrir
þeim samningum sem þessir starfs-
menn og þessi fyrirtæki gera sín á
milli.“
Jóhanna Sigurðardóttir, þingmað-
ur Samfylkingarinnar, sagði að fjár-
málaráðherra gæti ekki vikið sér
undan ábyrgðinni og kallaði því
næst eftir afstöðu heilbrigðisráð-
herra, Sivjar Friðleifsdóttur. Siv
svaraði kallinu og sagði algjörlega
ljóst að heilbrigðisráðuneytið færi
ekki með almennt samningsumboð í
landinu. „Ég áttaði mig satt best að
segja ekki alveg á því hvert fjár-
málaráðherra var að fara hérna áð-
an af því að samningsumboðið er
ekki hjá heilbrigðisráðherra. Þannig
er það. Að sjálfsögðu munum við
fylgjast áfram með
þessu máli en ég sem
ekki við þessar stétt-
ir, það eru aðrir sem
gera það.“
Ágúst Ólafur
Ágústsson, varafor-
maður Samfylkingar-
innar, sagði að rót
kjaradeilunnar mætti
rekja til ríkisstjórn-
arinnar.
Ásta R. sagði ótrúlegt að horfa
upp á fjármálaráðherra firra sig
ábyrgð á rekstri hjúkrunar- og dval-
arheimila. Allir vissu að ríkið greiddi
fyrir rekstur heimilanna þótt félaga-
samtök eða aðrir sæju um rekstur-
inn. „Við höfum ekki efni á því að
greiða svona lág laun,“ sagði hún og
skoraði á forsætisráðherra, fjár-
málaráðherra og heilbrigðisráð-
herra að taka höndum saman og
leysa þetta mál.
Árni M. Mathiesen sagði í lokin að
forstöðumenn fyrirtækja gætu ekki
hlaupið frá ábyrgð sinni og ætlast til
þess að ríkið bjargaði þeim þegar
þeir hefðu gert samninga sem þeir
gætu ekki staðið við. „Það er úrelt,“
sagði hann. „Það eru einkafyrirtæki
sem sjá um þessa þjónustu og það
eru þau sem hafa samið við þessa
starfsmenn sína. Ríkið og fjármála-
ráðuneytið hafa ekki samið við þessa
starfsmenn,“ sagði hann ennfremur.
„Ef hins vegar, eins og maður sér
örla á í þessari umræðu, forstöðu-
mennirnir eru óánægðir með það
samkomulag sem í gildi er á milli
þeirra og ríkisins um daggjöldin þá
snúa þeir sér til þess ráðuneytis sem
með þau mál fer, sem er heilbrigð-
isráðuneytið, og óska eftir að því
verði breytt. Þá munum við vinna úr
því eftir því sem efni og ástæður eru
til. Þannig er verkaskiptingin í
stjórnarráðinu og þannig hefur hún
verið um langt árabil og það þarf
engum að koma á óvart hver hún er.
Það er úrelt þing að hlaupa upp þeg-
ar svona mál ber á góma og ætla
bara að opna ríkiskassann og leysa
málið með því að fjármálaráðherra
skrifi enn einn tékkann. Þannig
stöndum við ekki við fjárlögin sem
háttvirt Alþingi ákveður,“ sagði fjár-
málaráðherra.
Þingmenn ræða kjaradeilu starfsfólks hjúkrunarheimila
Ráðherrar vísa frá
sér allri ábyrgð
Eftir Örnu Schram
arna@mbl.is
Árni M.
Mathiesen
Siv
Friðleifsdóttir
Ásta Ragnheiður
Jóhannesdóttir
KOSTNAÐUR við að hækka laun
ófaglærðra starfsmanna á Hrafn-
istu í Reykjavík svo þeir nái sömu
launum og fólk sem vinnur sam-
bærileg störf hjá Reykjavíkur-
borg, nemur á bilinu 110-120
milljónum króna á ári, að sögn
Sveins H. Skúlasonar, forstjóra
Hrafnistuheimilanna. Stöðugildi
ófaglærðra starfsmanna á heim-
ilinu eru um 180 talsins. Auk
heimilisins í Reykjavík rekur
Hrafnista hjúkrunarheimili í
Hafnarfirði, á Víðistöðum og í
Víðinesi og myndi kostnaður
vegna launahækkana ófaglærðra
starfsmanna á heimilunum fjórum
alls nema um 200 milljónum króna
árlega. Sigurður Helgi Guð-
mundsson, forstjóri hjúkrunar-
heimilanna Eirar og Skjóls,
kveðst áætla að hjá heimilunum
myndi kostnaður aukast um 140
milljónir króna árlega, yrði launa-
kröfum ófaglærðra starfsmanna
mætt.
Starfsmenn nokkurra hjúkrun-
arheimila gripu til aðgerða í
fyrradag til að leggja áherslu á
kjarakröfur sínar og hafa boðað
frekari aðgerðir, verði kröfum
þeirra ekki mætt. Sigurður Helgi
segir ljóst að staða málsins sé erf-
ið. „Ég fæ ekki betur séð en að
Alþingi verði einfaldlega að grípa
inn í þetta á einhvern veg, eða
ríkisstjórnin í heild,“ segir hann.
Sveinn H. Skúlason segir um-
mæli Árna Mathiesen fjármála-
ráðherra á Alþingi í gær koma á
óvart. Þar sagði ráðherra það úr-
elt að forstöðumenn ríkisstofnana
hlypu frá sinni ábyrgð og ætl-
uðust til að ríkið bjargað þeim
þegar þeir hefðu gert samninga
sem þeir gætu ekki sætt sig við.
Sveinn segir forstöðumenn hjúkr-
unarheimilanna aldrei hafa sett
fram kröfur.
„Við höfum sagt að við förum
eftir kjarasamningum,“ segir
hann. Stjórnendur hafi hins vegar
lýst skilningi á óánægju starfs-
fólksins og bent á afleiðingar þess
að fólk hætti störfum hjá stofn-
ununum. „Tekjur okkar eru mið-
aðar við kjarasamninga ríkisins.
Heilbrigðisráðuneytið segir að við
eigum að fara eftir þessum kjara-
samningum. Þeir einu sem geta
tekið upp kjarasamningana er rík-
ið,“ segir Sveinn.
Enginn þjónustu-
samningur gerður
Sigurður Helgi segir tugi ófag-
lærðra starfsmanna í Eflingu vinna
hjá Eir og Skjóli. Þeir hafi ekki
tekið þátt í setuverkfallsaðgerðum
í fyrradag, en styðji starfssystkini
sín. Sigurður Helgi gagnrýnir um-
mæli Ármanns Kr. Ólafssonar, að-
stoðarmanns fjármálaráðherra,
sem sagði í Morgunblaðinu í gær
að ekki stæði til að endurskoða
þjónustusamninga við hjúkrunar-
heimili vegna óánægju Eflingar-
starfsfólks með kjör sín.
„Það hefur aldrei verið gerður
þjónustusamningur við okkur og
ekki við neitt hjúkrunarheimili
nema Sóltún,“ segir Sigurður
Helgi. „Daggjöld hafa verið ákveð-
in einhliða án þess að við hefðum
nokkuð um það að segja. Við höf-
um ekki einu sinni fengið uppgefið
vægi hinna ýmsu rekstrarþátta í
daggjaldi,“ segir hann.
Sigurður Helgi segir að lengi vel
hefði sú þumalfingursregla gilt, að
hlutfall launa í daggjöldunum væri
um 70%. „Það er nú komið upp í
80% hjá okkur,“ segir hann. Það að
hlutfall launa af daggjöldum hafi
hækkað megi að hluta til rekja til
manneklu á hjúkrunarheimilunum.
„Þá verður yfirvinnan meiri,“ segir
Sigurður Helgi.
Kjarasamningum ríkisins
fylgt út í ystu æsar
Sigurður Helgi segir hjúkrunar-
heimilin hafa gert sérsamninga við
Eflinga en þar hafi kjarasamning-
um ríkisins verið fylgt út í ystu æs-
ar. Forsvarsmenn hjúkrunarheim-
ila hafi nýlega bæði farið á fund
heilbrigðisráðherra og til fundar
við fjármálaráðherra. „Í fjármála-
ráðuneytinu fengust þau svör að
það yrði ekki greidd ein króna. Í
gildi væru samningar og eftir þeim
væri farið,“ segir hann. Hann hafi
frétt frá hópi sem fór á fund Jóns
Kristjánssonar, fyrrum heilbrigð-
isráðherra, að ráðherra ætlaði að
leggja málið fyrir ríkisstjórn. Ráð-
herraskipti hafi hins vegar orðið
áður en málið var rætt. „Félagar
mínir hafa pantað tíma hjá núver-
andi heilbrigðisráðherra. Ég býst
við að ráðuneytið viti ósköp vel
hvað þessi staða er slæm,“ segir
Sigurður Helgi.
Hann bendir á að milli áranna
2004 og 2005 hafi framlag ríkisins
til Eirar og Skjóls hækkað um
5,4%. Á sama tíma hafi vísitala
neysluverðs hækkað um 4% og
launavísitala um 6,8%. Miðað við
vægi þessara þátta í rekstri hefði
hlutur ríkisins átt að hækka um
6,3%. Kveðst hann telja að hækkun
launakostnaðar hafi á flestum eða
öllum hjúkrunarheimilum verið
mun meiri en launavísitalan bendir
til.
„Við vildum gjarnan gera betur
við okkar fólk, þetta er bæði þýð-
ingarmikil vinna og vanmetin,“
segir Sigurður. Fari fram sem
horfir segist hann búast við því að
loka þurfi einhverjum hjúkrunar-
rýmum hjá Eir og Skjóli. „Við höf-
um að vísu engu lokað ennþá en ég
býst við að það stefni í það,“ segir
hann.
Það myndi kosta yfir 110 milljónir á ári að hækka laun ófaglærðra starfsmanna á Hrafnistu í Reykjavík
Alþingi eða ríkisstjórn
grípi inn í málið
Eftir Elvu Björk Sverrisdóttur
elva@mbl.is
FORSETI Alþingis, Sólveig Péturs-
dóttir, tók á móti Mikhail Nikolaev
í alþingishúsinu í gær. Hann ritaði
nafn sitt í gestabók þingsins og þau
skiptust á gjöfum. Nikolaev átti
síðan fund með íslenskum þing-
mönnum um norðurskautsmál þar
sem Rannveig Guðmundsdóttir al-
þingismaður stýrði fundi.
Nikolaev er einn af varafor-
setum sambandsráðs Rússlands,
efri deildar rússneska þingsins.
Hann er einnig fulltrúi Rússlands í
stjórnarnefnd þingmannaráðstefn-
unnar um norðurskautsmál og er
mikill áhugamaður um málefni
norðursins. Nikolaev hefur m.a.
gefið út bækur um málefni norð-
urskautsins. Heimsókn hans til Ís-
lands tengist áhuga hans á þeim
málefnum. Hann kemur til landsins
frá fundi þingmannanefndar um
norðurskautsmál í Ottawa í Kan-
ada.
Ræddi um málefni
norðurskautsins
MEIRIHLUTI menntamálanefnd-
ar Alþingis leggur til að frumvarp
um Ríkisútvarpið hf. verði sam-
þykkt með fáeinum breytingum.
Meirihlutinn leggur m.a. til að skil-
greining frumvarpsins á útvarps-
þjónustu í almannaþágu verði
þrengd frá því sem upphaflega var
gert ráð fyrir, til að mæta áliti Eft-
irlitsstofnunar EFTA (ESA).
Nefndaráliti meirihlutans var dreift
á Alþingi síðdegis í gær.
Í álitinu segir m.a. að við meðferð
frumvarpsins hafi verið upplýst að
fulltrúar menntamálaráðuneytisins
og fjármálaráðuneytisins hafi átt
fund og verið í bréfaskiptum við
ESA, eftir að frumvarpið var lagt
fram á Alþingi. Þau samskipti hafi
leitt til þess að meirihlutinn hafi tal-
ið æskilegt að gera breytingar á
m.a. þriðju grein frumvarpsins, sem
fjallar um hlutverk og skyldur Rík-
isútvarpsins.
„Breytingarnar leiða til þess að
inntak hugtaksins útvarpsþjónusta í
almannaþágu, sem kveðið er á um í
3. gr. frumvarpsins verði þrengt,“
er m.a. útskýrt í álitinu.
Breytingartillagan felur m.a. í sér
að tvær málsgreinar í þriðju grein
frumvarpsins eru færðar yfir í
fjórðu grein frumvarpsins sem
fjallar um aðra starfsemi Ríkisút-
varpsins. Málsgreinarnar sem um
ræðir hljóða svo: „Ríkisútvarpinu
hf. er heimilt að taka saman, gefa út
og dreifa hvers konar efni, án end-
urgjalds eða gegn endurgjaldi, sem
stuðlar að því að miðla áður fram-
leiddu efni í eigu félagsins, svo sem
rituðu máli, hljómplötum, hljóð-
snældum, geisladiskum, myndbönd-
um og margmiðlunarefni. Ríkisút-
varpinu hf. er heimilt að sjá til þess
að frumflutt dagskrárefni félagsins
verði varðveitt til frambúðar. Er fé-
laginu heimilt að hafa til útláns, sölu
og dreifingar valið dagskrárefni
sem flutt hefur verið, enda sé geng-
ið frá samningum við aðra rétthafa
efnis um að slíkt sé heimilt.“
Almannaþjónustu-
hlutverkið þrengt